28 خرداد در گذر تاريخ
* مرگ «آغامحمدخان قاجار» اولين پادشاه خونخوار قاجاريه در گرجستان (1176 ش)
* اولتيماتوم «محمدعلي شاه» به مجلس براي تبعيد چند تن از رهبران مشروطه (1287 ش)
* رحلت فقيه برجسته و عالم مجاهد آيت الله «سيد احمد خسروشاهي» (1356 ش)
اشاره:
آيت الله سيد احمد حسيني خسروشاهي در سال 1291 ش (1330 ق) در تبريز به دنيا آمد. پس از آن كه دروس مقدماتي علوم اسلامي را در زادگاه خود فراگرفت، در سال 1314 ش، پدرش به علت مخالفت با ماجراي كشف حجاب و ديگر اقدامات ضد ديني رضاخان پهلوي، به اتفاق عدهاي از روحانيون مبارز تبريز، به سمنان و سپس به مشهد تبعيد شد. سيد احمد نيز به مشهد رفت و از محضر استاداني چون حضرات آيات: حاج آقا حسين قمي، ميرزا ابوالحسن انگجي و ميرزا محمد آيتالله زاده خراساني استفاده كرد. سپس بعد از اقامتي دو ساله در تبريز، راهي قم شد و در درس شيخ عبدالكريم حائري يزدي و استادان ديگر حوزه حضور مستمر يافت وي پس از سالياني به مدارج عالي علم و كمال و فقاهت دست يافت و خود نيز سالها به تدريس فقه و اصول و كلام و اخلاق پرداخت. آيتالله خسروشاهي سپس به دعوت پدر به تبريز مراجعت نمود و تا آخر عمر، رسالت خود را در آن جا ادامه داد. اين فقيه بزرگوار در آغاز قيام امام خميني(ره) در سال 1342 ش، از جمله علماي مبارزي بود كه در تبريز به طرفداري از جنبش اسلامي امام پرداخت و در اين راه، بارها توسط عمّال پهلوي در تبريز، دستگير، زنداني و تبعيد شد. آيتالله سيد احمد خسروشاهي سرانجام در 28 خرداد 1356 ش برابر با 30 جمادي الثاني 1397 ق در 65 سالگي دارفاني را وداع گفت و برحسب وصيت در صحن مطهر امام رضا(ع) دفن گرديد. برخي از آثار علمي و قلمي ايشان بدين قرار است: رسالةُ في المواعظ، حاشيه بر كتاب تبصره علامه حلي و حاشيه برعروةُ الوثقي و... .
* درگذشت حسن مشحون، موسيقي شناس و نويسنده
(تولد 1285 شمسی)
* درگذشت «ابن انباري» فقيه و لغت شناس مسلمان(577 ق)
اشاره:
ابوالبركات، كمال الدين عبدالرحمن ابن محمد، مشهور به ابن انباري، تحصيلات خود را در مدرسهي نظاميهي بغداد به پايان رساند و به علّت كسب مدارج عالي در علوم فقهي و ادبي، در همان مدرسه به تدريس مشغول شد. ابن انباري پس از طي مراتب علمي، به استادي دست يافت و شيخ زمانه گرديد. آنگاه آثارش شهرت يافت و طلاب علم از هرسو به محضرش شتافتند. ابوالبركات در مقام استادي، نَفَسي گرم و مبارك داشت، چنانكه هر كس نزد وي شاگردي كرد، از مشاهير شد. ابن انباري مردي ديندار و پارسا و زاهدي مخلص و بيپيرايه بود. او از هياهوي نظاميه روي برتافت و در گوشهي عُزلَت نشست. بيشتر اوقات ابن انباري صرف تأليف در علم نحو شده است. وي ميكوشيد قواعد و اصول فقهي و نحوي را به هم پيوند دهد. از همين رو، شيوهي او در برداشتهاي نحوي، بيشتر به شيوهي فقيهان شبيه است. از ابن انباري كتب و رسالههاي بسيار بر جاي مانده است كه كتاب اسرارُ العربيَّه شهرتي بيشتر دارد. مشحون؛ تهران: نشر سيمرغ، با همكاري نشر فاخته، 1373. هنر يكي از عوامل مهم ابراز احساسات و بيان زيبايي است كه بشر با الهام از طبيعت به آن دست يافت و از زماني كه توانست انفعالات دروني خود را به وسيله صدا نمايش دهد، و وزن را از صداهاي منظم و مختلف طبيعت به دست آورد، موسيقي را به وجود آورد. در ايران كه مهد هنرش ناميده اند، موسيقي نيز ريشه اي ديرينه دارد و غرض از نگارش اين كتاب، بيان سرگذشت موسيقي ايران در طول تاريخ و شمه اي از چگونگي آن، نيز شرح تحول، تغييرات، عوامل و حوادثي است كه در دورانهاي گوناگون در ترقي و تنزل و ركود اين فن مؤثر افتاده است. همچنين ذكر نام و شرح احوال و آثار بزرگاني كه با آشنايي عملي و نظري نسبت به موسيقي، با نوآوريها و تصرفات خود در توسعه و تكميل آن كوشيده اند از ديگر مواردي است كه مؤلف كتاب استفاده از مدارك موجود در ارائه آن كوشيده است. مرحوم حسن مشحون چندين سال از عمر خود را صرف تأليف اين كتاب كرد كه اجل مهلت نداد تا انجام آن را ببيند. پس از مرگ او، كتاب نشيب و فرازهاي بسياري را پيمود تا بالاخره به اهتمام خانم اميري فيروزكوهي به چاپ رسيد.
9 شعبان در گذر تاريخ
* درگذشت فقيه عالي قدر «قاضي ابوالقاسم ابن برّاج» (481 ق)
اشاره:
شيخ سعدالدين ابوالقاسم، عبدالعزيز بن نحرير بن عبدالعزيز بن برّاج طرابلسي معروف به قاضي در حدود سال 400 ق در مصر به دنيا آمد. تحصيلات خود را در زادگاه و سپس در بغداد ادامه داد تا اين كه يكي از فقهاي نامدار و معتبر شيعه در عصر خويش شد. ابن بَرّاج از علم وسيع و اطلاعات شايسته در زمينهي فقه و علوم اسلامي برخوردار بوده و تاليفات فراواني در اين باره دارد. او از شاگردان خاص سيد مرتضي و شيخ طوسي بود و مورد توجه آنان قرارگرفت. شيخ ابوالقاسم بن بَرّاج بعدها نمايندهي شيخ طوسي در شام گرديد و يكي از مردان فقه و فقاهتِ معروف آن ديار شد. ابن برّاج در حدود سي سال در طرابلس منصب قضاوت داشته و به «قاضي» مشهور گشت. ابن برّاج از دانشمندان پرآوازه و معتبر شيعي است كه آراي او پيوسته مورد توجهي فقيهان بزرگ بوده و غالباً به نظريات او، اشاره و استناد شده است. بسياري از فقيهان و محدّثانِ سدههاي بعد، در اجازههايى كه به برخي از شاگردان خود دادهاند، به شخصيت و آثار او اشاره كردهاند. قاضي، از نويسندگاني است كه نوشتههايى در فقه و كلام از خود به يادگار گذاشته است. نوشتههاي به جاي مانده از او، شامل مجموعهاي از فتواهاي فقهي است كه در آنجا، استدلالهاي فقهي و نقد نظرهاي ديگر فقيهان، بسيار كم به چشم ميخورد. جواهر الفقه، عِمادُ المُحتاج في مناسك الحاجّ و... از تاليفات اوست. سرانجام اين عالم رباني در حدود هشتادسالگي در طرابلس در لبنان بدرود حيات گفت.
18 ژوئن در گذر تاريخ
* پايان زندگي سياسي «ناپلئون» به دنبال شكست در جنگ تاريخي «واترلو» (1815م)
* اعلام جمهوري در كشور مصر (1953م)
* امضاي معاهده «سالت - 2» بين رهبران امريكا و شوروي سابق (1979م)
* مرگ «ماكسيم گوركي» اديب بزرگ و نويسنده شهير روسيه (1936م)
* استعفاي «نجم الدين اربكان» نخست وزير اسلام گراي تركيه (1997م)
* روز عشاء رباني يكي از مراسم مسيحيان
* درگذشت «روآلْدْ آمونْدسِن» دريانورد نروژي و كاشف قطب جنوب (1928م) (ر.ك: 9 اكتبر)