* 13 مرداد در دفاع مقدس

* شهادت سردار رشید اسلام و فرمانده لشکر 10 «شهید علیرضاموحد دانش» (1362ش)
اشاره:
علیرضا، موحد دانش در سال ۱۳۳۷ش
در تهران به‌دنیا آمد. در سال۱۳۵۵ش بعد از اخذ دیپلم
به سربازی اعزام شد و پس از فرمان امام خمینی (ره)
 مبنی بر فرار سربازان از پادگان‌ها، وی نیز از پادگان گریخت و به جمع انقلابیون پیوست. پس از پیروزی انقلاب، در کمیته انقلاب اسلامی شمیران به فعالیت مشغول شد. علیرضا در فروردین‌ماه ۱۳۵۸ش به عضویت
 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درآمد و ابتداء
مأموریت حراست از بیت امام خمینی (ره) را بر عهده گرفت.
 با آغاز غائله کردستان، به این خطه رفت و
 در چند عملیات پاک سازی علیه ضد انقلابیون
 شرکت کرد. پس از آن به جبهه اعزام شد و به‌عنوان جانشین محسن وزوائی در عملیات بازی‌دراز حضور یافت و
در همین عملیات بود که یک دستش قطع شد.
 پس از عملیات مطلع‌الفجر به مکه معظمه
 مشرف شد. قبل از عملیات فتح‌المبین، به تیپ ۲۷ محمد رسول‌الله (ص) اعزام شد
 تا به‌عنوان معاون گردان حبیب بن مظاهر مأموریتش را انجام دهد.
 وی پس از خاتمه عملیات فتح‌المبین، فرماندهی گردان حبیب بن مظاهر را بر عهده گرفت و
 نقش فعالی در مراحل سه‌گانه الی بیت‌المقدس و آزادی خرمشهر ایفاء کرد. در خرداد سال ۱۳۶۱ش
 با دختری مؤمنه عقد ازدواج بست و پس از پایان
 عملیات بیت‌المقدس، به‌همراه قوای محمد رسول‌الله (ص)
 به لبنان اعزام شد. علیرضا بعد از بازگشت از لبنان، فرماندهی تیپ ۱۰ سیدالشهداء (ع)
 را بر عهده گرفته و در عملیات والفجر ۱ با این تیپ
 وارد عملیات شد و در همان عملیات نیز مجدداً مجروح شد. سردار علیرضا موحد دانش، عاقبت
در ۱۳ مرداد ۱۳۶۲ش در عملیات والفجر ۲ در منطقه حاج‌عمران درحالی‌که فرماندهی تیپ ۱۰ سیدالشهداء (ع) را بر عهده داشت،
 عاشورائی گشت.

* شهادت خانم مریم فرهانیان
(۱۳۶۳ش)
اشاره:
شهیده مریم فرهانیان، نماد رشادت و مجاهدت زن ایرانی در بیست و چهارم دی‌ماه سال ۱۳۴۲
در آبادان به دنیا آمد.
 وی در آغاز جوانی به ماهیت پلید استکبار و امپریالیسم جهانی پی برد و به صفوف مبارزان پیوست.
 این شهید بزرگوار با اوج‌گیری مبارزات مردم در جریان انقلاب اسلامی، در تظاهرات و راهپیمائی‌های مردمی علیه حکومت ستم‌شاهی
 شرکت می‌کرد. او تنها ۱۴ یا ۱۵ سال سن داشت که
 با کمک برادر رشید خود - مهدی فرهانیان -
 افکار خود را مزین به شناخت، معرفت و بصیرت الهی کرد. با پیروزی شکوهمند
 انقلاب اسلامی و تشکیل سپاه پاسداران، به جمع این عاشقان خدمت پیوست و دوره‌های آموزشی را
 با موفقیت به پایان رساند. شهید مریم فرهانیان
 در بیمارستان امام خمینی (ره) آبادان مشغول امداد‌گری شد او در این دوران،
 ۱۷ سال داشت اما به‌اندازه یک بانوی دنیادیده
 که تجربه، عشق و ایثار را زندگی کرده باشد، عمل می‌کرد. این شهید بزرگوار از ابتدای پیروزی
انقلاب اسلامی تا روز شهادتش با بیداری کامل
 و حس زیبای عشق و ایثار در شهر مقاوم آبادان
 مشغول خدمت و ترویج اخلاق،
 رفتار و منش یک زن مسلمان بود. وی به‌هنگام شکست محاصره آبادان و آزادی خرمشهر و بسیاری
 از عملیات‌های دیگر، فعالیت چشم‌گیری داشت
 تا بالأخره بر اثر متوقف شدن عملیات
 پس از آزادی خرمشهر به‌منظور رسیدگی
به خانواده شهدا در واحد فرهنگی بنیاد شهید آبادان
 مشغول فعالیت شد. شهید مریم فرهانیان در غروب سیزدهم مردادماه سال ۱۳۶۳ش درحالی‌که همراه با دو تن از خواهران همکار خود
برای زیارت مزار شهیدی که بنا به وصیت مادر شهید
 که از آنان قول گرفته بود هر سال به‌جای او
بر سر مزار پسر شهیدش حاضرشوند  راهی گلستان شهدای آبادان شده بود، مورد اصابت ترکش خمپاره
 دشمن بعثی قرار گرفت که دو خواهر همراهش زخمی شدند اما او به فیض عظمای شهادت
 نائل آمد تا نماد رشادت و مجاهدت
 زن‌ ایرانی شود.

* 13 مرداد در گذر تاریخ

* ارتحال فقیه جلیل
 آیت‏الله «حیدرعلی محقق»
 عالم نامی اصفهان (1379ش)
اشاره:
آیت‏ الله حاج شیخ حیدرعلی محقق
 در سال 1287ش در اصفهان به دنیا آمد و پس از فراگیری خواندن و نوشتن به تحصیل علوم دینی روی آورد. وی پس از اتمام مقدمات
 و سطوح حوزه، وارد درس خارج حضرات آیات
 محمدرضا اصفهانی، سیدعلی نجف آبادی و سید محمد نجف آبادی حاضر شد و بهره‏های فراوان برد. سپس به حوزه علمیه قم عزیمت نمود و سالیانی چند
از درس استادان شهیری همچون سید صدرالدین
 صدر، سید محمدحجت کوه کمره‏ای، سید محمدتقی خوانساری و سید حسین بروجردی استفاده کرد. آیت‏الله محقق
 پس از آن برای بهره‏گیری از مراجع بزرگوار نجف راهی آن سامان گردید و با حضور چهارده ساله
 در حوزه نجف در حلقه درسی آیات عظام: شیخ محمد کاظم شیرازی، سیدجمال الدین گلپایگانی و سیدمحمود شاهرودی، بنیه علمی
خویش را استوار ساخت. این عالم بزرگوار
 سپس به زادگاهش بازگشت وبه تدریس، وعظ و ارشاد و اقامه جماعت پرداخت. وی
 در مدرسه نیم آورد اصفهان، در حجره‏ای ساده و بی‏پیرایه، سالیان فراوان به تدریس سطوح عالی
حوزه اشتغال داشت و طلاب فاضلی پرورش داد. همچنین از آیت‏الله محقق، آثاری همچون تقریرات درس فقه آیت‏الله محمدرضا اصفهانی و تقریرات درس اصول آیت‏الله سید محمد نجف آبادی برجای مانده است. این عالم ربانی
 سرانجام در اواسط مرداد ماه 1379ش
 برابر با جمادی‏الاول 1421ق در 92 سالگی
 بدرود حیات گفت و در جوار مرقد صاحب بن عباد(ره)
 در اصفهان در خاک خفت.

* رحلت آیت ‏الله سیدعلی‌اکبر
 برقعی قمی (1366ش)
اشاره:
آیت ‏الله سیدعلی‌اکبر برقعی قمی متخلص به کاشف در سال ۱۲۷۸ش (۱۳۱۷ق) در قم به‌دنیا آمد.
وی پس از فراگیری مقدمات  علوم حوزوی،
  راهی نجف اشرف شد و از محضر حضرات آیات:
 میرزای نائینی و سیدابوالحسن اصفهانی، فقه و اصول و از میرزا علی‏اکبر حکمی یزدی، منطق و فلسفه و هیئت را فرا گرفت. آیت‏الله برقعی هم‌چنین از حضرات آیات میرزامحمد ارباب،
 شیخ‌عباس قمی و آقابزرگ تهرانی اجازه روایت و حدیث گرفت. آیت‏الله برقعی از آن پس راهی قم
شد و پس از ورود آیت‏الله شیخ‌عبدالکریم حائری به قم، وی به‌عنوان یکی از مشاوران آن بزرگوار،
 درباره مشکلات طلاب با مؤسس حوزه علمیه، تبادل نظر می‏کرد. آیت‏الله برقعی در زمان
 جنگ جهانی دوم به تشکیل انجمن خیریه‌ای جهت کمک به مردم همت گماشت و پس از جنگ،
 در اجتماعات متعددی سخنرانی کرد.
 این عالم ربانی به‌عنوان یک پیشوای روحانی
در کنگره جهانی صلح در پاریس و وین به ایراد سخن پرداخت که
 پس از آن سخنرانی و مراجعت از اروپا،
 از قم به شیراز و بعد به یزد تبعید شد و این تبعید،
 چهارده سال به طول انجامید.
 هم‌چنین «راهنمای دانشوران»، «مهر تابان»، «جلوه حق»، «درج گهر» و «سیاست‌نامه حضرت علی (ع)» و... از جمله آثار اوست.
 آیت‏الله برقعی قمی در سیزدهم مردادماه ۱۳۶۶ش
 برابر با هشتم ذی‏القعده ۱۴۰۷ق
در سن هشتاد و هشت سالگی در تهران درگذشت.

* درگذشت احمد راد نویسنده
   و مترجم معاصر (1363ش)
اشاره:
احمد راد ملقب به بصیردیوان، فرزند حاج‌میرزا مصطفی بود. چهارده ساله بود که پدرش درگذشت و سرپرستی خواهر و برادر و مادر را به عهده گرفت. او تحصیلات خود را
 در مدرسه علمیه‌ای در باغ نگارستان و سپس در مدرسه آلیانس فرانسه طی نمود.
 وی به‌هنگام تحصیل در مدرسه آلیانس و تکمیل تحصیلات، به شغل معلمی نیز
 پرداخت و در مدارس ملی به کار تدریس
 اشتغال یافت و پس از مدتی، به خدمت وزارت معارف درآمد
 - و مدتی تصدی وزارت معارف را بر عهده داشت -
 وی در این زمان، مأموریت‌هایی را به شهرهای رشت، شیراز و مشهد عهده‌دار شد.
 در ضمن مأموریت به رشت بود که تصمیم گرفت به جنگل کسما برود؛ در آنجا
 به سراغ میرزاکوچک‌خان جنگلی رفت. میرزا او را مأمور دریافت گمرک انزلی کرد.
وی در زمان تصدی گمرک انزلی بدون چشم‌داشت به درآمد گمرک، وظائف خود را انجام داد. پس از آن،
 راد مجدداً به معلمی پرداخت و مسئولیت‌هایی را
تحت عناوین معاون و سپس ریاست فرهنگ
 شهرستان‌ها، بازرس عالی وزارتی،
 ریاست آموزش ابتدائی و... را به عهده گرفت. وی هم‌چنین از سال ۱۳۱۷ تا ۱۳۵۸ش
 که به‌علت ناتوانی جسمی از مشاغل رسمی
کناره‌گیری کرد  مستوفی مدرسه شهید مطهری
(سپهسالار سابق) بود. احمد راد مقاله‌های بسیاری را
 از زبان فرانسه ترجمه کرده است که بیش‌تر آن‌ها
 در مجله «یغما» به چاپ رسیده‌اند. از او بیش از سی اثر به یادگار مانده است. احمد راد سرانجام در ۱۳ مرداد ۱۳۶۳ش در تهران دار
 فانی را وداع گفت و به دیار باقی شتافت.
 از جمله آثاری که از احمد راد به‌جا مانده‌اند،می‌توان به «آگهی دل از آینده؛
 آیا رمز وراثت کشف شده است؟؛ آیا عمر آدمی
 به ۱۵۰ سال خواهد رسید؟؛ از اتم چه می‌دانیم؟؛
از حیوانات هواشناسی بیاموزیم؛
 از سنجاب تقلید نکنید؛ از هر خرمنی خوشه‌ای؛
 انسان برتر از انسان‌ها؛ پیدایش حیات
 بر روی زمین؛ پیروزی بزرگی
در زیست‌شناسی؛ پیروزی‌های تازه
 در کشف اسرار مغز؛ ترقی معجزه‌آسای ژاپن؛
 تعیین ارزش اصول اخلاقی هر نسل؛ تولد عیسی؛ جهانی که در آن زندگی می‌کنیم؛ چرا با بینی نفس می‌کشید؟
چرا جان کلن به خدا ایمان آورد؟
 حدود قوه ادراک آدمی؛ خطرات فرود آمدن
 بر روی ماه؛ خواب دیدن از نظر علمی؛ درسی که آموختیم؛ دستورهایی برای صد سال عمر کردن؛ زخم چگونه التیام می‌پذیرد؟؛ زندگی شگفت‌انگیز موریانه؛ ساعت چند است؟؛ صد سال عمر کنید
 با نشاط جوانی؛ کشف زبان حیوانات؛
 گردباد حیرت‌انگیز جهان؛ ممکن است شما جوان‌تر
 ا‌ز آن باشید؛ نسخه‌ای برای گوارا کردن زندگی؛ نیوتن؛ یک ماشین الکترونیک در مغز بشر اشاره کرد.

*  مظفرالدین شاه قاجار
 فرمان حکومت مشروطه را امضاء و صادر کرد (1285ش)

* 7 شوال در گذر تاریخ

* درگذشت حکیم متألّه
«میرزا رفیعا نائینی» (1080 ق)
اشاره:
میرزا رفیع الدین محمد بن حیدر طباطبایى
 معروف به میرزا رفیعا نائینی، از علمای بزرگ
 شیعه‏ قرن یازدهم هجری است.
 وی فقیه اصولی، متکلم و جامع معقول
 و منقول بوده و از اساتید علامه مجلسی دوم
 و شیخ حر عاملی و از شاگردان شیخ بهائی
 می‏باشد. اقسامُ التَّشکیک و حقیقتَهُ، حاشیه‏ی اصول کافی و الشَّجرَةُ الاهِیَّه
 از اوست.
وفات میرزا رفیعا در هشتاد و پنج سالگی
در اصفهان روی داد وبه خاک سپرده شد.

* وقوع غزوه‏ احد دومین جنگ
صدر اسلام به فرماندهی
پیامبر اکرم(ص)
اشاره:
پس از شکست مشرکان در جنگ بدر
 در سال دوم هجری، آنان لشکری
سه هزارنفری مهیا کرده و به سمت مدینه به راه افتادند. مسلمانان به تعداد هزار نفر
 به رهبری پیامبر اسلام(ص) در هفتم شوال
 از مدینه خارج شده و به سمت اُحُد به راه افتادند. در این میان منافقانی که
 با جنگ در خارج از مدینه مخالف بودند با تحریک دیگران، سیصد نفر را
 از همراهی با لشکر مسلمانان منصرف کرده
 و سپاه اسلام با هفتصد نفر رو در روی مشرکان
 قرار گرفت.
 پیروزی در ابتدای جنگ از آنِ مسلمانان بودولی با سرپیچی عده‏ای از فرمان أکید پیامبر
 مبنی بر حراست از موضع استراتژیک اُحد، سپاهیان قریش با طی کردن این تنگه‏ی مهم، پشت سَرِ قوای اسلام قرار گرفت و تعداد زیادی
 از مسلمانان را به شهادت رساندند. در این جنگ،
 حمزه عموی پیامبر و هفتاد تن از یاران آن حضرت
 نیز به شهادت رسیدند.

* وفات «احمد بن جیهانی»
 دانشمند ایرانی(306 ق)
اشاره:
ابوعبدالله احمد بن جیهانی دانشمند، سیاستمدار و جغرافیدانِ مشهور ایرانی به واسطه‏ی تحقیقات ارزنده‏ای که
 انجام داد، در جهان اسلام شهرت یافت.
مهم‏ترین اثر ابن‏جیهانی، کتابی در علم جغرافیا
 تحت عنوان المَسالِکُ و المَمالِک است که جغرافی نویسان متأخر، اطلاعات خود را
 درباره‏ ی سرزمین‏های آن  دوران ،
از این کتاب اخذ کردند.

*  رحلت «علامه میرزا ابوالحسن شعرانی» فقیه، مفسر و
 عارف نامی(1393 ق)
اشاره:
میرزا ابوالحسن شعرانی در سال 1320( ق) در تهران به دنیا آمد. مقدمات را
در مدرسه‏ی مروی تهران گذراند. وی مدتی در محضر درس آیت الله شیخ عبدالکریم
 حائری یزدی بود و سپس آهنگ نجف نمود و
 از اساتید آن دیار بهره برد. علامه شعرانی
 در حالی به وطن مراجعت کرد که اوج استبداد رضاخانی، خفقان را برکشور حاکم کرده بود و در این حال به تبلیغ و تدریس و تحقیق پرداخت. علامه، علاوه بر مهارت در فقه،
 اصول، تفسیر، حدیث، فلسفه، ریاضی، عرفان، کلام و... به زبان‏های عربی، فرانسه، ترکی، انگلیسی و عبری نیز
 آشنایى کافی داشت. فاضلان زیادی در محضر او پرورش یافتند که حضرات آیات
 میرزاهاشم آملی، عبدالله جوادی آملی، حسنِ حسن‏زاده آملی، و...
از آن جمله‏اند.
 همچنین از علامه شعرانی آثار قلمی متعددی
 از جمله تفسیر مَنهَجُ‏الصادقین به جای مانده ست.
 سرانجام، این عالم عامل و دانشمند کم نظیر
 پس از هفتاد و سه سال زندگی پر افتخار در هفتم شوال 1393 ق
 جان به جان آفرین تسلیم کرد و در جوار حرم
 حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) در خاک آرمید.

* 4 آگوست در گذر تاریخ

* مرگ «سرپِرسیِ شِلْلی»
 شاعر بلندآوازه انگلیسی (1822م)