* 17  اردیبهشت در دفاع مقدس

* بمباران زندان «دوله‏ تو» توسط رژیم بعثی عراق (1360ش)
اشاره:
پس از آشوب‏های منطقه‏ای در کردستان و اعزام نیروهای نظامی برای آرام ساختن استان کردستان، گروهک منحله دمکرات، تعدادی از این نیروهای فداکار را اسیر و زندانی می‏سازد. گروهک دموکرات که از نگهداری، مواظبت و تأمین این زندان مخوف به تنگ آمده بود، دست به دامان رژیم بعثی شد و جنایتکاران آن رژیم نیز در این روز با برنامه‏ای حساب شده به بمباران این زندان پرداخته و عده‏ای از دلاوران میهن اسلامی را که در اسارت حزب دموکرات بودند، به خاک و خون کشیدند.

* شهادت شهید علیرضا کمالی ‌زاده (1361ش)
اشاره:
شهید علیرضا کمالی‌زاده، چهاردهم دی‏ماه ۱۳۴۰ش مصادف با سالروز تولد امام علی (ع) در شهر بوشهر چشم به جهان هستی گشود. علیرضا، دوران کودکی و نوجوانی خود را به‏طور طبیعی پشت سر گذاشت و
در سن هفت سالگی راهی دبستان شد.
او در عملیات‏های متعددی از قبیل طریق‏المقدس، فتح‏المبین و بیت‏المقدس فعالانه شرکت داشت و چهارده ماه و اندی در جبهه‏های نور، علیه ظلم و کفر جنگید. علیرضا در اوقات فراغتش - از آن‏جا که دارای ذوق خطاطی و نقاشی بود - به تهیه تابلو مشغول بود و آن‏ها را در معابر جبهه نصب می‌نمود. وی هم‏چنین در ارتباط با دایره سیاسی - ایدئولوژیک تیپ محل خدمتش، در امر تبلیغات اسلامی و پخش کتاب‌های سودمند و نیز احداث مسجد، برگزار نمودن نماز جماعت و... هم‏رزمانش را یاری می‌نمود. طی عملیات پیروزمندانه بیت‏المقدس با رمز مبارک یا علی بن ابی‏طالب (ع) در تاریخ هفدهم اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۶۱ هجری شمسی هنگامی که به‏عنوان دیده‌بان با مزدوران بعثی در مصاف بود، بر اثر اصابت ترکش خمپاره به شانه‌ راستش در سن بیست و یک سالگی، به درجه‌ رفیع شهادت که آرزوی همیشگی‌اش بود، نائل گردید. آن‏چه شایان توجه می‏باشد، این است که همانند تولدش که مصادف شد با میلاد مبارک حضرت علی (ع)، شهادتش نیز درست در روز ولادت این امام بزرگوار شیعیان جهان به وقوع پیوست.

* 17  اردیبهشت درگذر تاریخ

* وقوع زلزله شدید در سلماس و کشته شدن بیش از دو هزار نفر
(1309 ش)
اشاره:
زلزله بزرگ و مخرب سال ۱۳۰۹ سلماس جزو یکی از مخربترین زلزله‌های منطقه آذربایجان محسوب
می گردد. این زلزله پانزده ساعت پس از پیش لرزه سلماس در نیمه‌شب سه‌شنبه یا در حقیقت بامداد روز چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت زلزله اصلی در آن واحد موجب تخریب کامل دیلمقان و حدود شصت روستا در دشت سلماس و مناطق حاشیه آن شد. دامنه آسیب‌ها از دشت سلماس به دهستان قطور و مسیر علیای زاب در ترکیه کشیده شده بود و موجب کشته شدن ۲۵۰۰ تا ۴۰۰۰ نفر در سلماس شد.
 در منطقه سلماس به سبب نا امنی‌های پس از
دوران صفویه آثار باستانس جدی و قابل تأمل وجود نداشته و اگر اثری موجود بوده پس از دوره قاجاریه بوده که آن هم در حوادث پس از جنگ اول جهانی تقریباً نابود شد. بررسی آثار باقیمانده باستانی در سلماس نشان می دهد آثار موجود در کوهستان نظیر قلاع باستانی و دخمه‌های اورارتوئی و یا بنا هائی که به نوعی در ساختمانشان سنگ می‌باشد از استحکام نسبتاً مناسبی در برابر زلزله بزرگ ۲/۷ درجه سلماس داشته اند. بر اساس این مطالعه کل آثار خشتی و گلی منطقه از بین رفته اند. در این زلزله اکثر آثار باستانی سلماس از جمله حصار ۴ متری شهر دیلمقان، مساجد و بقاع قدیمی و عبادتگاه‌های مسیحیان، مناره قرون وسطی‌یی میرخاتون در کهنه شهر، پلهای قدیمی از بین رفت. این زلزله که بزرگی آن را بربریان (۱۹۷۴) ۴/۷=M و مؤسسه ژئوفیزیک ۲/۷=M برآورد کرده است یکی از مخربترین زلزله‌های آذربایجان و شاید منطقه خاورمیانه می‌باشد بطوریکه سال ۱۹۳۰در تاریخ زلزله‌شناسی بنام ۱۹۳۰سلماس ثبت شده است. پس از زلزله در ۱۰ کیلومتری شمال گسل سلماس یک چشمه آب گازدار هیجده درجه بوجود آمد که در سلماس زلزله بولاغی (چشمه زلزله) نامیده شد. این چشمه بعدها پس از زلزله‌ها مخصوصاً زلزله
 ۲۲ ژوئن ۱۹۷۳ سلماس رنگ گل به خود گرفت. در نتیجه این زلزله سطح ایستابی منطقه موقتاً بالا رفته و مناطق پست را آب فرا گرفت اما به زودی به سطح پیشین خود فرو نشست. آب دریاچه که خیلی پائین رفته بود به تدریج بالا آمد و زمین لغزشهای متعدد در دره سلماس و در شیبهای لشکران و سایر مناطق رخ داد که ریزش تپه‌های باستانی هفتوان تپه و دیریش تپه قابل ملاحضه بود. امبرسیز(۱۹۸۲) شعاع تخریب زلزله را ۲۳ کیلومتر و شعاع احساس را۳۵۰ کیلومتر برآورد کرده است یعنی این زلزله در بغداد و تفلیس احساس شده است. پس از استقرار آرامش در سلماس، شهر جدیدی در یک کیلومتری دیلمقان - در محل فعلی شهر سلماس با نقشه صحیح شهر سازی و مهندسی و به صورت شطرنجی مهندس اسدالله خاورزمین احداث و به هر یک از اهالی شهر ویران شده سلماس قطعه زمین مناسبی جهت خانه سازی و اسکان داده شد. از ویرانه‌های سلماس امروزه چیزی باقی نمانده است، بجز پایه دیوارهای مسجد آقا«آقامچیدی» و سنگهای منشوری شکل ستونهای مسجد که جای دارد محل این آثار توسط میراث فرهنگی حصار کشی شده و بعنوان یادگاری از زلزله مشهور و ویرانگر ۱۹۳۰م سلماس برای آیندگان جهت عبرت و برنامه ریزی اصولی جهت تلاش برای بسط دانش زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله در منطقه استفاده گردد.

* درگذشت استاد «بدیع الزمان فروزانفر» نویسنده، شاعر و ادیب برجسته معاصر (1349ش)
اشاره:
استاد بدیع الزمان فروزانفرِ خراسانی در حدود
 سال 1279 ش (1318 ق) در بشرویه در استان خراسان به دنیا آمد. تحصیلاتِ خود را در صرف، نحو، معانی، بیان، منطق، حکمت و فلسفه در مشهد و تهران در خدمت استادانی مانند ادیب نیشابوری،
 میرزا طاهر تنکابنی و سیدکاظم عصار و... به پایان رساند و پس از آن در مدرسه دارالمعلّمین عالی، سمت معلّمی ادبیات را برعهده گرفت. بدیع‏الزمان از استعداد و هوشی بسزا برخوردار بود و حافظه‏ای فوق‏العاده داشت. وی سفرهای علمی متعددی به خارج از کشور انجام داد و در دانشگاه‏های برخی کشورها، کرسی تدریس زبان و ادبیات فارسی را تأسیس کرد.
استاد فروزانفر دانشمندی نکته سنج، استادی محقق و مدرسی بی‏نظیر بود و علاوه بر داشتن اطلاعات بسیار در زمینه معارف اسلامی و ادبیات فارسی، شاگردان بسیاری تربیت نمود که هریک از آنها در شمار استادان بزرگ به شمار می‏آیند. از این ادیب گرانقدر آثار فراوانی بر جای مانده که تالیف کتاب سخن و سخنوران در چهار جلد، تاریخ ادبیات ایران و نیز تصحیح کلیات شمس تبریزی و نیز تصحیح فیه مافیهِ مولوی و... از آن جمله‏اند. استاد فروزانفر سرانجام در
17 اردیبهشت 1349 بر اثر سکته قلبی در هفتاد سالگی در تهران دار فانی را وداع گفت و جامعه ادبی ایران را سوگوار نمود.
* درگذشت «مهرداد اوستا» شاعر و قصیده‏سرا (1370 ش)
اشاره:
محمدرضا رحمانی مشهور به مهرداد اوستا -
 فرزند محمدصادق از شعرای نامی معاصر - در
سال 1306 ش در بروجرد متولد شد و تحصیلات مقدماتی را در زادگاه خود به پایان برد. وی پس از اخذ لیسانس فلسفه به سمت دبیری، به تدریس پرداخت. استاد مهرداد اوستا، مبارزات سیاسی خود را سال‏ها پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران آغاز کرد. او در مجموعه اشعار خود و نیز در
 کتاب «تیرانا» با لحنی تند از رژیم شاه انتقاد کرده است. اَوِستا اشعاری زیبا درباره انقلاب اسلامی و همچنین رثای
حضرت امام سروده است. او سال‏های بسیاری از عمر خود را صرف تحقیق در اشعار شاعرانی همچون حافظ، مولوی، خاقانی و ادبیات اساطیری جهان کرد.
مهرداد اوستا در سرودن انواع شعر به ویژه قصیده مهارت و شهرت داشت. وی بعد از انقلاب اسلامی ایران، سمت مشاور فرهنگی ریاست جمهوری را بر عهده داشت. همچنین در سال‏های پایانی عمر خود به عنوان رئیس شورای شعر وزارت فرهنگ و
 ارشاد اسلامی فعالیت می‏کرد. از این شاعر گرانقدر آثار منظوم و منثور ارزشمندی چون امام، حماسه‏ای دیگر، و از کاروان رفته به یادگار مانده است.
مهرداد اوستا سرانجام در 17 اردیبهشت 1370 در
 63 سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد و رخ در نقاب خاک کشید.
* صدور دستورالعمل اجرائی تحریم اقتصادی ایران توسط دولت آمریکا (1376 ش)
اشاره:
در 17 اردیبهشت 1376 ش برابر با هفتم می1997 م، بیل کلینتون، رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا، دستورالعمل اجرائی مهمی را که متضمن تحریم و فشار جدید اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران بود، امضاء کرد. در این دستورالعمل، ایران به حمایت و پشتیبانی از تروریسم جهانی و اقدام برای دستیابی به سلاح‏های مخرب و ویران کننده و کشتار جمعی متهم شده بود. این تحریم، فراتر از ممنوعیت تجاری است که از
سال 1366 ش (1987 م) انجام گرفته است. به موجب این دستورالعمل علاوه بر تمدید ممنوعیت صدور کالاهای تجاری به ایران و خرید نفت از ایران، و نیز تجارت هر نوع کالا، روابط و خدمات مالی و سرمایه‏گذاری در ایران، شرکت‏های آمریکایی از تأیید یا تصویب و یا فراهم ساختن تسهیلات لازم جهت اجرای معاملات مربوط به ایران منع شدند و یک ماه فرصت داده شد که این کمپانی ها، قراردادهای خود را تسویه نمایند. همچنین در صورت عدم رعایت این دستور توسط شرکت‏های آمریکایی، مجازات سختی برای آنان در نظر گرفته شد. این تحریم‏ها در نهایت با متضرر شدن کمپانی‏های آمریکایی مواجه گردید در حالی که شرکت‏های دیگر کشورهای جهان، ارتباطات اقتصادی خود را با جمهوری اسلامی ایران افزایش داده و به تحریم‏ها توجهی نکردند.

*  روز اسناد ملی

*  سیل در خراسان، ایلام، آذربایجان و کرمانشاه علاوه بر کشتن 54 نفر صدها خانه را ویران ساخت و هکتارها زمین کشاورزی را به لجن زار تبدیل کرد(1354ش)

*  ملک خالد پادشاه عربستان سعودی درباره وقایع ایران با یک روزنامه کویتی گفت شاهنشاه ایران اوضاع را به کنترل دارند (1357ش)

*  در مقابل کاخ سفید واشنگتن دانشجویان ایرانی تظاهرات کردند (1357ش)

*  7  رجب در گذر تاریخ

* تولد «ابن طَرّار» محدث و
 ادیب مسلمان (305 ق)
اشاره:
ابوالفتح معافی بن زکریابن یحیى معروف به ابن طَرّار از بزرگان و اساتید علمای شافعی بود و در فقه، ادب، حدیث، نحو و لغت تبحّر داشت. این دانشمند مسلمان، تألیفات متعددی در فقه داشت اما هیچ یک از آن‏ها به جای نمانده است. از آثار ابن طَرّار که در زمینه‏ی ادب از محتوای در خور توجهی برخوردار است می‏توان به کتاب الجَلیسُ الصالحِ الکافی و الانیسُ النّاصح الشَّافی اشاره کرد. این کتاب که معروف به الجلیس و الانیس است شامل یکصد جلد می‏باشد که برخی از آن‏ها با ذکر یک حدیث نبوی آغاز شده است و سپس مؤلف به شرح حدیث پرداخته و حکایت‏ها و قطعه‏های منظوم مناسب، نقل کرده است. ابن طرار در سال 390 ق
در هشتاد وپنج سالگی در بغداد بدرود حیات گفت.

* انعقاد «معاهده‏ ی پاریس»،
بین ایران و انگلیس در عهد
«ناصرالدین شاه»(1273ق)
اشاره:
هرات از دیرباز متعلق به سرزمین ایران بود ولی در زمان محمدشاه قاجار از دست ایران خارج شد. ناصرالدین شاه برای الحاق دوباره‏ی آن به هرات لشکرکشی کرد و در صفر 1273 ق این شهر را
تسخیر نمود.
 این عمل که به مذاق انگلستان خوش نیامد باعث عکس‏العمل آنان گردید و جزیره‏ی خارک، بوشهر و برخی نواحی خوزستان را اشغال کردند. پس از این تیرگی روابط، ایران نماینده‏ای جهت برطرف نمودن کدورت‏ها به پاریس فرستاد و در آن‏جا پیمان پاریس امضاء شد که به موجب آن، ایران حق مداخله در افغانستان را ندارد و باید از ادعاهای خود درباره‏ی هرات چشم پوشی کند. این معاهده باعث نفوذ هرچه بیشتر انگلیس در ایران گردید و به وجهه‏ی دولت
 لطمه زد.
* 7 می در گذر تاریخ

*  تسلیم کامل آلمان در برابر متفقین و پایان جنگ جهانی دوم در اروپا (1945م)
اشاره:
از سال 1943م، شکست‏های آلمان در جنگ جهانی دوم آغاز شد. به دنبال این شکست‏ها، روس‏ها در
جبهه شرق، دست به تعرض شدیدی زدند و تا خاک آلمان و متصرفات این کشور در شرق اروپا پیش رفتند. در جبهه غرب نیز حملات متفقین با کمک ارتش آمریکا شدت گرفت و بدین ترتیب در اواخر سال 1944م، پیشروی ارتش متفق در دو جبهه به طرف آلمان ادامه یافت. از اوائل سال 1945م متفقین از غرب و روس‏ها از شرق وارد برلین شدند. در این حال هیتلر خودکشی کرد و بسیاری از سران حزب نازی دستگیر شدند. بدین ترتیب با شکست کامل آلمان، جنگ جهانی دوم به پایان رسید. این جنگ در حدود 55 میلیون کشته و خسارات بسیار زیادی در جهان بر جای گذاشت.

* آغاز قیام مردم اسپانیا علیه
 «ناپلئون بُناپارت» امپراتور فرانسه (1808م)
اشاره:
دولت اسپانیا از قرون پانزدهم و شانزدهم میلادی یکی از استعمارگران بزرگ اروپائى به شمار می‏رفت و سرزمین‏های بسیاری را در خارج از قاره اروپا
 تحت اشغال درآورده بود. اما این بار مردم اسپانیا، خود طعم تلخ اشغال کشورشان توسط نیروهای بیگانه را چشیدند. و سپاهیان ناپلئون بُناپارت، این کشور را به اشغال خود درآوردند. از این رو قیام مردم اسپانیا
علیه فرانسویان در 7 مه 1808م آغاز شد. در نهایت، مردم اسپانیا پس از 5 سال مبارزه با اشغال‏گران فرانسوی آنان را در 25 دسامبر 1813م از میهن خود بیرون راندند. در همین مدت اسپانیا متحمل شکست‏هایی در امریکای جنوبی شد که موجب آزادی و استقلال تعدادی از مستعمرات این کشور گردید.

* آغاز تجاوز استعماری انگلیس به زیمبابوه در آفریقا (1888م)
اشاره:
استعمارگران فرانسوی از اوائل قرن نوزدهم میلادی بر مناطقی از جنوب شرقی آسیا تسلط یافتند و سرزمین‏های لائوس، کامبوج و ویتنام را به تصرف خود درآوردند. فرانسوی‏ها تمام این منطقه را هندوچین فرانسه خواندند و ضمن حفظ شکل ظاهری حکومت‏های پادشاهی در این کشورها، آنان را به اطاعت خود واداشتند. اما در فاصله دو جنگ جهانی اول و دوم، شورش‏های پراکنده‏ای علیه استعمارگران فرانسوی از جانب انقلابیون ویتنام آغاز شد که با واکنش نیروهای استعماری مواجه گردید. این شورش‏ها پس از جنگ جهانی دوم افزایش یافت و نیروهای انقلابی تحت رهبری هوشی مینه، مبارز استقلال‏طلب ویتنامی در دوم سپتامبر 1945م استقلال ویتنام را اعلام کردند. در این میان اعلام آمادگی هوشی‏مینه برای مذاکره با فرانسویان و انتقال مسالمت‏آمیز قدرت به مردم ویتنام، با مخالفت فرانسویان مواجه شد چرا که فرانسوی‏ها مطامع استعماری خود را دنبال می‏کردند و حاضر به مصالحه نبودند. از این رو نخستین دوره جنگ‏های ویتنام از سال 1946م، آغاز شد و به مدت 9 سال، تا سال 1954م ادامه یافت. آخرین نبرد سنگین بین دو طرف در قلعه مستحکم دین بین فو روی داد که در طی آن، فرانسوی‏ها پس از 55 روز محاصره توسط نیروهای ویتنام و وارد آمدن تلفات بسیار بر آنان، سرانجام در هفتم مه 1954م، تسلیم نیروهای ویتنامی شدند و زمینه برای خروج آنان از این کشور فراهم شد. با این حال علی‏رغم مذاکرات صلح و انعقاد قرارداد در 20 ژوئیه 1954م، این جنگ‏ها پایان نیافت و با تقسیم ویتنام به دو قسمت شمالی و جنوبی و ورود آمریکا به جنگ ویتنام، حوادث بسیاری اتفاق افتاد.

*  اشغال تونس توسط متفقین در جریان جنگ جهانی دوم (1943م)

* پایان جنگ معروف «دین بین فو» در هند و چین میان ویتنام و فرانسه (1954م)
اشاره:
استعمارگران فرانسوی از اوایل قرن نوزدهم میلادی بر مناطقی از جنوب شرقی آسیا تسلط یافتند و سرزمین‏های لائوس، کامبوج و ویتنام را به تصرف خود درآوردند. فرانسوی‏ها تمام این منطقه را هندوچین فرانسه خواندند و ضمن حفظ شکل ظاهری حکومت‏های پادشاهی در این کشورها، آنان را به اطاعت خود واداشتند.  اما در فاصله دو جنگ جهانی اول و دوم، شورش‏های پراکنده‏ای علیه استعمارگران فرانسوی از جانب انقلابیون ویتنام آغاز شد که با واکنش نیروهای استعماری مواجه گردید.
 این شورش‏ها پس از جنگ جهانی دوم افزایش یافت و نیروهای انقلابی تحت رهبری هوشی مینه، مبارز استقلال‏طلب ویتنامی در دوم سپتامبر 1945م استقلال ویتنام را اعلام کردند. در این میان اعلام آمادگی هوشی‏مینه برای مذاکره با فرانسویان و انتقال مسالمت‏آمیز قدرت به مردم ویتنام، با مخالفت فرانسویان مواجه شد چرا که فرانسوی‏ها مطامع استعماری خود را دنبال می‏کردند و حاضر به مصالحه نبودند. از این رو نخستین دوره جنگ‏های ویتنام از سال 1946م، آغاز شد و به مدت 9 سال، تا سال 1954م ادامه یافت. آخرین نبرد سنگین بین دو طرف در قلعه مستحکم دین بین فو روی داد که در طی آن، فرانسوی‏ها پس از
 55 روز محاصره توسط نیروهای ویتنام و وارد آمدن تلفات بسیار بر آنان، سرانجام در هفتم مه 1954م، تسلیم نیروهای ویتنامی شدند و زمینه برای خروج آنان از این کشور فراهم شد. با این حال علی‏رغم مذاکرات صلح و انعقاد قرارداد در 20 ژوئیه 1954م، این جنگ‏ها پایان نیافت و با تقسیم ویتنام به دو قسمت شمالی و جنوبی و ورود آمریکا به جنگ ویتنام، حوادث بسیاری اتفاق افتاد.
*  مرگ «ویلیام کِیسی» رئیس پیشین سازمان جاسوسی آمریکا(سیا) (1987م)
اشاره:
ویلیام کیسی رئیس پیشین سازمان جاسوسی آمریکا موسوم به سیا، در سال 1913م متولد شد. وی در رشته‏های حقوق و علوم سیاسی تحصیل کرد و در دوران حکومت فرانکلین روزولت، ریاست اولین تشکیلات جاسوسی امریکا با نام اداره خدمات نظامی را بر عهده گرفت. این تشکیلات در کشاکش جنگ جهانی دوم و با هدف به دست آوردن اطلاعات نظامی از داخل جبهه‏های دشمن به وجود آمد.
سازمان جاسوسی نوبنیاد روزولت، تحت ریاست ویلیام کیسی از ابتداء، تشکیلات موفقی بود، به همین خاطر، وی کمک مالی بسیاری به این سازمان کرد. کیسی نیز از سال 1947م که سازمان جاسوسی امریکا (سیا) رسماً تأسیس یافت تا آغاز دهه 1980، همواره در مشاغل و سمت‏های بالای این سازمان انجام وظیفه نمود. او در سال 1980م سرپرستی ستاد انتخاباتی رونالد ریگان رئیس جمهور پیشین آمریکا را برعهده گرفت و با انتخاب وی به ریاست جمهوری، در سال 1981م ریاست سازمان جاسوسی آمریکا به کیسی واگذار شد. ویلیام کیسی طی هفت سال ریاست این سازمان،
همه ساله بر بودجه آن افزود و جاسوسان آمریکا را به نقاط مختلف جهان فرستاد. کیسی در نهایت، در دوم فوریه 1987م به دلیل برملا شدن رسوائى موسوم به ایران گیت و مذاکره با ایران، از مقام خود استعفاء داد. او از عوامل مؤثر در به وجود آمدن این رسوایى سیاسی برای هیأت حاکمه آمریکا بود. وی که سال‏ها از سرطان مغز رنج می‏برد سرانجام در حالی که در جلسه دادگاه، مشغول ادای توضیحات درباره رسوایی ایران گیت بود، در هفتم مه 1987م در 74 سالگی
 بر اثر سکته مغزی جان خود را از دست داد. ویلیام کیسی مسن‏ترین و با تجربه‏ترین رئیس سازمان جاسوسی آمریکا از بدو تأسیس این سازمان بود و نقش مهمی در گسترش فعالیت‏های جاسوسی آن ایفاء نمود