تحليلگر و سردبير فرانسوي پايگاه خبري – تحليلي "ولترنت " طي مقالهاي به بررسي شكست سياستهاي آمريكا در منطقه خاورميانه و شكلگيري استراتژي جديدي با محوريت ايران، سوريه و تركيه پرداخته است.
به گزارش فارس، شكست غرب در شكلدهي "خاورميانه بزرگ "، ميدان را براي ايجاد يك اتحاد جديد باز كرده و در نتيجه هماكنون شاهد تشكيل مثلث تهران – دمشق – آنكارا هستيم.
بر اساس اين گزارش، "تيري ميسان " تحليلگر سياسي و سردبير پايگاه خبري – تحليلي "ولترنت " با بيان اين مطلب در مقالهاي با تاكيد بر آنكه تنها طي چند ماه كل موازنه قدرت در منطقه خاورميانه به هم خورده و تغيير كرده است، نوشت: طي ماههاي اخير توازن قدرت در منطقه خاورميانه شاهد يك تغيير كلي بوده كه طي آن توانائيها و موقعيتهاي تعدادي از بازيگران اين منطقه تغيير كرده است.
بنيانگذار بنياد "كنفرانس محور صلح " در ادامه گزارش خود به برخي از تغييرات صورت گرفته درموازنه قدرت منطقه اشاره ميكند:
× نيروهاي مسلح رژيم صهيونيستي كه مدتها به كسب پيروزي عادت كرده بودند، ديگر قادر به كنترل شرايط نيستند. بطوريكه طي يورش سال 2006 آنها عليه لبنان و حمله سال 2008 به غزه، اگرچه افزايش قدرت مخرب خود را ابراز داشتند اما در عين حال نشان دادند كه آنها ديگر قادر به دستيابي به اهدافشان مبني بر نابودي حزبالله و حماس نيستند.
به علاوه، زرادخانههاي رژيم صهيونيستي كه از سوي ايالات متحده تجهيز شده، ديگر تضميني بر پيروزي و چيرگي اين رژيم نيست. بطوريكه تانكهاي رژيم صهيونيستي كه اين رژيم قصد داشت از آنها براي انجام حملات برقآسا عليه حماس و حزبالله استفاده كند، در برابر "آر.پيجي " هاي روسي آسيبپذير شده و ديگر كارائي پيشين خود را نداشتند.
از سوي ديگر نيروي دريائي رژيم صهيونيستي نيز در سال 2006 از سوي موشكهاي زمين به درياي حزبالله تهديد ميشد. اين در حالي است كه موشكهاي حزبالله هماكنون به تجهيزات ضد پارازيت نيز مجهز شده و از كارائي بيشتري برخوردار هستند.
ميسان ميافزايد: در نهايت برتري هوائي اسرائيل نيز ديگر با تكثير موشكهاي "اس300 " در منطقه موضوعيت ندارد.
× توسعه اقتصادي منطقه شبهمستقل كردستان عراق كه ايالات متحده در آن اعمال نفوذ مي كند، تحت كنترل رژيم صهيونيستي بوده و به علاوه آنكه حمايت شديد واشنگتن از كردهاي جدائيطلب كه زير چتر گروه تروريستي "پ.ك.ك " فعاليت ميكنند، ارتش تركيه را وادار به واكنش كرده است.
در اين وضعيت، ديگر اتحاد آتلانتيك تضميني بر جامعيت قلمرو تركيه نبوده و اسرائيل نيز تبديل به دشمني براي اين كشور شده است.
در حالي كه آنكارا روابطش با واشنگتن را بدون تنش نگه داشته، لحن برخورد تركيه با تلآويو از زمان مجادله لفظي رجب طيب اردوغان نخستوزير تركيه و شيمون پرز رئيس رژيمصهيونيستي در اجلاس داووس و رويدادهاي ديپلماتيك مرتبط با سريال تلويزيوني "دره گرگها "ي تركيه، متشنج شده است.
×هرج و مرجهاي عراق و ايجاد منطقه شبه مستقل كردستان، كشورهاي همسايه را واداشته تا ضمن همكاري با يكديگر تاثيرات ناشي از اين وقايع را خنثي كنند. اين همكاري به ويژه از زماني كه واشنگتن ميكوشد تا با بيثباتسازي كشورهاي همسايه عراق آنها را از بازي عراق خارج كند، بيشتر شده است.
از جمله اين تلاشهاي آمريكا ميتوان به حمايت پنهاني ايالات متحده و رژيم صهيونيستي از گروه تروريستي "پ.ك.ك " در تركيه و شاخه ديگري از آن به نام "پژاك " كه در ايران فعاليت ميكند و همچنين تروريستهاي فعال در سوريه اشاره كرد. در نتيجه اين اقدامات، محور ايران – سوريه جاي خود را به مثلث ايران – سوريه – تركيه داده است. اين اتحاد جديد از يك مشروعيت تاريخي بهره ميبرد كه در هيچ اتحاد مشابه ديگري ديده نميشود.
از زمان انقلاب اسلامي، ايران تحت رهبري شيعيان قرار گرفت. همچنين پس از آنكه پل برمر، اولين حاكم نظامي آمريكا در عراق، حزب بعث اين كشور را نابود كرد، سوريه به عنوان حاكم بلامنازع اردوگاه سكولار مطرح شد. در نهايت نيز تركيه كه وارث امپراطوري عثماني به شمار ميرود به عنوان نماينده مسلمانان سني مطرح شده است.
در نتيجه، اتحاد اين سه كشور تقريبا كل حوزه سياستها و عقايد خاورميانه را تحت پوشش خود قرار داده است. بطوريكه چنين اتحادي پردهاي بر سياست "تفرقه بيانداز و حكومت كن " اندخته است. سياستي كه موجب شده بود قدرتهاي استعماري با موفقيت بتواند بر منطقه پهناور خاورميانه مسلط شوند.
بطور خاص بايد گفت كه مثلث ايران – سوريه – تركيه، پاياني بر " فتنه " يعني جنگ ميان سنيها وشيعيان است.
× روند "بعثزدائي " عراق يا به عبارتي رديابي و شكار افسران اجرائي سابق اين كشور موجب شكلگيري مهاجرتهاي انبوهي شده است. بطوريكه طي شش سال، بيش از يك ميليون عراقي به سوريه مهاجرت كردهاند. البته سوريه نيز به خوبي از مهمانان عرب خود پذيرائي كرده و به آنها اجازه تحصيل و دسترسي به سيستم بهداشتي را نيز داده است.
اگرچه در ابتدا ورود اين موج عظيم از مهاجران موجب بروز يك بحران جدي اقتصادي براي سوريه شد، اما به محض آن كه اين كشور توانست بحران مذكور را هضم كند، شاهد بود كه تعداد زيادي كارشناس و مديران شايسته و باسابقه را در اختيار دارد كه ميتوانند تحرك و پويائي تازهاي به سوريه ببخشند.
× درگيريهائي كه بوسيله ايالات متحده در يمن بروز كرد، خانواده سلطنتي سعودي را واداشت تا از سياست ملك عبدالله در دلجوئي و تلطيف روابط با سوريه و ايران، حمايت كنند. در نتيجه از حريري كه از خانوادهاي لبناني – سعودي است، خواسته شد تا با بشار اسد آشتي كرده و مشروعيت نيروهاي مسلح مقاومت لبنان را به رسميت بشناسد.
در انتخابات پارلماني سال 2009 كه طي آن اگرچه ژنرال ميشل عون و حزبالله برنده اكثريت آرا شدند اما اكثريت كرسيهاي پارلماني توسط ائتلاف حريري حامي آمريكا و مسيحيان افراطي راستگرا كسب شد.
در اين زمان و با توجه به تغييرات منطقهاي، نتايج نه چندان مثبت اين انتخابات نيز معناي ديگري به خود گرفت و راه را براي تشكيل يك دولت وحدت ملي باز كرد. اين در حالي بود كه جنگطلباني همچون وليد جنبلاط مجبور شدند تا با تغيير 180 درجهاي خود را همرنگ جماعت كنند!
اين گزارش در ادامه با اشاره به برخي تلاشهاي واشنگتن براي برهم زدن ثبات اين اتحاد سه جانبه مينويسد: تلاشهاي چند باره ژنرالهاي فاسد سوريه براي سرنگوي بشار اسد، حتي پيش از آنكه آنها بتوانند كاري انجام دهند، شكست خود.
همچنين حملات چندگانهاي كه با هدايت سازمان سيا و در استانهاي غيرفارسي زبان ايران انجام شد نيز نتوانست تا هيچ گونه شورش و طغيان جدائيطلبانهاي را برانگيزاند. كودتاي رنگيني نيز كه از سوي سازمان سيا و "امآي 6 " سازماندهي شده بود و قرار بود بعد از انتخابات رياستجمهوري ايران اجرا شود، با حضور ميليوني مردم ايران در صحنه، شكست خورد.
در نهايت در مورد تركيه نيز مشخص شد كه واشنگتن قادر به بهرهگيري از "گلاديو " (شبكه سري اروپا) براي به قدرت رساندن يك ديكتاتوري نظامي در اين كشور نيست. از سوي ديگر در حالي كه ژنرالهاي ترك نيز ديگر چندان به "كماليسم " و يا عقايد آتاترك وفادار نيستند، حزب اسلامي عدالت و توسعه نيز به دنبال خلع سلاح گلاديوي تركيه است.
ميسان در ادامه گزارش خود مينويسد: واشنگتن و تلآويو همچنين از پروندههاي جعلي و دروغين نيز براي موجه جلوه دادن اقدامات نظامي خود استفاده كردهاند. از اين رو آنها از سال 2007 ادعا ميكردند كه اسرائيل يك مركز تحقيقاتي هستهاي – نظامي را در سوريه كشف و بمباران كرده است. و اين در حالي است كه ايران به دنبال توسعه وسيع چنين برنامههائي است.
اين گزارش ميافزايد: اخيرا نيز آمريكا و اسرائيل سوريه را متهم كردهاند كه موشكهاي اسكاد را به حزبالله لبنان داده است. اما بايد توجه داشت كه چنين اتهاماتي چندان معتبرتر از ادعاهاي آمريكا پيش از حمله به عراق مبني بر مجهز بودن صدام به تسليحات كشتار جمعي نيست. همچنين نيروهاي حافظ صلح سازمان ملل متحد در لبنان نيز وجود موشكهاي اسكاد در اين كشور را رد كردهاند.
ميسان با اشاره به اتهامات آمريكا عليه برنامه صلحآميز هستهاي ايران مينويسد: تيمهاي بازرسي بسيار زيادي از آژانس بينالمللي انرژي اتمي از ايران بازديد كرده و تنها چيزي كه يافتهاند شواهدي مبني بر غيرنظامي بودن فعاليتهاي ايران است.
گزارش ولترنت در ادامه به مسئله ورود روسيه به صحنه سياستهاي منطقهاي پرداخته و مينويسد: فقدان تاثيرگذاري آمريكا به حدي آشكار و قابل لمس است كه ژنرال ديويد پترائوس، فرمانده نيروهاي آمريكائي مستقر در خاورميانه نيز زنگهاي هشدار را در واشنگتن به صدا درآورده است.
ميسان ميافزايد: از ديدگاه پترائوس، اقدامات اسرائيليها در فلسطين و به ويژه در عراق، موجب شده است تا طرحهاي آمريكا در منطقه خنثي شده و بينتيجه بماند. به علاوه آنكه وضعيت نامناست و راكد سربازان آمريكائي در عراق و افغانستان موجب شده تا سرنوشت آنها بدست تركيه، سوريه و ايران، يعني تنها كساني كه قادر به آرام كردن جمعيتهاي متمرد اين منطقه هستند، بيافتد. در نتيجه اين تحولات و طي يك دگرگوني كامل نقشها، متحد استراتژيك پنتاگون (اسرائيل) تبديل به سرباري براي آمريكا شده است و در عين حال دشمنان منطقهاي اين كشور هماكنون نقش يك حامي را بازي ميكنند كه واشنگتن بدون آنها در منطقه دچار مشكلات فراواني ميشود.
ميسان ميافزايد: با توجه به شكست طرحهاي آمريكا براي شكلدهي خاورميانه بزرگ، مسكو بار ديگر خود را وارد صحنه معادلات منطقه اي كرده و در همين راستا ديميتري ميدويديف رئيسجمهور روسيه با غنيمت شمردن فرصت به دمشق و آنكارا سفر كرد.
در خصوص رژيم صهيونيستي نيز، روسيه بار ديگر تاكيد كرد كه حل و فصل سياسي درگيريها ميبايد بر اساس قطعنامههاي مرتبط سازمان ملل كه شامل حق بازگشت فلسطينيان نيز ميشود، و اصول كنفرانس مادريد ( شامل برگرداندن سرزمينهاي اشغالي از جمله بيتالمقدس شرقي و بلنديهاي جولان در ازادي امضاي يك معاهده صلح)، صورت گيرد.
همچنين در مسئله فلسطين، مسكو از آشتي بين فتح و حماس حمايت كرده و در همين راستا با خالد مشعل رئيس دفتر سياسي حماس نيز ديدار كرده است. اين در حالي است كه واشنگتن همواره حماس را يك سازمان تروريستي خوانده است.
ميسان در ادامه گزارش خود با تاكيد بر اهميت ديدار ميدويديف با مشعل مينويسد: اين اقدام گامي قاطع براي روسيه بود، زيرا رئيسجمهور ميدويديف كه طي سفر مشعل به مسكو، سه مرتبه از ديدار با او خودداري كرد، اين بار به دمشق رفته و با او ديدار و گفتگو ميكند. در اين ديدار رئيسجمهوري روسيه بر شرايط حاد انساني غزه تاكيد كرد و ناخشنودي خود را از عدم تمايل واشنگتن براي حل اين مسئله ابراز داشت.
در نهايت نيز ميدويدف با اشاره به تهديدات رژيم صهيونيستي مبني بر حمله به كاروانهاي تسليحاتي سوريه به لبنان، به تلآويو در خصوص تشديد تنشها هشدار داد.
بر اساس اين گزارش، روسيه از ايجاد روابط حسنه اقتصادي و سياسي بين ايران، سوريه و تركيه حمايت ميكند. در واقع اين سه كشور وارد مرحلهاي از همكاريهاي سطح بالا شده و با بازگشائي مرزها روابط تجاري خود را نيز تسريع بخشيدهاند. بطوريكه اقتصاد اين سه كشور كه براي سالها تحت تاثير جنگ بوده، ناگهان جاني دوباره گرفت و رو به رشد گذاشت.
به نوشته ميسان، روسيه نيز قصد ندارد تا خارج از اين حوزه جديد شكوفائي قرار گيرد. از اين رو آنكارا و مسكو بلافاصله لزوم كسب ويزا براي اتباع دو طرف را لغو كردند. و در نتيجه آن تركها قادرند بدون هيچ ساز و كار رسمي وارد روسيه شوند اين در حالي است كه با وجود عضويت تركيه در ناتو و نامزدي اين كشور براي پيوستن به اتحاديه اروپا، تركها چنين تسهيلاتي را از سوي اتحاديه اروپا و يا آمريكا دريافت نكردهاند.
همچنين مسكو در سياستي متضاد با سياستهاي آمريكا، كنسولگريهاي دائمي خود را در سطوح بالاي اقتصادي و ديپلماتيك، در آنكارا و دمشق تاسيس كرد.
ميسان در ادامه با اشاره به كاهش شديد نفوذ آمريكا در منطقه خاورميانه مينويسد: اوايل سال جاري، هيلاري كلينتون وزير خارجه آمريكا از سوريه خواست تا از مقاومت لبنان فاصله بگيرد. اما رئيسجمهور بشار اسد در پاسخ به اين اظهارات كلينتون، بلافاصله در كنار همتاي ايراني خود، محمود احمدينژاد و سيد حسن نصرالله دبير كل حزبالله لبنان قرار گرفت و بطور طعنهآميزي سندي را امضا كرد كه عنوان آن "پيمان كاهش فاصله " بود.
اين گزارش ميافزايد: اگرچه به دليل كوتاه بودن اين ديدار، خالد مشعل نتوانست در آن حاضر شود اما حماس هم در روند مورد توافق سوريه، ايران و لبنان مشاركت داشت.
سردبير ولترنت با بيان اين مطلب كه رئيسجمهور باراك اوباما نيز در پاسخ به اقدام سوريه، تحريمهاي اقتصادي عليه اين كشور را تا دو سال ديگر تمديد كرد، به تلاشهاي روسيه براي نزديك شدن به كشورهاي مهم خاورميانه اشاره كرده است و مينويسد: روسيه در حال تكميل نيروگاه هستهاي بوشهر بوده و در انديشه ساخت نيروگاههاي جديدي نيز در اين كشور است، از سوي ديگر روسيه بزودي نيروگاه اتمي را با مبلغ 20 ميليارد دلار در تركيه خواست ساخت كه طي هفت سال به بهرهبرداري ميرسد. پروژه مشابهي نيز در سوريه در دست مطالعه است تا كمبود برق را در منطقهاي كه زير بمبارانهاي اسرائيل قرار دارد و مهمترين مانع بر سر راه توسعه اقتصادي سوريه محسوب ميشود، جبران كند.
اين گزاش ميافزايد: از ديدگاه خاورميانهاي، اشتياق روسيه براي ساخت چنين نيروگاههائي بيشتر از آنكه به دلايل تجاري باشد، به دليل تامين ابزاري است كه براي تسريع روند توسعه اقتصادي كه غربيها از ديرباز مخالف آن بودهاند، مورد نياز است. به علاوه آنكه "استرويترانزگاز " و "گازپروم " نيز از انتقال گاز سوريه به لبنان اطمينان حاصل خواهند كرد. زيرا اسرائيل مانع از بهرهبرداري بيروت از ذخاير عظيم دريائي خود ميشود.
ميسان ميافزايد: از لحاظ نظامي، روسيه پايگاه نظامي دريائي جديد خود را در روسيه مستقر كرده است. كه اين امر نيز موجب بازگشت توازن قوا در منطقه مديترانه ميشود. منطقهاي از زمان انحلال شوروي نقش روسيه در آن بسيار كم شده است.
اين گزارش با بيان اين مطلب روسيه در شرف تحويل موشكهاي "اس300 " به تهران است، ميافزايد: ديپلماتهاي روسيه تصريح كردهاند كه آنها اتهامات غرب در رابطه با برنامه روسيه و ايران براي ساخت تسليحات هستهاي را قبول ندارند. از سوي ديگر با توجه به پروتكل كشورهاي حاشيه درياي خزر مبني بر تامين اسلحه در صورت حمله به يكي از اين كشورها، رئيسجمهوري روسيه نيز از احتمال دخالت مستقيم روسيه در صورت حمله آمريكا به ايران سخن گفته است؛ اقدامي كه ميتواند منجر به بروز جنگ جهاني سوم شود.
ميدويديف همچنين طرح عاريسازي منطقه خاورميانه از تسليحات هستهاي را تاييد كرده است. طرحي كه مسئله نابودي زرادخانه هستهاي رژيم صهيونيستي را، كه اخيرا در آژانس بينالمللي انرژي اتمي نيز مطرح شده، شامل ميشود.
از سوي ديگر روسيه براي نزديك شدن به تركيه نيز، اهميت ويژهاي براي كمك به تركيه براي حل نزاع تاريخي اين كشور با يونان و ارمنستان، قائل است. بنابراين آنكارا ميتواند بطور دائمي از تلآويو و واشنگتن دور شده و استقلال كامل خود را بازيابد.
در همين راستا نيز گامهائي مهم توسط رئيسجمهور عبدالله گل و همتاي ارمني او برداشته شده است تا با نفي مشكلات 95 ساله دو كشور، تركيه و ارمنستان روابط ديپلماتيك خود را شروع كنند.
در مورد يونان نيز رجب طيب اردوغان طي يك ديدار تاريخي به اين كشور، روند آشتي درياي اژه را كه از زمان جنگ جهاني دوم متوقف شده بود، از سر گرفت.
ميسان توضيح ميدهد: آنكارا با در هم گسيختن استراتژي ايالات متحده در درياي سياه و خزر، سرمايهگذاري عظيم روسيه در ساخت خطوط لوله بين "سامسون " و "جيحون " را پذيرفت.
آنكارا همچنين در حال بررسي مشاركت احتماليش در پروژه لولهكشي گاز "جريان جنوبي " روسيه است. امري كه اگر اتفاق بيافتد موجب بيتاثير شدن پروژه "نابوكو " ميشود كه مورد حمايت ايالات متحده و اتحاديه اروپا است.
ميسان در انتهاي گزارش خود در رابطه با مثلث قدرت جديد ايران – سوريه – تركيه در خاورميانه مينويسد: در نهايت، حمايت روسيه ميتواند منجر به تضمين پايداري مثلت تهران – دمشق – آنكار در برابر خصومتورزيهاي ايالات متحده و اتحاديه اروپا شود.
در حقيقت موازنه استراتژيك خاورميانه تغيير كرده و موج حيرت ناشي از آن ميتواند به قفقاز نيز سرايت كند.