* 26 شهریور در گذر تاریخ

* آغاز دوره چهارم مشروطه، عصر سلطه آمریکا بر ایران (1320 ش)
اشاره:
پس از سقوط رضاخان پهلوی در جریان جنگ جهانی دوم و ورود نیروهای متفق به ایران، محمد رضا پهلوی با حمایت متفقین بر اریکه سلطنت تکیه زد. از این زمان دوره سوم مشروطه که از ابتدای زمامداری خفقان‏بار و استبدادی رضاخان شکل گرفته بود پایان پذیرفت و دوره چهارم مشروطه آغاز شد. در این میان، سران متفقین در کنفرانس سه جانبه خود در آذرماه 1322 در تهران، برای تقسیم منافع استعماری خود در ایران به توافق رسیدند و کمک اقتصادی به ایران را برای چپاول بیشتر، تضمین نمودند. سال‏های بین 1320 تا 1327ش را باید دوران رقابت استعمار کهن انگلیس با استعمار جدید آمریکا در ایران دانست. این رقابت در جریان کودتای 28 مرداد 1332 به اوج خود رسید و از آن پس دوران دیگر مشروطه با دیکتاتوری سیاه شاه و سلطه کامل آمریکا آغاز گردید. مهم‏ترین حادثه در این دوران، ملی شدن صنعت نفت ایران در 29 اسفند 1329 ش بود که در نهایت با شکاف بین جبهه سیاسی و مذهبی، قیام مردمی با شکست مواجه شد.

* ژنرال بارزانی شهر کرکوک عراق را تصرف کرده و نیروهای خود را در آنجا استقرار داد (1353ش)
*   الغاء   یک جانبه
قرارداد 1975 الجزایر
توسط «صدام حسین»
 رئیس جمهور بعثی عراق (1359 ش)
اشاره:
با سقوط محمدرضا شاه و پیروزی
 انقلاب اسلامی در ایران، ستون نظامی ساختار امنیتی متمایل به غرب در منطقه فروپاشید، منطقه خلیج فارس با بحران خلأ قدرت طرفدار غرب مواجه گردید و موازنه قوا زیر سؤال رفت. پیروزی انقلاب اسلامی ایران، آثار عمیقی بر مناسبات کشورهای منطقه و قدرت‏های بزرگ صاحب نفوذ در آن بر جای گذاشت. در سطح بین‏المللی، انقلاب اسلامی، موازنه قوا به سود غرب در دهه‏های پس از جنگ دوم جهانی را برای اولین بار تغییر داد و راه را برای ظهور و بروز نیروهای جدید در منطقه هموار ساخت. در این حال رقابت برسرِ کسب مقام ژاندارمی و جانشینی شاه را در بین کشورهای منطقه شدت بخشید و قدرت‏های جهان که منافع خود را در منطقه در خطر می‏دیدند، تصمیم به سرنگونی نظام نوپای اسلامی گرفتند. از این رو، با حمایت و تشویق رژیم بعث عراق، هدف خود را تعقیب می‏کردند. در این حال و در هنگامی که ایران درگیر مشکلات داخلی پس از انقلاب و حل این مسائل و نابسامانی‏های برجای مانده از رژیم گذشته بود، عراق از فرصت استفاده کرده، به طور مکرر، به تجاوز هوایی، زمینی و دریایی علیه ایران اقدام می‏نمود. گسترش این حملات در دوره‏های زمانی مختلف، این نتیجه را می‏رساند که عراق، برنامه‏ریزی دقیقی برای حمله به ایران داشته است. همچنین پس از چند ماه که از حملات پراکنده ارتش بعث عراق در مرزهای ایران می‏گذشت، در مجلس ملی عراق، جلسه اضطراری، تشکیل شد و صدام حسین دیکتاتور این کشور، قرارداد 1975 الجزایر که مرزهای بین‏المللی را معین کرده بود ملغی اعلام کرد. وی الغای این موافقت‏نامه را مطابق با سیستم شورای فرماندهی انقلاب عراق عنوان نمود و گستاخانه مسؤولیت قانونی این الغا را بر دوش جمهوری اسلامی ایران انداخت. براساس تصمیم شورای فرماندهی عراق که صدام حسین آن را اعلام نمود، اروندرود به طور کامل به عراق و اعراب تعلق پیدا می‏کرد. وی با الغای یک طرفه قرارداد 1975م، در حقیقت آغاز تجاوز نظامی رژیم بعثی را اعلام کرد تا مگر بتواند مطامع و خواسته‏های جاه‏طلبانه خود را از طریق جنگی ظالمانه و ناخواسته بر مردم ایران تحمیل کند. او در حالی عنوان کرد که عراق هیچ گونه چشمداشتی به خاک ایران ندارد که در همان زمان چندین نقطه مرزی جمهوری اسلامی ایران را به تصرف درآورده بود. اعلام تصمیم شورای فرماندهی عراق منجر به جنگ تحمیلی در 31 شهریور 1359 گردید که نود و چهار ماه به طول انجامید و حماسه‏ای جاودان از رشادت‏های ملت غیور ایران به نمایش گذاشت. در این جنگ
ده‏ها کشور بیگانه، سیل کمک‏های مالی، تسلیحاتی و نیز نیروهای نظامی و تبلیغاتی خود را به عراق روانه کردند تا بتوانند ایرانِ اسلامی را به زانو درآورند. اما مقاومت سرسختانه ملت مسلمان ایران با رهبری حکیمانه
حضرت امام خمینی(ره)، دشمنان را ناکام ساخت و بدون آن‏که جنگ به نتیجه دلخواه آنان برسد، در مرداد 1367 به پایان رسید.

* 21 ذی القعده درگذر تاریخ

* وفات «ابن نفیس»
 طبیب مسلمان و کاشف
گردش ریوی خون (687 ق)
اشاره:
علاءالدین علی ابن نفیس دانشمند و طبیب مسلمان در دمشق به دنیا آمد و در زادگاهش به تحصیل علوم اسلامی پرداخت. او علم طب را نزد دانشمندان مشهور آن عصر فراگرفت و پس ازمطالعه و تحقیقات عمیق در این رشته مهارت بسیاری پیدا کرد. یکی از نخستین کتاب‏های ابن نفیس شرح تشریح القانون نام دارد که گردش ریوی خون را شرح داده است. کشف این گردش خون، مربوط به
سه قرن قبل از زمانی است که توسط دانشمندان اروپایی ارائه شده است. به همین جهت، بنا به نظر برخی از محققان، دانشمندان اروپایی، این نظریه را از ابن نفیس اقتباس کرده‏اند. کتاب الشامل، یکی دیگر از آثار اوست که درباره‏ی تکنیکِ جراحی، بحث‏های قابل توجهی دارد.

* حمله‏ ی «آقا محمدخان قاجار» به شمال غربی ایران (1210 ق)

* آغاز صدارت «امیرکبیر» صدراعظم با کفایت ناصرالدین شاه قاجار (1264 ق)
اشاره:
پس از مرگ محمدشاه قاجار، پسرش ناصرالدین میرزا که شانزده سال داشت به شاهی رسید. وی پس از آن که در تبریز بر تخت نشست، میزا تقی خان امیرنظام را با لشکری آراسته به تهران فرستاد و خود در 21 ذی القعده به تهران رسید. ناصرالدین میرزا، پیش از ورود به تهران، امیر نظام را به لقب اتابک اعظم ملقب کرد و او رابه صدر اعظمی خویش برگزید. بعدها صدر اعظم ناصرالدین شاه توسط سلطان قاجار ملقب به امیر کبیر گردید.

* درگذشت آیت ‏الله
«سید یونس اردبیلی» (1377 ق)
اشاره:
سید یونس فرزند سیدمحمدتقی
 موسوی اردبیلی در سال 1293 یا 1296 ق در اردبیل به دنیا آمد. وی پس از تحصیل مقدمات و سطوح در اردبیل، به زنجان رفت و فقه و اصول را از آخوند ملاقربانعلی زنجانی، عالم بزرگ آن سامان و علوم معقول را از آخوند ملاسبزعلی حکیم آموخت. سیدیونس سپس برای ادامه تحصیل راهی نجف اشرف شد و در حلقه‏ درس اساتید نامداری همچون شیخ الشریعه‏ اصفهانی، فاضل شربیانی، آخوند خراسانی و علامه سیدمحمدکاظم یزدی جای گرفت. وی پس از آن به کربلا رفت و از محضر آیت‏الله میرزا محمد تقی شیرازی بهره جُست. آیت‏الله اردبیلی در سال 1346 ق به اردبیل بازگشت و عهده‏دار امور مذهبی گردید. از آن پس به مشهد رفت و به دنبال کشتار خونین مسجد گوهرشاد، به همراه عده‏ای دیگر از روحانیون، دستگیر، زندانی و سپس تبعید شد. در اواخر عمر چندی درعتبات بود ولی به علت بیماری به تهران رفت و در آن شهر در 84 یا 81 سالگی درگذشت. پیکر این عالم ربانی را به مشهد منتقل کرده و در آن شهر به خاک سپردند. از آیت‏الله سید یونس اردبیلی آثاری برجای مانده که دوره‏ی کامل فقه، رساله در فروع علم اجمالی و معتقدات القاصر از آن جمله‏اند.

* 17 سپتامبر در گذر تاریخ

* درگذشت ویلیام هنری
فوکس تالبوت از پیشگامان اختراع عکاسی( 1877 م )

* تهاجم ارتش سرخ شوروی به لهستان در آغاز جنگ جهانی دوم (1939م)

* مرگ «امیل لودویک» نویسنده و زندگی نامه نویس آلمانی (1948م)

* وقوع فاجعه «سپتامبر سیاه» و کشتار فلسطینی ها توسط
شاه حسین اردنی (1970م)

* انجام مذاکرات صلح
«کمپ دیوید» بین سران مصر
و رژیم صهیونیستی (1978م)

* قتل‏عام فلسطینیان اردوگاه‏های «صبرا و شتیلا»
 توسط رژیم صهیونیستی (1982م)

* مرگ «کارل پوپر» فیلسوف و نظریه پرداز معروف اتریشی (1994م)