بعد از سال‌ها انتظار و حسرت بالاخره سی و دومین جشنواره طلسم را شکست و پای فیلم فجر همراه با پایتخت به تبریز هم باز شد!


   به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، در حالیکه تا سال گذشته تنها چند استان با اشتیاق آمادگی خود را برای میزبانی جشنواره فیلم فجر اعلام می‌کردند، مسئولان فرهنگی آذربایجان‌شرقی هم مثل خیلی استان‌های دیگر به راحتی از کنار این اتفاق بزرگ هنری رد می‌شدند.

هر چند با نگاهی به منابع تاریخی، به سادگی می‌توان دریافت که روزگاری تبریز نخستین سینمای عمومی کشور را در خود جای داده بود و همین قدمت تاریخی کافی است برای پی بردن به ریشه‌های رواج هنر سینما در تبریز قدیم.

ولی تا همین سال ِ گذشته عدم استقبال مدیران فرهنگی تبریز از میزبانی رویدادی مثل جشنواره فیلم فجر نشان می‌داد که همچنان سلیقه‌های شخصی در تصمیم‌گیری‌های جمعی حرف اول را می‌زند.

ولی انگار امسال ماجرا کمی فرق کرده و حضور 30 استان، مدیران فرهنگی تبریز را مجاب کرده تا کمی در اولویت‌های خود تجدیدنظر کنند و از تک و تای اولین بودن نیافتند.

تا سال گذشته علی داننده، مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی در نطقی صریح این جشنواره را از اولویت‌های استان ندانسته و گفته بود: آنچه امروز در حوزه سینمای استان مهم است و در حقیقت یکی از سیاست‌های اصلی این اداره کل در حوزه فیلم است، حمایت از تولید فیلم‌های مبتنی بر فرهنگ اسلامی ایرانی است.

در کنار دیدگاه آقای مدیرکل، فعالان حوزه سینما در تبریز معتقد بودند علت دیگر این نامیزبانی نبود شرایط مناسب و زیرساخت‌های لازم برای اکران فیلم‌های جشنواره است. چیزی که شاید معضل اصلی خیلی از استان‌های دیگر هم باشد.

شاید در نگاه اول آمدن جشنواره فیلم فجر به تبریز برای مخاطب شهرستانی کمی هیجان انگیز و نو باشد ولی نخستین سئوالی که به ذهن‌ها می‌رسد هنوز جوابی ندارد. اینکه کدام سالن سینمای نداشته قرار است میزبان این فیلم‌ها باشد؟

صدرا وکیلی جوان 25 ساله‌ای است که دلخوشی از سالن‌های متروکه سینماهای تبریز ندارد، در اینباره می‌گوید: متاسفانه سینماهای تبریز امکانات رفاهی خوبی ندارند و این مهم‌ترین عامل ناتوانی سینماها درجذب مخاطب است. صندلی‌های شکسته و کهنه، تصویر کدر و سیستم صوتی بسیار ضعیف سینماهای تبریز هر مخاطبی را برای همیشه از خود فراری می‌دهد.

در کنار اینها آن قدر که در طول مدت پخش فیلم نور چراغ قوه در چشم تماشاگر گرفته می‌شود تا وضعیت وی کنترل شود. تبریزی‌ها از داشتن چنین سینماهایی واقعا احساس خجالت می‌کنند.»

هر چند شهرام خزرایی، مدیر امور سینمایی آذربایجان شرقی از نصب سیستم دیجیتال پخش در سینما 29 بهمن تبریز خبر داده و این مژده را به علاقمندان فیلم و جشنواره فجر داد که در شرایط مساعد و با کیفیت صدای بالا می‌توانند همزمان 32 فیلم جشنواره را تماشا کنند ولی حتی این وعده هم نتوانسته کمی از بدبینی اهالی سینمای شهر کم کند.

نادر ساعی‌ور، دبیر تشکل مستقل هنرمندان تبریز با بیان اینکه سالن مهیا شده مورد نظر ویژگی استانداردی برای پخش دیجیتال ندارد، می‌گوید: برای پخش دیجیتال نیاز به سالن‌های کوچک است و سالن‌های عظیم میدان فوتبالی تبریز مناسب این پخش نیست.

این کارشناس ارشد سینما با بیان اینکه تنها ساخت یک پرده و پردیس سینمایی برای شهری مثل تبریز کفایت می‌کند، معتقد است: حتی این تعداد سالن سینما هم در تبریز اضافی است. هیچ جای دنیا سالن های سینما به این وسعت نیست چرا که این همه فضا برای یک فیلم صرفه اقتصادی و هنری ندارد و حتی از لحاظ روان شناسی هم درست نیست چون مخاطب نمی تواند در این سالن‌های قدیمی بزرگ تمرکز کند. مسئولان باید این سینماهای بزرگ را تبدیل به پردیس‌های سینمایی کنند تا حداقل کلانشهر تبریز یک پردیس سینمایی داشته باشد.

نبود سینمای کافی و مناسب با استانداردهای روز در تبریز معضلی است که در سال‌های اخیر صحبت‌های زیادی درباره آن شده است. هم‌ اکنون از  17 سینمای دهه 40 و 50 تبریز تنها شش سینما فعال هستند!

با وجود پیشرفت‌های خوبی که در این زمینه در سینماهای کشور رخدادهاست، اما سینماهای تبریز از این قاعده مستثنا بوده و نه تنها بازسازی نشدند بلکه امروز شاهد سالن‌هایی با فضایی کهنه و کسل‌کننده هستیم.

در این بین محمداسماعیل سعیدی، رئیس مجمع نمایندگان آذربایجان شرقی هم با تائید اینکه حال سالن‌های سینمایی تبریز خوب نیست، می‌گوید: متاسفانه سینماهای تبریز از نظر تعداد، وضعیت صندلی‌ها، کیفیت سالن‌ها و... مشکلات فراوانی دارد که این سالن‌ها در شان تبریز نیست و بارها توسط نمایندگان مرکز استان در مورد وضعیت سینماهای تبریز گله‌مندی شده است. تبریز با آن سابقه تاریخی در عرصه‌های فرهنگی و هنری امروز باید شرایط بهتری داشته باشد ولی شرایط فعلی تاسف‌آور است. هر چند تذکراتی داده شده ولی تا امروز اقدامی اساسی صورت نگرفته است.

سعیدی با بیان اینکه روند نصف و نیمه این پیگیری‌ها باید مدیریت شود، تصریح می‌کند: همکاران در مقاطع مختلف واردی را مطرح کردند و نامه هایی هم نوشته شده ولی نیاز به اقدامات عملی‌تر داریم. رسیدگی به این وضعیت باید جزء اولویت‌های اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان باشد که لازمه آن هم وجود اعتبارات لازم است.

وی با اشاره به اینکه متاسفانه در بودجه 93 هم مسائل فرهنگی در اولویت‌ها قرار نگرفته، می‌گوید: با وجود حرف و حدیث‌ها در بودجه 93 هم بهای زیادی به بخش فرهنگی داده نشده و طبق روال معمول با بی‌مهری مواجه شده است. چاره‌ای نداریم جز اینکه رویکرد دولت در مورد این مباحث تغییر کند که در هزینه کرد بودجه اولویت‌ها را در نظر بگیرند.

نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی وجه دیگر کم کاری را متوجه مسئولان فرهنگ و ارشاد استان دانسته و معتقد است: بطور کلی مسئولان استانی مقصر هستند و باید تا امروز در این زمینه احساس نیاز کرده و وارد کار می شدند تا جهت گیری‌ها اصلاح شود و بخشی از اعتبارات را در کمیته برنامه‌ریزی استان به بحث بازسازی سالن‌های سینما تخصیصی دادند. این جشنواره بهترین فرصت است که مسئولان فرهنگی استان و مسئولان کشوری را حساس کنیم تا بدانند این سالن های قدیمی در شان مردم تبریز نیست.

این در حالی است که محمد باقری بنابی، عضو سابق کمیسیون فرهنگی مجلس ضعف مدیریتی را بالاتر از مسائل اعتباری عنوان کرده و می‌گوید: سال گذشته 10 استان میزبانی این جشنواره را عهده‌دار بودند. چطور می‌شود که در این استان‌ها اعتبار هست و فقط در آذربایجان‌شرقی نیست ؟ اینها همه بهانه است و به ضعف در مدیریت کلان فرهنگی استان مربوط می‌شود.

باقری بنابی ادامه می‌دهد: با وجود اینکه آذربایجان‌شرقی دارای ظرفیت بسیار بالایی است ولی در دوره‌های گذشته در بحث مسائل فرهنگی بخصوص تئاتر و سینمای این استان توجه زیادی صورت نگرفته است.

وی این جشنواره را آغاز خوبی برای نشان دادن کاستی های فرهنگی استان عنوان کرده و می گوید: به نظر می آید خود مسئولان فرهنگی استانی باید به خود بیایند و کاری انجام دهند.نماینده ها وظیفه تدوین و نظارت را دارند در حالیکه بودجه و حمایت از سرمایه‌گذاری وظیفه مسئولان فرهنگی و اجرایی استان است که بسترهای لازم را فراهم کنند.

همانطورکه دیگر استفاده از تلویزیون‌های قدیمی و سیاه و سفید در خانه‌ها منسوخ شده است، نباید از مردم انتظار داشت از سینماهایی که فناوری آن بسیار قدیمی و آپارات‌های آن ساخت قبل از دهه 40 است، استقبال خوبی داشته باشند. تصویر و دستگاه‌های آن دوران تنها پاسخگوی نیاز همان عصر بوده و تماشاگران امروزی به دنبال تصویری زنده، شفاف و برجسته هستند.

علی‌اکبر افتخار یکی دیگر از فعالان سینمایی تبریز هم معتقد است: مهم نیست که ما جشنواره را به تبریز بیاوریم. مهم‌تر این است که آیا ما از نظر تجهیزات سینمایی آمادگی پذیرش این اتفاق را داریم ؟ سینماهای ما از لحاظ امکانات کیفی فرسوده هستند و به لحاظ تجهیزات فنی، سیستم صوتی، نور و آپارات‌ها کاملا ضعف داریم.

وی تلاش برای میزبانی تبریز از جشنواره فجر را دستاورد درخشانی در شرایط فعلی نخوانده و می‌گوید: حتی اگر تمام تلاش خود را برای آوردن فیلم‌های جشنواره فجر به استان بکار ببریم باز هم در نهایت اتفاق خوشایندی نمی‌افتد چون مسئولان ما در حال حاضر با امکانات موجودتوانایی برگزاری چنین جشنواره‌ای را در ندارند. تبریز قبل از اینکه شهری صنعتی باشد، شهری فرهنگی است ولی با این حال ما به لحاظ سالن‌های سینمایی کمبود داریم و یک سالن برای برپایی جشنواره کافی نیست. باید سالن آماده و مجهز باشد. من به شخصه رغبتی ندارم با کیفیت فعلی پا در این سینماها بگذارم.

افتخار، میزبانی تبریز برای اولین بار از جشنواره را دلیل بر تحولات در چارت تصمیماتی اداره فرهنگ و ارشاد تبریز ندانسته و معتقد است: بطور کلی میزبانی جشنواره فیلم فجر یک روند اداری دارد؛ به طوری که دبیرخانه جشنواره و معاونت سینمایی به با استان‌ها مکاتبه می‌کند.

بعد از این مرحله به خود مسئولان استانی بستگی دارد که چقدر برای این میزبانی احساس نیاز کنند و چون مدیران ما برای این موضوع اهمیت زیادی قائل نبودند، طی سال‌های گذشته این اتفاق در تبریز رخ نمی داد. الان هم اینطور نیست که اهمیت داده باشند و احساس نیاز و آمادگی در میان باشد. مشکلات اعتباری و کم توجهی مدیرکل فرهنگ و ارشاد استان همواره مانع میزبانی تبریز از بزرگترین فستیوال فیلم کشور بوده است.

با تمام اینها شکستن طلسم انزوای تبریز از میزبانی جشنواره‌های مختلف فرهنگی هنری اتفاق خوبی است تا صدای مشکلات و کاستی زیرساخت‌ها در شهر ما، هر چند خفیف ولی شنیده شود! چند روز پیش و در روز «سلام سینما»، صف‌های طولانی و ازدحام مردم تبریز در ورودی سینماهای شهر نشان داد که شهروندان تبریزی با سینما قهر نیستند و حالا که فیلم‌های جشنواره مهم فیلم فجر در شهر ما هم فرصت اکران پیدا کرده‌اند، می‌توان با فراهم کردن بسترهای مناسب این جرقه‌های کوچک خوشی را زنده نگه داشت.

..............................

نگارنده: سحر فکردار