سينوس‌ها حفراتي هستند كه درون استخوان‌هاي صورت جاي گرفته‌اند و هريك از آنها توسط مجرايي به بيني راه پيدا مي‌كند.
سطح پوشاننده اين حفرات به طور طبيعي ترشحات شفافي دارد كه اين ترشحات وارد بيني مي‌شود. اين ترشحات توسط مژك‌هايي كه جهت نوسان آنها به طرف حلق است به عقب رانده مي‌شوند و هر فرد طبيعي با هر بلع مقداري از بزاق خود و مقداري از اين ترشحات بيني و سينوس‌ها را بلع مي‌كند.
سينوس‌هاي يك فرد بالغ به طور متوسط در شبانه روز حدود يك ليتر ترشح مي‌كنند. اين ترشحات در لطيف نگه داشتن مخاط پوشاننده سينوس‌ها و بيني موثر است و در تميز كردن هوايي كه از بيني به ريه مي‌رسد نقش اساسي دارد. 3 گروه ممكن است از اين ترشحات و ورود آنها به حلق شكايت كنند:
گروه اول وقتي كه ميزان ترشحات بيشتر از حد طبيعي شود مثل حالتي كه در افراد مبتلا به حساسيت بيني مشاهده مي‌كنيم.
گروه دوم وقتي كه قوام، رنگ يا بوي اين ترشحات عوض شود. مثل حالتي كه در مبتلايان به سينوزيت مي‌بينيم.
در بعضي افراد هم ميزان اين ترشحات و هم قوام، رنگ و بوي آن طبيعي است، ولي باز هم بيمار از ترشحات پشت حلق خود شكايت دارد. اين دسته افرادي هستند كه خيلي حساس هستند و ترشحات طبيعي بيني را ترشحات چركي مي‌انگارند و از بلعيدن آن اكراه دارند.
سينوس‌ها علاوه برترشحات گفته شده مزاياي ديگري هم دارند كه عبارتند از:
وجود اين حفرات تو خالي درون استخوان‌هاي صورت باعث كاستن از وزن سر مي‌شود.
اين حفرات در دلنشين بودن صداي فرد موثر هستند و چنانچه اين حفرات يا بيني پر شوند صداي فرد تودماغي مي‌شود.
اين حفرات به صورت ضربه‌گير جمجمه و مغز عمل مي‌كنند. به اين معني كه اگر ضربه شديدي به صورت وارد شود به واسطه وجود سينوس‌ها، استخوان‌هاي صورت مي‌شكند و لذا ضربه مستهلك شده و به جمجمه و در نتيجه به مغز وارد نمي‌شود.
سينوزيت حاد
سينوزيت به معني التهاب و تورم مخاط سينوس‌هاست كه ممكن است منشأ عفوني يا آلرژيك داشته باشد. در مبتلايان به آلرژي، مخاط بيني و سينوس‌ها متورم شده و در نتيجه آلرژي باعث انسداد مجاري مرتبط كننده سينوس‌ها به بيني مي‌شود.
از طرف ديگر آلرژي باعث افزايش ميزان ترشحات بيني و سينوس‌ها مي‌شود و با وجود 2 عامل فوق سينوزيت با منشأ آلرژي حاصل مي‌شود.
در زمينه سينوزيت عفوني قضيه از اين هم ساده‌تر است. يعني همان طور كه حلق به دليل عفونت دچار تورم و ترشح مي‌شود، ميكروب مي‌تواند مخاط بيني و سينوس‌ها را نيز متورم كند.
سينوزيت مزمن
در مواردي كه مجاري مرتبط كننده سينوس به بيني به طور طولاني مدت مسدود شود، سينوزيت مزمن حاصل مي‌شود كه علامت اصلي آن به شكل ترشحات عفوني مزمن پشت حلق است كه معمولا به درمان دارويي جواب نمي‌دهد و براي علاج آن احتياج به عمل جراحي است.
درمان جراحي به 2 روش معمولي و روش آندوسكوپيك انجام مي‌شود. در روش معمولي محتويات درون سينوس‌ها تخليه مي شود و در روش آندوسكوپيك مجاري سينوس به بيني را باز مي‌كنيم.
دكتر محمدحسن عامري
متخصص گوش، حلق و بيني