روبات‌های معلم، دوره‌های آموزشی الکترونیک، مدارک علمی الکترونیک و دانشگاه‌های مجازی در حال تغییر مفهوم آموزش و پرورش و ارتقاء آن به عصری جدید با فرصت‌ها و چالش‌های غیر قابل پیش‌بینی هستند .
فن‌آوری اطلاعات جدید به سرعت ما را به استفاده از روش‌های تعاملی، قابل حمل، شخصی‌سازی شده و جدید آموزش و پرورش ترغیب می‌کنند. این در حالی است که تحولات فن‌آوری‌های ارتباط راه‌دور و ارتباط جمعی نه تنها به دانش‌آموزان، معلمان و محققان توانایی استفاده از اطلاعات را می‌دهد، بلکه به آن‌ها در به کارگیری ابزار آموزشی، سرگرمی و محتوای دیگر از طریق شبکه‌های کامپیوتری، تلفن‌ها و تلویزیون‌های کابلی و ماهواره‌ای کمک می‌کند.
فن‌آوری‌های دیجیتالی همچنین به آن‌ها اجازه تعامل در فرآیند یادگیری از طریق روش‌های تعاملی نظیر صوت و تصویر، متن و فرمت‌های چندرسانه‌ای را می‌دهد.
تعدد رسانه‌های تعاملی دیجیتالی که برای نیاز‌های شخصی افراد طراحی شده‌اند به آموزش عالی در ارتقاء به سمت مدل‌های جدید ارائه آموزش کمک می‌کند.
گرچه اکثر دانش‌آموزان سواد کامپیوتری دارند، ولی بعضی معلمان از این دانش برخوردار نیستند. این نقصان باید با آموزش معلمان و آموختن استفاده از کامپیوتر و فن‌آوری‌های تعاملی برطرف شود.
همچنین معلمان باید روش‌های سنتی آموزشی خود را با دانش‌آموزانی تطبیق دهند که به علت بزرگ شدن با کامپیوتر و تلویزیون، به جای سخت‌افزاری نظیر کتاب و جزوه، به استفاده از ابزار دیداری علاقه دارند.
البته در حال حاضر بعضی جنبه‌های مدل‌های آموزشی جدید در بسیاری از موسسات آموزشی ایالات متحده و کشورهای دیگر نمایان هستند. مدارس و دانشگاه‌ها به سرعت کامپیوتری شده‌اند و همین امر باعث شده تا دانش‌آموزان به خدماتی نظیر فیلم‌های تعاملی، Wi-Fi و شبکه‌های جهانی دسترسی پیدا کنند.
همچنین در بسیاری موسسات آموزشی، کلاس‌های الکترونیک و مجازی جای کلاس‌های سنتی و تخته سیاه را گرفته‌اند.
معلمان نیز به طور گسترده جلسات درس خود را با بسته‌های آموزشی شامل متن، صوت و گرافیک مجهز می‌کنند و از چارچوب‌های دیجیتالی نظیر پادکست و شبکه‌های اجتما‌عی برای برقراری فضای بحث و گفتگو با دانش‌آموزان استفاده می‌کنند.
از این می‌توان نتیجه گرفت که روند تغییرات به سمت شخصی‌سازی و استفاده از بسته‌های آموزشی از طریق ابزاری مانند کتب، فیلم، فاکس، تلفن، تلویزیون و کامپیوتر است به گونه‌ای که دانش‌آموزان در آینده شاید دیگر هیچگونه تماس رودر رویی با اساتید و همکلاسی‌های خود نداشته‌باشند.
هم‌اکنون بسیاری از دانشگاه‌های آمریکایی و کشورهای دیگر دوره‌های آموزشی آنلاین ارائه و به دانشجویان اجازه ثبت‌نام و پرداخت شهریه از طریق تلفن یا اینترنت را می‌دهند.
با افزایش محبوبیت و سرعت آموزش الکترونیک در جهان، تعداد دانشگاه‌های مجازی و دانشگاه‌های غیر مجازی که این دوره‌ها را در برنامه خود گنجانده‌اند نیز افزایش می‌یابد. در حال حاضر دانش‌آموزان در سراسر جهان می‌توانند سری به کلاس‌های مجازی بزنند، به طور همزمان با دانش‌آموزان دیگر در نقاط دوردست ارتباط برقرار کنند، ایده‌های خود را به اشتراک بگذارند و در تحقیقات گروهی یا آزمایشگاهی شرکت کنند.
دانش‌آموزان و معلمان اکنون با استفاده از چارچوب‌های تعاملی دیجیتال، می‌توانند در بحث و گفتگو با متخصصان حوزه‌های مختلف نظیر سیاست، فرهنگ و محیط زیست شرکت کنند.
در آینده نزدیک، حتی دانش آموزانی که زبان محل دانشگاه را بلد نیستند می‌توانند با استفاده از ابزار فن‌آوری‌های عصر اطلاعات به تحصیل در آن دانشگاه بپردازند.
جادوی فن‌آوری دیجیتال ترجمه همزمان یک زبان به یک یا چند زبان دیگر را فراهم ساخته‌است و دانشجویان در سراسر جهان برای دانش آموختن دیگر نیازی به ترک کشور خود ندارد.
گرچه روش‌های سنتی تحصیل و آموزش به سرعت در حال منسوخ شدن هستند، برجستگی دانش و آموزش رسمی سرعت بیشتری کسب می‌کند. آموزش یکی از عوامل کلیدی توسعه و رشد ملی است و خوشبختانه، دیگر به عوامل جغرافیایی نیز محدود نخواهد شد. آموزش در حال فراملی شدن است و در هر جا به سرعت، ارزان و آسان قابل دسترسی خواهد بود.
ژاپنی‌ها به تازگی از یک روبات به نام Saya به عنوان معلم، پذیرشگر و منشی استفاده می‌کنند که این امر موقعیت‌ها و چالش‌های جدیدی در آموزش را معرفی می‌کند. همچنین گزارش‌های حالی از آن هستند که دانش‌آموزان معلم خوش رنگ و شوخ خود را دوست دارند!

دکتر یحی کمالی‌پور 
همشهری آنلاین- ترجمه رشید عسگری