۷۴۷ سال پيش درچنين روزي - ۲۰جمادي الاول سال ۶۸۲هجري قمري :« فخر المحققين» نابغه بزرگ ، فقه و محقق والامقام در شهر حله متولد شد . او تحت توجهات پدر عالمش علامه حلي پرورش يافت و در نوجواني به اجتهاد رسيد . او در ايام جواني به اتفاق پدر سفري به ايران كرد و مجدداً به زادگاهش بازگشت . وي به لحاظ مراتب فضل و كمال ، ادب ، اخلاق و پرهيزكاري شهره عصر بود . در مكتب تدريس فخرالمحققين شخصيتهاي برجستهاي تربيت شدند كه هر يك در زمان خود نزله ستوني محكم براي اسلام و مسلمان بشمار ميرفتند ، علماي چون محمد بن مكي ؛ علامه محقق بدرالدين ، و سيد حيدر آملي . اين فقه نابغه در تأليف علوم اسلامي از جمله فقه اصول تفسير و كلام اهتمام بسيار ورزيد و از كتابهاي وي كه همه در شمار آثار علمي شيعه محسوب ميشوند ميتوان به شرح «مبادي الاصول ؛ شرح الاصول ؛ و المسائل الحيدريه» اشاره كرد .
۶۹۲ سال پيش درچنين روزي - ۲۰ جمادي الاول سال ۷۳۷هجري قمري :« ابوعبدالله محمّد بن عبدري فاسي» مشهور به ابن حاج فقيه مالكي مذهب بدرود حيات گفت . او دانش اندوزي خود را در زادگاهش فاس آغاز كرد و بعد ا زاقامت در قاهره از علماي آن شهر كسب فيض نمود ؛ و زمانيكه خود بر مسند استادي نشست شاگردان بسياري از محضرش علم آموختند . مهمترين اثر او المدخل نام دارد و مؤلف آن در پارهاي از مسائل اخلاقي ، فقهي ، اجتماعي و اقتصادي ، مناسبات اقتصادي و مالي ميان مردم ، هم چنين آداب غذاخوردن مراسم اعياد و جشن ها ، و چگونگي پوشش زنان را مورد بررسي قرار داده است .