15دی – 3 ربیع الاول – 5 ژانویه

* 15 دی در دفاع مقدس

* عملیات هویزه به فرماندهی ارتش (1359ش)
 اشاره: در حالی که بیش از سه ماه از تجاوز ارتش عراق به میهن اسلامی ایران می‏گذشت، دشمن با خوی تجاوزگری و توحش، فجایعی در مناطق اشغالی مرتکب گردید که روی ستمگران تاریخ را سفید کرده است. در پاسخ به این همه جنایت و ددمنشی دشمن، عملیاتی به صورت کلاسیک طرح‏ریزی شد. در این عملیات، تعدادی از رزمندگان شهادت‏طلب با اصرار زیاد، خود را در صف نیروهای عمل‏کننده قرار داده و با هماهنگی با زره‏پوشان ارتش جمهوری اسلامی ایران، عملیات را آغاز کردند. دشمن پس از پیروزی در عملیات قبلی در دزفول، هرگز تصور نمی‏کرد که ایران بتواند حمله‏ای دیگر را تدارک ببیند. در ساعات اولیه این حمله، در میان ناباوری نیروهای خودی و دشمن، تمامی خاکریزهای مقدم دشمن تسخیر شد و قوای اسلام به سمت جلو پیشروی کردند. سرانجام این عملیات نیز، علی رغم پیروزی‏ها و پیشروی‏های اولیه، به علت عدم پشتیبانی و کمبود مهمات و نیز آمادگی دشمن، به نتایج مطلوب نرسید و دشمن در شانزدهم آذرماه تمامی شهر هویزه را به اشغال خود درآورد. این شهر قهرمان، سرانجام در جریان عملیات بزرگ بیت‏المقدس و آزادسازی خرمشهر، از دست دژخیمان رژیم عفلقی آزاد شد و از لوث و جور دشمن پاک گردید.
* 15 دی  در گذر تاریخ
* انتصاب «موسیو مِرنارْدْ» به سمت خزانه‏داری کل ایران در پی اولتیماتوم روسیه به ایران (1290ش)
 * رحلت عالم ربانی آیت ‏اللَّه «میرسید محمد مدرس نجف آبادی» (1318ش)
اشاره: آیت‏اللَّه میرسیدمحمد بن سید محمد حسین مدرس نجف‏آبادی در حدود سال 1256ش (1294ق) در نجف‏آباد به دنیا آمد و مقدمات علوم را در زادگاه خود فرا خواند. وی سپس برای ادامه تحصیلات خود راهی نجف اشرف گردید و در حلقه درس حضرات آیات: علامه سیدمحمدکاظم یزدی، آخوند ملامحمدکاظم خراسانی، شیخ الشریعه اصفهانی، سیداسماعیل صدر و حاج آقا رضا همدانی جای گرفت. وی پس از چند سال اقامت در نجف و طی مدارج عالی علمی، به اصفهان برگشت و تا آخر عمر به مدت بیش از سی سال به تدریس و افتاء و اقامه جماعت پرداخت. حوزه درس ایشان مجمع فضلا و دانشمندان بود. و جمعی از علمای بزرگ معاصر اصفهان از شاگردان معظمٌ له بودند. همچنین حاشیه بر کفایةُالاصول در 2 جلد از جمله آثار ایشان است. میرسیدمحمد مدرس نجف آبادی سرانجام در نیمه دی ماه 1318ش برابر با 25 ذی‏قعده 1358ق در 62 سالگی به دیار باقی شتافت و در قبرستان تخت‏فولاد اصفهان به خاک سپرده شد.
* تعطیلی دانشگاه ‏های ایران در اعتراض به سفر «کارتر» رئیس جمهور وقت آمریکا به ایران (1356 ش)
 * شهادت سرلشکر «منصور ستاری» فرمانده نیروی هوایی و مصطفی اردستانی در سانحه سقوط هواپیما (1373ش)
 اشاره: امیر سرتیپ منصور ستاری در سال 1327 ش در قرچکِ ورامین به دنیا آمد و پس از طی تحصیلات متوسطه، وارد دانشکده افسری گردید. وی پس از طی مدارج علمی از جمله رادار کنترلی دوره کنترلر شکاری رادار در آمریکا و اخذ لیسانس برق و الکترونیک از دانشگاه تهران به خدمت ارتش درآمد و در شمار افسران خوش فکر و مدیر نیروی هوایی قرار گرفت. شهید ستاری پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در طول هشت سال دفاع مقدس، با قبول مسؤولیت‏های مهم فرماندهی، معاون عملیاتی، فرماندهی پدافند هوایی و معاون طرح و برنامه، خدمات شایانی به نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران ارایه داد. وی در بهمن 1365، به دلیل شایستگی و لیاقت، به سمت فرماندهی نیروی هوایی ارتش منصوب شد و در طی هشت سال مسؤولیت فرماندهی این نیرو، با اجرای ده‏ها برنامه و طرح مختلف، توان رزمی نیروی هوایی ارتش را افزایش داد. تیمسار ستاری سرانجام در نیمه دی ماه 1373 به همراه چند تن از مسئولان نیروی هوایی، در مسیر برگشت از کیش به تهران، در راه، تصمیم به شرکت در مراسم فارغ‏التحصیلی گروهی از دانشجویان دوره خلبانی در پایگاه هوایی شهید بابایی اصفهان گرفتند. تا این که پس از اقامت دو ساعته در اصفهان در راه بازگشت، هواپیما، دچار سانحه شده پس از آتش گرفتن سقوط کرد. در این حادثه، شش سردار نیروی هوایی ارتش به همراه تیمسار ستاری، اردستانی و شش تن از خدمه پروازی به درجه رفیع شهادت نائل شدند.

* درگذشت آیت ‌الله اژه‌ای ، از علمای بزرگ اصفهان (1389ش)
 اشاره: آیت‌الله حاج شیخ علی محمد اژه‌ای از علمای بزرگ اصفهان روز 15 دی 1389 در سن نود سالگی پس از یک عمر بندگی خداوند متعال، اقامه نماز و راهنمایی و هدایت مردم متدین اصفهان و تلاش و مجاهدت در راه نشر احکام اسلام و قرآن و سیره ائمه اطهار(ع) دارفانی را وداع گفت و به ملکوت اعلی پیوست. عالم ربانی، عارف وارسته آیت ‌الله میرزا علی محمد اژه‌ای از علمای معاصر قبل از سال 1300 (1299 هجری شمسی) در اصفهان متولد شد و نزد اساتید بسیاری تحصیل کرد و به درجه اجتهاد نائل گردید. برخی از اساتید ایشان عبارتند از حضرات آیات و حجج اسلام سیدمرتضی موحد ابطحی، میرزا محمدعلی معلم حبیب‌آبادی، میرزامحمد طبیب زاده، سیدصدرالدین کوپایی، شیخ محمود مفید، مجدالعلما نجفی. این عالم وارسته در سنین جوانی از آیات عظام، سیدابوالحسن اصفهانی و سیدمحمد حجت کوه‌کمره‌ای اجازه اجتهاد و روایت دریافت نمود. آیت ‌الله میرزا علی محمد اژه‌ای، عالمی ربانی بود و سال‌ها در مسجد امام علی(ع) به امامت جماعت و بیان احکام اشتغال داشت. وی پدر شهید مجاهد حجت‌الاسلام شیخ علی اکبر اژه‌ای بود که در جنایت بمب‌گذاری منافقین در هفتم تیرماه 1360 در محل حزب جمهوری اسلامی به همراه شهید مظلوم آیت‌ الله بهشتی و 72 تن از یاران امام به شهادت رسید.

* به دنبال اعلامیه آیت الله خوانساری بازار تهران در اعتراض به اخراج ایرانیان تعطیل کرد(1350ش)
* 3 ربیع الاول در گذر تاریخ
* یورش سپاهیان یزید به مکه و اهانت به ساحت مقدس مسجدالحرام (64ق)
 اشاره: یزید بن معاویه سه سال و اندی خلافت کرد. در سال اول نواده‏ی عزیز رسول اللَّه و سلاله‏ی پاک زهرا(س) و علی(ع)، حضرت امام حسین(ع) را به شهادت رساند و مرتکب جنایاتی شنیع گردید. در سال دوم جنبشی را که در مدینه آغاز شده بود به قتل عام تبدیل کرد و مدینه‏ی معظمه را به خاک و خون کشید و در اواخر خلافت نکبت بار خود برای سرکوبی عبداللَّه بن زبیر، یکی از فرماندهانِ سپاه خود به نام حَصین‏بن نُمیر را به مکّه‏ی منوّره فرستاد. در این حمله، حرم امن الهی را محاصره کرده و بیت اللَّه الحرام را به منجنیق بست. این محاصره تا زمانی که خبر مرگ آن پلید به گوش حصین رسید، ادامه داشت.
* درگذشت «ابوالعلاء مُعرّی» شاعر، نویسنده و ادیبِ شهیر عرب (449 ق)
* رحلت مرجع بزرگوار آیت اللَّه «آقامحمد کبیر» عالم و فقیه (1369 ق)
 اشاره: آقامحمدقمی فرزند آقا حسین قمی معروف به کبیر در سال 1288 ق در قم به دنیا آمد. مقدمات و سطوح را در قم و تهران خواند. از جمله اساتید وی در این دوره، میرزا حسن آشتیانی، آقامحمود قمی و شیخ فضل اللَّه نوری می‏باشند. در 1319 ق به نجف رفته و از درس آخوند خراسانی و دیگر علما بهره می‏گیرد و در 1330 به قم مراجعت می‏نماید. وی سال‏ها به ارایه‏ی خدمات دینی مشغول بود و در یکی از مساجد اصلی شهر، اقامه‏ی جماعت می‏نمود. از ایشان آثار و تالیفاتی بر جای مانده است. آرامگاه ایشان در شیخان قم در مقبره‏ای که به نام وی است، می‏باشد. آیت اللَّه کبیر به هنگام رحلت 81 سال داشت.
* 5 ژانویه در گذر تاریخ
* آغاز جنگ ‏های 24 ساله بین امپراتوری ایران و روم (603م)
 اشاره: در زمان سلطنت خسرو پرویز پادشاه ساسانی بر امپراتوری ایران، موریکیوس نیز بر امپراتوری روم حکومت می‏کرد و بین دو امپراتوری، روابط دوستانه‏ای برقرار بود. در این میان، یکی از سرداران امپراتور روم به نام فوکاس علیه پادشاه روم شورش کرد و پس از کشتن او، خود را امپراتور روم خواند. خسروپرویز که از این پیشامد ناراضی بود، به بهانه خونخواهی امپراتور مقتول و در حقیقتْ برای تصرف سرزمین‏های بیشتر، در پنجم ژانویه سال 603م، جنگ علیه روم را آغاز کرد. سپاهیان خسرو پرویز در این جنگ ضمن تصرف مناطقی از قبیل اُدِسا و ارمنستانْ به محاصره شهر قُسطَنْطَنیّه پایتخت روم شرقی یا بیزانس پرداختند. پیشرفت‏های سپاه ساسانی، بی‏کفایتی فوکاس را بیش از پیش نمایان می‏کرد تا این‏که جمعی از شورشیانِ رومی، وی را به قتل رساندند و هراکْلیوس به جای وی قدرت را در دست گرفت. هراکلیوس در ابتدا پیشنهاد صلح داد اما با امتناع خسرو از این امر، جنگ بین دو کشور باز هم ادامه یافت. از سال 627م حملات تعرّضی رومیان آغاز شد که در جریان آن، مناطق متعددی را به تصرف خود درآوردند. در این میان، خسرو پرویز که از هرگونه وسیله و امکان برای ادامه جنگ و مقابله با نیروهای بیزانس درمانده بود، جنگ را ادامه داد. این امر باعث شد تا توده مردم و جنگجویان خسته، دست به شورش زده و خسروپرویز را از قدرت خلع و محبوس کنند. با خلع خسرو پرویز، جنگ‏های ایران و روم پس از بیست و در مدت چهار سال پس از مرگ خسروپرویز، حدود ده نفر از این سلسله به پادشاهی رسیدند.
* درگذشت «ژان شاردن» خاورشناس، جهانگرد و فیلسوف فرانسوی (1713م)
 * امضای عهدنامه «داردانل»(پایان دادن به اشغال سرزمین‏های دولت عثمانی از جمله مصر) بین امپراتوری عثمانی و دولت انگلستان (1809م)
 * مرگ «جان کالْوین کولیج» سی ‏امین رئیس جمهور امریکا (1932م)
 * اعلام سیاست جدید امریکا در خاورمیانه معروف به «دکترین آیزنهاور» (اجازه مداخله در سایر کشورها) (1957م)
* کشف سرزمین اروگوئه در امریکای لاتین (1516م)
* چاپ نخستین اسکناس اروپا در سوئد (1691م)
* تولد «ذوالفقار علی بوتو» رئیس جمهور پیشین پاکستان (1928م)