* 13 شهریور در دفاع مقدس

* عملیات فتح 10، در شمال اربیل توسط سپاه مشارکت‌ معارضان‌ کرد عراقی (1366ش)
اشاره:
عملیات‌ فتح ۱۰ با مشارکت‌ معارضان‌ کرد عراقی به مرحله اجرا ءگذاشته شد. عملیات‌ فتح ۱۰
نیز مانند سایر سلسله‌ عملیات‌های‌ فتح
‌ در عمق‌ جبهه‌ شمالی‌ دشمن‌ و مشخصاً
‌ در محور شمال‌ شرقی‌ استان‌ کردنشین‌ اربیل‌ عراق،
 با مشارکت‌ معارضان‌ کرد عراقی‌ به‌ اجراء درآمد. رزمندگان سپاه اسلام با رعایت‌ اصل‌ استتار و غافل‌گیری‌، به‌ نابودی ‌سی و شش پایگاه
‌ حفاظتی‌ و مقر فرماندهی‌ گردان‌ «خفیفه»
در بلندی‌های‌ منطقه‌ پرداختند.
هم‌چنین‌ قوای‌ ایرانی‌ و معارضین‌ عراقی‌ توانستند پانزده دستگاه‌ خودروی‌ نظامی، سه قبضه‌ توپ‌ ضد هوائی، سه زاغه‌ مهمات، چهار دستگاه‌ خودروی‌ مهندسی‌ و
چندین‌ قضبه‌ انواع‌ سلاح‌های‌ نیمه‌سنگین‌ دشمن‌ را
نابود نمایند. در جریان‌ عملیات‌ فتح ۱۰،‌
 ده‌ها دستگاه‌ خودرو، ده‌ها قبضه‌ سلاح‌ انفرادی،
 مقداری‌ مهمات‌ و چند قبضه‌ توپ‌ ضد هوائی‌ دشمن
‌ توسط‌ رزمندگان‌ اسلام‌ به‌ غنیمت‌ گرفته‌ شد. علاوه بر این‌ها،‌ تعداد پانصد نفر از نیروهای‌ دشمن
‌ بعثی کشته‌ و زخمی‌ شدند و ده‌ها نفر نیز
به‌ اسارت‌ درآمدند.

* شهادت شهید صمد افقی کویچ (1360ش)
اشاره:
شهید صمد افقی کویچ در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۳۹ش
 در روستای کویچ از توابع شهرستان اهر،
دیده به جهان گشود. صمد پس از آغاز جنگ تحمیلی،
 از آن‌جائی که نظام جمهوری اسلامی را با جان و دل دوست می‌داشت و هجوم ناجوانمردانه‌ کفار بعثی را تاب نمی‌آورد، تصمیم گرفت
در جبهه‌های حق علیه باطل حاضر شود. همسر و فرزندان، خانه و کاشانه و
 تمام وابستگی‌هایش را رها کرد و عازم جبهه‌های نور شد. وی آموزش خدمت دو ماهه‌
خود را در سال ۱۳۶۰ش در پادگان عجب‌شیر گذراند. سپس در پانزدهم تیرماه همان سال، به جبهه‌های نبرد روانه گشت.
طی مدت حضور بی‌تابانه خود در دشت خون،
زخم‌ها بر جانش نشست و او بیش‌تر و بیش‌تر شیفته شهادت شد.
صمد در ۲۶ تیرماه ۱۳۶۰ش بر اثر اصابت ترکش
 از ناحیه‌ پا و بار دیگر در ۲۸ مردادماه ۱۳۶۰ش
 از ناحیه دست مجروح گشت.
سرانجام در تاریخ سیزدهم شهریورماه سال ۱۳۶۰
در منطقه‌ کرخه نور بر اثر اصابت ترکش،
 در سن ۲۱ سالگی شهادت را در آغوش کشید
 و جاویدالاثر گردید.

* شهادت شهید سیدعباس حسینی (1365ش)
اشاره:
شهید سیدعباس حسینی، سال ۱۳۴۴ش
 در رهنان اصفهان چشم به جهان هستی گشود. وی پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران،
 در دوران جوانی به دامداری مشغول شد؛ تا اینکه جنگ تحمیلی او را به جبهه‌های نبرد کشاند. سیدعباس حسینی پس از رشادت‌های فراوان،
 سرانجام در تاریخ سیزدهم شهریورماه سال ۱۳۶۵
 در منطقه عملیاتی فاو در سن ۲۱ سالگی
 به فیض عظیم شهادت نائل آمد. پیکر شهید سیدعباس
 حسینی در گلزار شهدای رهنان به خاک
 سپرده شده است.

* شهادت شهید مظفر عرفانی نوزاد رودپشتی (1368ش)
اشاره:
شهید مظفر عرفانی نوزاد رودپشتی،
دوم مردادماه ۱۳۳۶ در روستای پائین‌رودپشت از توابع شهرستان لنگرود، قدم به عرصه هستی گذاشت. با شروع جنگ تحمیلی، عرفانی
 به صف سربازان جان‌برکف روح‌الله پیوست در جرگه بسیجیان پایگاه حمزه سیدالشهداء، به جبهه‌های نبرد حق علیه باطل اعزام شد و سرانجام پس از رشادت‌های فراوان
 در سیزدهم شهریورماه سال ۱۳۶۸
در خاک فاو در سن ۳۲ سالگی به وصال حق
 رسید. پیکر پاک شهید مظفر عرفانی نوزاد رودپشتی را
 پس از تشییع، در گلزار شهدای لنگرود
به خاک سپردند.

* 13 شهریور در گذر تاریخ

* تنفیذ حکم دومین دوره ریاست جمهوری آیت ‏الله
«خامنه ای» از سوی «امام خمینی» (1364 ش)
اشاره:
چهارمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در تاریخ بیست و پنجم مردادماه ۱۳۶۴ش برگزار شد. آیت‌الله العظمی خامنه‌ای‌، حبیب‌الله عسگراولادی و سیدمحمود کاشانی‌، نامزدهای این دوره از انتخابات بودند. در این دور
 از انتخابات نیز آیت‌الله العظمی خامنه‌ای هم‌چون دوره پیشین، با کسب بیش از ۱۲ میلیون
 از مجموع ۱۴،۲ میلیون رأی ماخوذه به مقام ریاست‌جمهوری انتخاب شدند.
 آیت‌الله العظمی خامنه‌ای طی هشت سال
 ریاست‌جمهوری، سفرهای متعددی
 به کشورهای خارجی داشتند. نطق سال ۱۳۶۶ش
 معظم‌له در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد‌،
 به‌ویژه در نشان دادن مظلومیت نظام
 جمهوری اسلامی ایران و توطئه‌های استکبار جهانی
 علیه انقلاب اسلامی سهم به‌سزایی داشت‌. از مهم‌ترین رویدادهای دوره دوم ریاست‌جمهوری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، می‌توان به پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت
 سازمان ملل متحد که ۲۶ تیرماه ۱۳۶۷ش به وقوع پیوست و رحلت بنیان‌گذار
 جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی (ره)
 در ۱۴ خردادماه ۱۳۶۸ش اشاره کرد.
در پی این رویداد بود آیت‌الله العظمی خامنه‌ای
از سوی مجلس خبرگان رهبری‌،
 جانشین حضرت امام (ره) شدند. این واقعه، کم‌تر از ۲ ماه پیش از برگزاری پنجمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری رخ داد.

*روز تعاون
اشاره:
در اصل44 قانون اساسی، بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران، مطرح و شرح و
 تفصیل آن در 13 شهریور 1370، به تصویب مجلس
رسید. در این راستا، وزارت تعاون به منظور اعمال نظارت دولت و حمایت و پشتیبانی
 از بخش تعاونی در تاریخ 10 دی 1370 تشکیل گردید. ایجاد و تأمین شرائط و
 امکانات کار برای همگان؛ پیشگیری از تمرکز ثروت
 در دست افراد و گروه‏های خاص؛ جلوگیری از کارفرمای مطلق شدنِ دولت؛ پیشگیری
 از انحصار، احتکار و تورم؛ توسعه و تحکیم مشارکت
 و تعاون عمومی بین همه مردم و قرار دادن وسائل کار در اختیار افراد کاری و بیکار،
 از اهداف بخش تعاون می‏باشند.

* روز بزرگداشت «ابوریحان محمد بن احمد خوارزمی بیرونی» دانشمند نامدار جهان اسلام
اشاره:
ابوریحان بیرونی از برجسته‏ترین دانشمندان سراسر اعصار بشری و از بزرگ‏ترین دانشمندان ایرانی عهد اسلامی، در سال 362 ق
 در شهر بیرون واقع در جمهوری ازبکستان امروزی به دنیا آمد. آثار ابوریحان بیرونی، محدود به مرزهای تخصصی رشته‏های دانش بشری
 در آن روزگار نگردیده، بلکه با اندیشه وسیع خود،
 همه ابعاد معرفت را در برگرفته است. اگر دانش‏های نقلی را کنار بگذاریم، وی
 در معارف عقلی، خصوصاً در شعب علوم اثباتی
 و انسانی، صاحب نظر و مؤثر است. بیرونی
 نویسنده پرکاری بود که تا بیش از یکصد و شصت اثر
 از خود بر جای گذاشت. این کتب در فنون گوناگون
 از قبیل ریاضی، نجوم، جغرافیا، فیزیک، مکانیک، طبیعی، گیاه‏شناسی، طب، ادبیات، تاریخ، دین و فلسفه به رشته تحریر درآمده‏اند. وی سرانجام
 در 2 رجب سال 440ق در 78 سالگی در غزنین
 درگذشت. در جمهوری اسلامی ایران، 13شهریور، به پاسداشت مقام‏علمی آن یگانه‏روزگار، به نام ابوریحان‏بیرونی
 مزین شده‏است.
* برپایی نخستین تظاهرات میلیونی مردم تهران
 بعد از نماز عید فطر
علیه رژیم پهلوی (1357 ش)
اشاره:
علی‏رغم اختناق ایجاد شده توسط رژیم پهلوی، پیگیری نهضت از طرف امام خمینی(ره) و روحانیت معظمٌ،
 در روز عید فطر سال 1357ش تجلی نمود و مردم در شهرهای تهران، قم و دیگر شهرها
 پس از برگزاری نماز عید به حرکت در آمده و شعارهای کوبنده بر ضد رژیم سردادند. در تهران، ده‏ها هزار نفر برای شرکت در نماز عید فطر
 در منطقه قیطریه گرد آمدند و نماز عید را به امامت آیت‏الله مفتح به جای آوردند. آن‏گاه حجت‏الاسلام باهنر
 سخنرانی مبسوطی پیرامون اوضاع کشور ایراد نمود. از آن پس، راهپیمائی با شکوه مردم آغاز شد. راهپیمایان در تهران با ابراز محبت به سربازان ارتشی،
 خواستار پیوستن ارتش به ملت شدند. تظاهرات روز عید فطر با حضور میلیونی مردم، این نکته را عیان ساخت که رهبری نهضتی که آغاز شده و
 هر روز شعله‏های آن، زبانه بیشتری می‏کشَد،
در دست روحانیان و به زعامت امام خمینی(ره) است. این راهیپمائی عظیم و تظاهرات روزهای بعد،
 زمینه را برای وقوع حادثه خونین هفدهم شهریور فراهم ساخت و دست رژیم را بار دیگر به خون مردم،
 رنگین نمود.

* شهادت روحانی مبارز
حجت ‏الاسلام «شیخ علی اوسطی» (1357 ش)
اشاره:
حجت الاسلام شیخ علی اوسطی در سال 1310 ش
 در تهران به دنیا آمد. او پس از شروع
 مبارزه جدی مردم با رژیم سلطنتی در سال 1356
 همراه دیگران به مبارزات خیابانی پرداخت و با سنگ و فلاخن با کماندوهای شاه
 می‏جنگید، از این رو به «شیخ فلاخن انداز»
 معروف شده بود. تا این که در 13 شهریور 1357
برابر با عید سعید فطر، بر اثر اصابت گلوله کماندوها، در قم به شهادت رسید.

* تصویب منشور ملل متفق توسط مجلس شورای ملی
 (1324 ش)
اشاره:
مجلس شورای ملی در جریان جنبش مشروطه
 و بر پایه اولین قانون اساسی ایران تشکیل شد و همراه با مجلس سنا، در حکم پارلمان ایران
 بود. در دوران‌های آغازین مجلس،
 به احترام فرمان مشروطیت مظفرالدین‌شاه به مجلس شورای ملی ایران «دارالظفر» نیز می‌گفتند. مجموعه مجلس شورای ملی و مجلس سنا را اغلب به نام «مجلسین» می‌خواندند. از صدور فرمان مشروطیت
 در سال ۱۲۸۵ خورشیدی تا انقلاب اسلامی
 ۱۳۵۷ خورشیدی. کلاً ۲۴ دوره مجلس شورای ملی تشکیل شد که البته
 در میان برخی از این دوره‌ها ایام فترت
 پیش می‌آمد و کشور بدون مجلس می ماند.

* 8 ذی القعده در گذر تاریخ

* درگذشت «شیخ فخرالدین ابراهیم بن شهریار عراقی همدانی»،
 شاعر بزرگ ایرانی (688 ق)

* رحلت فقیه و اصولی بزرگ آیت‏اللَه «ملاحسین
 بن محمد بن جعفر فشارکی» (1353 ق)
اشاره:
آخوند ملامحمد حسین فشارکی از علماء بزرگ
 شیعه، فقیه، متکلم، رجالی، اصولی و ادیب در سال 1266 ق در اصفهان به دنیا آمد. او از اساتید روایتی آیت‏الله مرعشی نجفی است. حاشیه‏ی رسائل و حاشیه‏ی طهارت شیخ انصاری از تألیفات اوست. وفاتش
در اصفهان روی داد.

* رحلت فقیه بزرگوار
 آیت الله «میرزا عبدالرحیم سامت» (1420 ق)
اشاره:
آیت اللَّه میرزا عبدالرحیم سامت در سال 1321 ق
 در قزوین به دنیا آمد و پس از فراگیری دروس مقدماتی در قزوین، وارد اصفهان و سپس حوزه‏ی علمیه‏ی قم گردید. ... و
 به درجه‏ی اجتهاد نائل آمد. پس از اقامت
ده ساله درنجف اشرف به زادگاه خود بازگشت و بیش از نیم قرن به تدریس،
 تبلیغ دین و اقامه‏ی نماز جماعت پرداخت. نقش ایشان در احیاء حوزه‏ی علمیه‏ی قزوین و نیز رهبری نهضت امام خمینی در قزوین بسیار ممتاز است. سرانجام این دانشمند فرزانه در 25 بهمن 1378 ش برابر با
 هشتم ذیقعده‏ی سال 1420 ق در سن 99 سالگی
 دار فانی را وداع گفت و به دیدار معبود شتافت.

* درگذشت «ابوالحسن علی
 بن عمر بن احمد دارقطنی» محدث و فقیه (385 ق)
اشاره:
علی بن عمر دارقُطنی، پس از طی مراحل مقدماتی
 تحصیل، به مصر و شام سفر کرد و از محضر اساتید مشهور آن زمان کسب فیض نمود. وی در تفسیر، فقه، شعر و ادبیات نیز مهارت بسیاری
 داشت. از جمله آثار این دانشمند مسلمان، السُّنن دارقطنی و نیز المختلف و المؤتلف
 نام دارند. دارقطنی اکثر دیوان‏های شعر عرب را
 از حفظ داشت. دار قطنی در جوار قبری معروف
 به کَرَخی در بغداد مدفون می‏باشد.

* وفات «ابوالحسن علی بن
 زبیر کوفی» نویسنده‏ ی مسلمان
(348 ق)
اشاره:
ابوالحسن علی بن زبیر کوفی، ابتدا در محضر پدرش به فراگیری دانش‏های متداول زمان پرداخت و بعد از فوت او، ثروت به جای مانده
 از پدر را در راه کسب علم و دانش و
 ایجاد کتابخانه و کمک به دانش پژوهان صرف کرد. او به گردآوری و نشر کتاب عشق می‏ورزید و کتاب‏های بسیاری را
 به خط زیبای خویش، نسخه‏برداری کرد.
 همین کوشش ابن زبیر درزمینه‏ی نسخه‏برداری ازکتب، موجب شد که با وجود توانایی‏های علمی
بسیار، کمتر به کار تألیف بپردازد. ابن زبیر، یادداشت‏های فهرست گونه‏ای بر برخی
 از کتاب‏های کتابخانه‏اش نوشته است که
 مورد استفاده‏ی دانشمندان قرار می‏گرفت.

* ولادت ملاعبدالله
 مدرس گرجى،عالم دینی
 قرن چهاردهم (1313ق)
اشاره:
ملاعبدالله مدرس گرجى، فرزند عبدالکریم مدرس گرجى، تحصیلات مقدماتى را
 نزد برادرش محمد شروع و بعد‌ها
 در محضر ملاعبدالعظیم مجتهد و چند تن دیگر
 از علماء کردستان به پایان رساند و
 به دریافت اجازه موفق شد که این اجازات و مداک او بعد‌ها به تصویب و تأیید وزارت معارف
 و اوقاف نیز رسید. او تا پایان عمر مرتباً
 به تدریس و تحشیه و تألیف و مطالعه و یادداشت نکات علمى و ادبى و نیز امامت و ارشاد مردم سنندج در مجسد ملاویسى مشغول بود. وى در تصوف و عرفان نیز داراى مقام
بود. ملاعبدالله مدرس گرجى در تمام رشته‏هاى علمى و ادبى و دینى از صرف و نحو و منطق و کلام و تفسیر و حدیث و غیره وارد بود و آن‌ها را تدریس مى‏نمود.
 وى امام جماعت مسجد ملاویسى سنندج را
عهده‏دار بود و به تدریس نیز مى‏پرداخت. ملاعبدالله مدرس گرجى در سال ۱۴۰۵ سنندج به دیار باقی شتافت. فهرست آثار وى
 به این شرح است: رساله‏اى در ابطال جواز الصلاة فى الحضر بلا وجود عذر و المطر به عربى؛
 رساله‏اى در منطق به فارسى با تفریظ ملاخالد مفتى‏زاده و ملاعبدالمجید اصولى؛ رساله‏اى در پیام به برادران دینى و خطاب
 به عموم مسمانان جهان به فارسى که
به تفریظ سیدعبدالعزیز شیخ‏الاسلام کردستان و ادیب حبیب‏الله کاشترى رسیده است؛
 کشف الغوایه در رد شبهات؛ رساله‏اى
 به فارسى در حساب و جبر؛ رساله‏اى
به فارسى درباره وجوب حجاب در اسلام؛ رساله‏اى در مناسک حج؛ مولودنامه کردى؛ تحقیق النسخ در رد متعرضین نصارى و
 چند کتاب دیگر.

* 4 سپتامبر در گذر تاریخ

* اختراع اولین موتور برق توسط «ادیسون» مبتکر آمریکائی (1882م)

* تولد «فرانسوا شاتوبِریان» نویسنده، ادیب و  محقق شهیر فرانسوی (1768م)

* وقوع کودتای ضدسلطنتی
 در جریان انقلاب فرانسه (1797م)

* درگذشت «لوتر بوربنْگْ» محقق و طبیعی‏دان
 معروف آمریکائی (1926م)

* کشف پنی‏سیلین توسط «الکساندر فلمینگ» دانشمند برجسته انگلیسی (1928م)