* 28  اسفند در گذر تاریخ

* اجتماع جمعیت زیادی از مردم تهران در موافقت و مخالفت با جمهوری «رضاخانی» (1302 ش)
اشاره: پس از سفر احمدشاه قاجار به اروپا و به دست گرفتن قدرت توسط رضاخان، کم‏کم زمزمه‏های جمهوری توسط طرفداران وی بلند شد و آنان با تبلیغات خود مردم را به حمایت از جمهوری تشویق می‏کردند. در این حال رضاخان سردار سپه، برای تسهیل کار و رسیدن به مقام ریاست جمهوری درصدد برآمد از ولیعهد استعفا بگیرد و در این گیر و دار، در مجلس درگیری‏هایی نیز روی داد. در اثر این القائات، روز 28 اسفند 1302، عده‏ای از مردم تهران به جانبداری از رضاخان برخاسته و خواستار جمهوری شدند. این اجتماع در حالی بود که مردم طرفدار سید حسن مدرس به دلیل اهانتی که روز قبل به وی شده بود در مسجد شاه تهران تجمع کردند و علیه جمهوری دست به تظاهرات زدند. در مقابل فشارهای جمهوری خواهان، مدرس به تنهایی در مقابل توطئه گران ایستاد و برای جلوگیری از رسمیت یافتن مجلس جهت طرح جمهوری، عده‏ای از نمایندگان اقلیت را به قم فرستاد تا مجلس در نبود ایشان به حد نصاب نرسد و توطئه جمهوری خنثی شود. اما پس از حلول سال جدید ورق برگشت و شهید سید حسن مدرس، سخت به تلاش و فعالیت افتاد تا اینکه عده زیادی را علیه جمهوریت بسیج نمود. چرا که قرار بود مجلس شورای ملی در دوم فروردین 1303 نسبت به جایگزینی جمهوریت به جای پادشاهی قاجاریه تصمیم‏گیری نماید. در این میان بر اثر برخوردی که بین مردم و سردار سپه روی داد، به دستور رضاخان عده‏ای از مردم توسط قوای قزاق به گلوله بسته شدند و اوضاع دگرگون شد. این عمل رضاخان عکس العمل شدید برخی نمایندگان مجلس و مردم را برانگیخت و در نهایت سردار سپه از جمهوری ساختگی‏اش، صرف‏نظر کرد.

* رحلت فقیه و مورخ بزرگوار شیعه
آیت‏ الله «ملامحمد هاشم خراسانی»
(1312 ش)
اشاره: ملامحمد هاشم خراسانی معروف به ثقةالاسلامی در سال (1242 ش) (1280 ق) در مشهد به دنیا آمد. پس از فرا گرفتن مقدمات علوم، رهسپار نجف اشرف گردید و در مدت دوازده سال از محضر عالمانی همچون آخوند خراسانی و سید اسماعیل صدر بهره‏مند شد. ملاهاشم خراسانی پس از بازگشت از نجف، راهی مشهد گردید و در حوزه درس آیت‏اللَّه سیدعلی حائری یزدی شرکت جُست و از آن پس به تحقیق و تالیف همت گمارد. آثار متعددی از ملامحمدهاشم خراسانی به جای مانده که مهم‏ترین آنها عبارتند از: مُنتَخَبُ التواریخ به فارسی در تاریخ معصومان و برخی از امامزادگانِ مدفون در ایران و نیز علمایی که در مشهد، هرات، اصفهان و شیراز به خاک سپرده شده‏اند ؛ حُسنُ العاقبةُ فی سَعادَةِ الخاتَمه و نیز غایةُ الآمال فی حُسنِ خواتیم الاعمال. این عالم و مورخ گرانقدر سرانجام در بیست و هشتم اسفند 1312ش برابر با سوم ذی‏حجه 1352ق در هفتاد سالگی در مشهد به لقاءاللَّه پیوست و در همان شهر به خاک سپرده شد.

* ‌اعلامیه ای با امضای عده ای از روحانیون در بازار شمیران نصب شد. در این اعلامیه ضمن اشاره به حوادث شهرهای قم و تبریز، برگزاری مراسم عید نوروز تحریم گردید.(1356ش)

* میرزا علی آقا ثقة الاسلام طی تلگرافی از محمدعلی شاه درخواست نمود برای جلوگیری از کشت و کشتار آذربایجان به مشروطیت تن در دهد (1287ش)
* ستارخان سردار ملی و باقرخان سالار ملی تبریز را به قصد تهران ترک گفتند. در مسیر سردار و سالار در تمام شهرها طاق نصرت برپا شد و مردم مقدم آن دو مبارز را گرامی داشتند. (1288ش)
اشاره:   قزوین بیش از هر شهری مقدم ستارخان و باقرخان را گرامی داشت و در خیابانهای مسیر مجموعاً 12 طاق نصرت برپا کردند. ستارخان پس از تشکر از مردم مشروطه خواه قزوین در قبرستان شهر حضور و بر مزار مشروطه خواهان فاتحه خواند.

* سیل عظیمی شهر زاهدان را فرا گرفت در این حادثه دو هزار گوسفند و سیصد خانه در کام سیل فرو رفتند. (1291ش)

*  17  جمادی الاول درگذر تاریخ

* درگذشت «ثَعْلَب» نحوی و لغت شناس شهیر عرب(291 ق)
اشاره: ابوالعباس احمد بن یحیى معروف به ثَعلَب، نحوی و لغوی، ادیبی پرهیزکار و از مشاهیر اهل لغت می‏باشد. وی در پایان تحصیلات متداولِ عصرِ خود، با جدیّت بسیار به تحصیل ادبیات عرب اهتمام ورزید و پس از سال‏ها مطالعه‏ی پی‏گیر، در این رشته، به مقامی شامخ دست یافت. اَخْفَشِ اَصغر، مُطَرَّز و ابنُ‏الحائِک از شاگردان برجسته‏ی ثَعلَب می‏باشند. او دارای حافظه‏ای قوی و معلومات بسیار بوده است. ثعلب دارای تالیفات فراوانی از جمله: الفَصیح، اِعرابُ القرآن، اَمالی و الْاَلفاظ می‏باشد.

* تولد «ابوحامد امام محمد غزالی»، دانشمند شهیر و فیلسوف نامی ایران (450 ق)
اشاره: ابوحامد امام محمد غزالی، در سال 450 هجری قمری در طوس به دنیا آمد. در مدت کمی بر اثر ذکاوت فطری، مقدمات را فرا گرفت و سپس عازم نیشابور شد و در حوزه‏ی درس امام الحَرَمین جُوِینی مراتب کمال را پیمود. ابوحامد در سال 480 ق و در 30 سالگی به مدرسه‏ی نظامیه‏ی بغداد که از پر اهمیت‏ترین حوزه‏های درسی آن زمان بود، رفت و به صدها تن از افاضل درس گفت. پس از مدتی که آوازه‏اش همه جا را فرا گرفته بود، بر اثر تحول عظیم روحی درس و بحث و مقام را رها کرد و عُزلت گزید و پس از مدتی از بغداد هجرت کرد. امام محمد غَزّالی سپس راهی حجاز، شام و بیت المقدس گردید و دیگر به بغداد نرفت. وی سرانجام به طوس رفت و در آن جا به تدریس پرداخت و طریقت صوفیه را برگزید. امام محمد غزالی دارای تالیفات فراوانی می‏باشد از جمله: احیاءُ علوم الدین، کیمیای سعادت، تفسیرُ القرآن، الاقتِصاد و المُسْتَصْغی. غزالی سرانجام در سال 505 ق در 55 سالگی در طوس درگذشت.

* تولد «سیدمحمدعلی شاه عبدالعظیمی» فقیه، نویسنده و عالم مسلمان(1258 ق)
اشاره: سیدمحمدعلی شاه عبدالعظیمی معروف به هدایت حسینی برای تحصیل به نجف رفت و در پی سال‏ها تحقیق و مطالعه در محضرِ شیخ مرتضی انصاری، به مقام والای علمی و اجتهاد دست یافت. هدایت حسینی که در علوم حدیث و رجال از دانش بسیاری بهره‏مند بود، تالیفاتی دارد که از آن میان می‏توان به کتاب «وسیلة الرضوان» اشاره کرد. شاه عبدالعظیمی در سال 1343 ق در 85 سالگی در نجف اشرف، بدرود حیات گفت.
19 مارس  درگذر تاریخ

* درگذشت «لویی دوبروی» فیزیک‏دان برجسته فرانسوی (1987م)

* تولد «فردریک ژولیو» شیمی دان و فیزیک‏دان معروف فرانسوی (1900م)

* مرگ «آرتور بالفور» یکی از بانیان انگلیسی تأسیس رژیم غاصب صهیونیستی (1930م)