«صراط مستقيم» همان «راه راست» و در برابر «راه كژ» است كه همراه با تخلف و اختلاف است و صراط مستقيم راهي است كه از اين دو آسيب (اختلاف و تخلّف) ايمن باشد.
مصداق آن از نظر قرآن كريم همان «دين قيم (به كسر قاف و فتح ياء) است كه نزديك و مستلزم معناي «قيّم» است؛ ﴿قل إِنّني هداني ربّي إلي صراط مستقيم ديناً
قِيَماً ملة إبراهيم حنيفاً﴾(1)؛ قيّم يعني راست و استوار كه توان اقامه و تقويم را دارد و قَيّمِ ديگران بوده، آنها را نيز برپا مي‏دارد.
گاه از دين قيّم و صراط مستقيم به «ملّت ابراهيم» ياد مي‏شود و كلمه دين به روش او نسبت داده مي‏شود. زيرا برجسته‏ترين روش را حضرت ابراهيم خليل(عليه‌السلام) نمايانده است و «حنيف» كسي است كه در متن راه مستقيم حركت مي‏كند و در مقابل «جنيف» و «متجانف» است كه به راست يا چپ گرايش دارد.
از امام صادق(عليه‌السلام) درباره صراط سؤال شد. حضرت فرمود: «هو الطريق إلي معرفة الله عزّوجلّ، وهما صراطان: صراط في الدنيا وصراط في الاخرة فأما الصراط الذي في الدنيا فهو الإمام المفروض الطاعة، من عرفه في الدنيا واقتدي بهداه، مرّ علي الصراط الذي هو جسر جهنم في الاخرة، ومن لم يعرفه في الدنيا، زلّت قدمه عن الصراط في الاخرة فتردّي في نار جهنم»(2)؛ صراط، راه رسيدن به شناخت خداست و آن دوتاست. صراطي در دنياست و صراطي در آخرت؛ آن صراطي كه در دنياست، همان امام واجب‏الاطاعه است، هركس در دنيا او را بشناسد و از هدايت او پيروي كند، در آخرت از روي صراطي كه پلي است بر روي جهنّم، به راحتي مي‏گذرد و هركس امام را در دنيا نشناسد، پايش از صراط آخرت مي‏لغزد و به جهنّم مي‏افتد.

1 ـ سوره انعام، آيه 161.
2 ـ بحارالأنوار، ج 8، ص66.

هدايت در قرآن، ص 257-258.