فرش باغ بهشت تبريز پس از بازبافي از نمونه تاريخي آن در تبريز رونمايي شد.
به گزارش خبرگزاري فارس از تبريز، مراسم رونمايي از فرش «باغ بهشت» تبريز بعد از ظهر امروز در محل تالار خاقاني تبريز با حضور مسئولان فرهنگي و اقتصادي تبريز برگزار شد.
در اين مراسم كه با حضور هنرمندان عرصه طراحي و بافت فرش و هنرمندان رشتههاي مختلف صنايع دستي برگزار شد، رحيم چرخي، طراح فرش باغ بهشت تبريز به ارائه گزارشي از روند طراحي اين فرش تاريخي و بافت مجدد آن در تبريز پرداخت.
وي با اشار به تاريخچه مختصر فرش باغ بهشت تبريز گفت: اين فرش در دوران صفويه و در تبريز بافته شده است و در جريان جنگ ايران و عثماني به اين كشور منتقل و پس از فراز و فرودهاي بسيار توسط پادشاه لهستان به پايتخت اين كشور منتقل شد و به نام پايتخت آن زمان لهستان به نام «كراكورد» شهرت يافت.
استاد برجسته طراحي فرش خاطرنشان كرد: سياست بازبافي فرشهاي اصيل تبريزي مورد تأكيد مسئولان ميراث فرهنگي قرار گرفته است و فرش باغ بهشت سومين فرشي است كه بازبافي ميشود.
وي با بيان اينكه در زمينه فعاليتهاي صنايع دستي تفاوت زيادي ميان كار بازاري و بازبافي يك اثر هنري وجود دارد، گفت: در كار بازاري تأكيد بر زيبايي و استفاده از تزكيب رنگها براي دست يافتن به زيبايي مدنظر و قدرت ابتكار و خلاقيت در اين ميان است در حالي كه در بازبافي اثر ارزشمندي مانند باغ بهشت تبريز نيازمند رعايت دقيق موارد به كار رفته در فرش اصلي هستيم.
چرخي با اشاره به عدم دسترسي به فرش اصلي گفت: متأسفانه اين فرش در گذشته به دو نيم قسمت شده است و سمتي از آنكه در موزه /لور/ فرانسه نگهداري ميشود قابل دسترسي و مشاهده كامل نبود كه به همين دليل كارهاي تطبيقي در مورد فرش به صورت تخصصي صورت گرفت.
وي با بيان اينكه در زمينه طراحي دقيق فرش باغ بهشت و انطباق آن با فرش اصلي كارهاي مطالعاتي گستردهاي صورت گرفته است، اظهار داشت: 9 ماه كار مطالعاتي و مطالعه كتب مربوطه در كتابخانههاي دانشگاهي، ملي و شخصي منجر به آماده شدن بخشهاي مقدماتي طراحي اين فرش شد.
*قالي باغ بهشت تبريز ( كراكوي ) در تبريز
يكي از قاليهاي زيباي آذربايجان كه داستان شگرفي را پشت سر نهاده است، بيشك قالي باغ بهشت تبريز يا (كراكوو ) است.
در زمان شاه طهماسب، تبريز پايتخت حكومت صفويه يكي از مراكز تجمع هنرمندان بود. كتابخانه سلطنتي با حضور هنرمنداني نظير بهزاد، سلطان محمد تبريزي، آقا ميرك، شيخزاده، مير مصور، ميرزا علي، شيخ محمد، مظفرعلي و تعداد زيادي هنرمندان و صنعتگران شاهد رونق كتابآرايي و مينياتور شده بود، در اين زمان است كه به لطف اين هنرمندان مكتب نگارگري تبريز به وجود ميآيد و آثار بسيار ارزشمندي نظير شاهنامه شاه طهماسب خلق ميشود و همزمان كارگاههاي سلطنتي قاليبافي تأسيس و آثار بيبديلي بافته ميشود.
قالي باغ بهشت تبريز (كراكوو) كه به دست هنرمندان نگارگر گارگاه سلطنتي طراحي و بافته شده است در ابعاد 7.33 × 4.10 سانتيمتر ( 30 متر ) با طرح متني كه نشان از باغي خيالي و آبشاري جاري دارد، گلها، شكوفهها و درختان سرو با پرندگان رنگارنگ و حيواناتي نظير شير، پلنگ، گوزن، آهو و ميمون به بهترين گونه نقش شدهاند.
سيمرغ فراخ بال از ميان شاخها در پرواز است، تمام اين نقوش بر روي رنگ متن طلايي با درخششي خاص ديده ميشوند.
در ميان قالي ترنجي بيضي شكل با رنگ ارغواني و دو سر ترنج هماهنگ در امتداد خط عمودي متن ديده ميشود.
از سه حاشيه يكي عريضتر با نقش يك در ميان و مكرر از گلها به همراه آهوان در كنار پرندگان ديگر نقش شدهاند.
دو حاشيه ديگر، باريكتر با نقش گل و نخل بر روي زمينه زرد و گل پرنده روي زمينه سرمهايي سير طراحي شدهاند.
تار و پود فرش ابريشم و پرز آن نيز از پشم است، در رجشمار 56 با گره تركي توانسته است يكي از شاهكارهاي قالي صفويه در تبريز باشد.
سرنوشت شگفتانگيز اين قالي يكي از تأسفبارترين و در نوع خود نمادي از پايداري است، در دوران جنگهاي ايران و عثماني اين قالي به دست عثمانيان افتاد و چون در آن زمان قسمتي از اروپا در تصرف عثمانيان بود به آنجا فرستاده شد.
سپس اين قالي براي گستردن در پلههاي محراب كليسا در نظر گرفته ميشود و چون ابعاد قالي بزرگتر بود به دو تكه بريده ميشود و نيمي پهن و نيم ديگر به انبار كليسا انتقال مييابد.
بعدها نيم موجود در انبار به عتيقه فروشي فروخته شده و سپس به شخصي فرانسوي به نام «ژول مسي» فروخته ميشود و وي نيز در سال 1903 قالي را به موزه هنرهاي تزئيني پاريس هديه ميدهد و به نام «كراكوو» پاريس ناميده ميشود.
نيمه موجود در كليساي «كراكوو» لهستان در جنگ جهاني دوم به غنيمت آلمانها درميآيد، پس از اتمام جنگ، به لهستان برميگردانند و در بخش شرقي موزه و اول شهر «كراكوو» نگهداري ميكنند و اين نيم ديگر قالي باغ بهشت تبريز، و اول كراكوو ناميده ميشود.
در سالهاي اخير بازبافي اين قالي در تبريز فرصتي است تا يكبار ديگر بتوانيم شاهد نمونهاي از آن باشيم.
استاد رحيم چرخي با الهام از طرح اصلي و رعايت تمام موارد فني آن را طراحي كرده و توسط ميراث فرهنگي استان براي توليد به دست استاد احمدلو سپرده شده است.
همچنين در اين مراسم جمعي از هنرمندان تبريزي پيشنهاد خواهر خواندگي ميان شهر كراكوو و تبريز را به واسطه فرش باغ بهشت خواستار شدند.
در پايان اين مراسم از هنرمندان فعال عرضه صنايع دستي آذربايجان شرقي تقدير شد.