هدايت از سنخ ماهيّت نيست كه در مقولات ماهوي دهگانه بگنجد و با تركيب جنس و فصل نوع‏بندي شده، يك واحد ماهوي داشته باشد؛ بلكه مفهومي است برگرفته از چگونگي هستي و كمال وجودي كه از اندراج در مقوله و تركيب از جنس و فصل پيراسته، همانند حقيقت علم نوعي از وجود است.
بنابراين، چون علل قوام يعني ماده و صورت، خارجي يا ذهني نيست؛ سؤال «ما هو» درباره آن راه ندارد. زيرا ماهيت او همان حقيقت اوست و پس از تحليل مفهوم هدايت، غير از آگاهي و آهنگ، علم و معرفت، حركت و وصال، فهم و نيل، رهايي و رسيدن، بينش و كوشش، چيزي به دست نمي‏آيد كه همه اين امور از سنخ وجود بوده، از محدوده ماهيت بيرون است.
حقيقت هدايت و اهتدا مانند حقيقت ايجاد و وجود بيش از يك واقعيت نيست كه با تغاير اطراف اضافه اشراقي، از يكديگر جدا مي‏شوند؛ همان‏گونه كه بهترين شناخت هستي جهان، پس از شناخت هستي بخش آن، بررسي حقيقت خود جهان و تأمّل در هستي آن است، بهترين راه براي شناخت هدايت نيز پس از معرفت هادي بالذات و هدايت آفرين، نگريستن به حقيقت خود هدايت است كه ذاتي جز هدايت نداشته، غير از هدايت محض چيزي را به حريم او راه نباشد؛ چنان‏كه در حقيقت علم، جهل را راهي نيست و در واقعيت هستي، نيستي را گذاري نخواهد بود.

هدايت در قرآن، ص28.