38 سال پيش درچنين روزي - 20 خرداد سال 1349 هجري شمسي : آيت الله سيد محمدرضا سعيدي يكي از روحانيون مبارز ايران پس از مدتها شكنجه در زندانهاي رژيم منحوس پهلوي به شهادت رسيد . وي در سال 1308 شمسي بدنيا آمد و تحصيلات علوم ديني را در مشهد و قم به پايان رسانيد . اين عالم گرانقدر كه از محضر آيت الله العظمي بروجردي و حضرت امام خميني(ره) بهره برده بود ، پس از وقايع 15 خرداد سال 1342 شمسي بردامنه فعاليتهاي خود عليه شاه خائن افزود، از اين روازجانب ساواك ممنوع المنبر گرديد . درسال 1345 در پي سخنراني عليه رژيم اشغالگر قدس مدت 61روز درزندانهاي ساواك به سر مي برد اما پس از آزادي فعاليتهاي خود را ازسرگرفت و اين بار به دليل مخالفت با سياستهاي استعماري رژيم پهلوي و آمريكاي جنايتكاردستگير و تحت تأثير شكنجه هاي شديد به شهادت رسيد . از آثار اين شهيد مبارز مي توان «اتحاداسلام» «آزادي زن»«كارواسلام» و چاپ و نشر جزوات آموزشي را نام برد .

1001 سال پيش درچنين روزي - 5جمادي الثاني سال428هجري قمري:« ابوالحسن مهيارديلمي» شاعرلطيفُ الطَّبع و كاتب معروف مسلمان درگذشت. او ابتدا زرتشتي بود و سپس به واسطه سيد رضي به دين مبين اسلام گرويد. مهيارديلمي تا مدتها نزد سيد رضي به تحصيل ادب و فنون آن پرداخت. مهيارديلمي اشعاربسياري درمدح اهل بيت(ع) بويژه اباعبدالله الحسين(ع) سروده است بطوريكه ازوي نقل كرده اند من سبّ نمي كنم فكرآن كساني را كه خداوند و رسول خدا را سب كنند. ازمهيارديلمي ديوان شعري بجاي مانده كه بيش از4جلد و به زبان عربي است.

809 سال پيش درچنين روزي - 5جمادي الثاني سال622هجري قمري: «موفّقُ الدّين ابومحمّد» معروف به «اِبن قُدامه مقدسي» فقيه، متكلم و محدث حنبلي درشهردمشق درگذشت. او تحصيلات مقدماتي را دردمشق به پايان رساند سپس به بغداد رفت و ازدانش علماي اين شهربهره برد. وي درلشكركشي صلاحُ الدّين ايوبي برضد فرانسويها بويژه درفتح بيت المقدس شركت كرد. ازابن قدامه مَقدسي كتابهايي چون« اَلمُغني و رَوضةُ النّاظِر» باقيست.

757 سال پيش درچنين روزي - 5جمادي الثاني سال672هجري قمري:« مولانا جلال الدّين محمّد خطيبي بلخي» ازعارفان پرآوازه و ازبزرگترين شاعران متفكرايراني درقونيه رخت ازجهان بربست و اورا درهمان شهربه خاك سپردند. اين ستاره درخشان آسمان ادب پارسي درسال604هجري قمري دربلخ متولد شد؛ بعد ازمدتي به اتفاق پدربه قونيه رفت و بعد ازمرگ پدرش تحت سرپرستي و مراقبت برهانُ الدّين محقق تِرمَندي قرارگرفت و ازآنجا براي ادامه تحصيل راهي حلب و دمشق شد. مولانا شاعر نامدارقرن7 هجري قمري دربازگشت به قونيه به تدريس، وعظ و خطابه پرداخت تااينكه درسال642هجري قمري با شمسُ الدّين محمد مَلِك داد معروف ب شمس تبريزي ديداركرد. اين آشنايي و ديدار، انقلابي عظيم درروح مولانا پديد آورد و او يكباره مسند تدريس را رها كرد.اين امرمردم قونيه را به شدت خشمگين كرد و شمس تحت فشار مريدان مولانا قونيه را ترك كرد و به دمشق رفت و اين هجران مولانا را سخت پريشان احوال ساخت. اين عارف شوريده حال ازآن به بعد به تهذيب نفس پرداخت و آثارجاودانه خود را خلق كرد. وي سرودن مثنوي معنوي را به تشويق حسامُ الدّين چَلَبي آغازكرد. ازديگرآثار مولانا «فيه مافيه، مجالس سَبعه، مكاتيب و رباعيات» را مي توان نام برد.

103 سال پيش درچنين روزي - 5جمادي الثاني سال1326هجري قمري: ميرزا نصرالله ملِك المتكلّين ازمبارزان راه آزادي و نويسنده و خطيب توانا بدست عاملان محمد عليشاه دستگيرو درباغشاه بدارآويخته شد. ملك المتكلمين پس ازتشرف به مكه معظمه دربازگشت به هند رفت و مدرسه اي براي ايرانيان مقيم هندوستان دربمبئي تأسيس كرد. او تحت تأثير جامعه مصيبت بارهند اولين اثرش را با نام « مِنَ الخَلق اِلي الحَق» منتشركرد. اين كتاب مورد توجه علما و مردم قرارگرفت اما خشم نايبُ السّلطنه هندوستان و مأموران انگليسي را برانگيخت؛ ازاين رو او تبعيد شد. ملك المتكلمين درتبعيد با سيد جمالُ الدّين اسد آبادي و افكاراو آشنا شد و پس ازبازگشت به ايران به مبارزه ادامه داد و سرانجام پس از به توب بستن مجلس، او وعده اي ديگر دستگيرو به دارآويخته شدند