از نگاه قرآن كريم

در آيه ديگر مى‏فرمايد: «قَالَتْ اِنَّ أَبى يَدْعُوكَ لِيَجْزِيَكَ أَجْرَ مَا سَقَيْتَ لَنَا»[2] ؛ «يكى از دختران (به موسى گفت): پدرم تو را دعوت مى‏كند تا مزد آب دادن (به گوسفندان) را كه براى ما انجام دادى به تو بپردازد» اين آيات درباره گفت‏وگوى معمولى حضرت موسى ‏عليه السلام با دختران شعيب ‏عليه السلام است با اين كه آنان نسبت به يكديگر نامحرم بودند.

 پاسخ: سخن گفتن با زن نامحرم گاهى در حد گفت‏وگوى معمولى است؛ همان‏گونه كه قرآن كريم درباره گفت‏وگوى حضرت موسى ‏عليه السلام و دختران شعيب‏ عليه السلام مى‏فرمايد: «قَالَ مَا خَطْبُكُمَا قَالَتَا لا نَسْقى حَتّى يُصْدِرَ الرِّعَاءُ وَ أَبُونَا شَيْخٌ كَبيرٌ»[1] ؛ «موسى (به آنان) گفت: كار شما چيست؟ (و چرا گوسفندان خود را آب نمى‏دهيد؟) گفتند: ما آنها را آب نمى‏دهيم تا چوپان‏ها همگى (از اين‏جا) بروند و پدر ما پيرمرد كهن‏سالى است.

در آيه ديگر مى‏فرمايد: «قَالَتْ اِنَّ أَبى يَدْعُوكَ لِيَجْزِيَكَ أَجْرَ مَا سَقَيْتَ لَنَا»[2] ؛ «يكى از دختران (به موسى گفت): پدرم تو را دعوت مى‏كند تا مزد آب دادن (به گوسفندان) را كه براى ما انجام دادى به تو بپردازد» اين آيات درباره گفت‏وگوى معمولى حضرت موسى ‏عليه السلام با دختران شعيب ‏عليه السلام است با اين كه آنان نسبت به يكديگر نامحرم بودند.

همچنين قرآن كريم مى‏فرمايد: «وَ اِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعاً فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ ذلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ»[3] ؛ «و هنگامى كه چيزى (از وسايل زندگى به عاريت يا امانت) از آنان (همسران پيامبر) مى‏خواهيد از پشت پرده بخواهيد. اين كار براى پاكى دل‏هاى شما و آنان بهتر است».

بى‏شك وقتى كسى از شخص ديگرى چيزى مى‏خواهد، سخنان معمولى‏اى هم بين آنان ردّ و بدل مى‏شود. قرآن كريم به مسلمانان دستور داده است اين‏گونه ارتباطها با همسران پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم غير مستقيم و از پشت پرده صورت بگيرد؛ بنابراين گفت‏وگوى معمولى زن و مرد نامحرم با يكديگر بى اشكال است. امّا نبايد به گونه‏اى باشد كه زمينه فساد و شهوت‏رانى شود و انسان را به غفلت از خدا و نافرمانى او وادارد.

خداوند بزرگ به همسران پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه وآله وسلم مى‏فرمايد: « يَا نِسَاءَ النَّبِىِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِنَ النِّسَاءِ اِنِ اتَّقَيْتُنَّ فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذى فِى قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلاً مَعْرُوفاً»[4] ؛ «اى همسران پيامبر! شما همچون يكى از زنان معمولى نيستيد اگر تقوا پيشه كنيد پس به گونه‏اى هوس‏انگيز سخن نگوييد كه بيماردلان در شما طمع كنند و سخن شايسته بگوييد!

مفسران گفته‏اند: خداوند در اين آيه شريفه، زنان را از خضوع در قول يعنى نازك كردن صدا به گونه‏اى كه مريض‏دلان را تحريك كند بازداشته و همسران پيامبر را از اين كار نهى كرده است. [5]

قرطبى در تفسير آيه مى‏نويسد: «فى القلب علامة بما يظهر عليه من اللين كما كانت الحال عليه في نساء العرب من مكالمة الرجال بترخيم الصوت و لينه مثل كلام المريبات و الموسات فنهاهنّ عن مثل هذا».[6]

آرى! گرچه ظاهر آيه شريفه خطاب به همسران پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه وآله وسلم است اما به آنان اختصاص ندارد بلكه نحوه ارتباط و سخن گفتن زن و مرد نامحرم را با يكديگر بيان مى‏كند؛ چنان‏كه مفسر بزرگ اهل‏سنّت ابن كثير مى‏گويد: «هذه آداب أمر اللَّه تعالى بها نساء النبى‏ صلى الله عليه وآله وسلم و نساء الامة تبع لهن في ذلك»[7] ؛ اين آدابى است كه خداوند به همسران پيامبر اكرم دستور داده است و زنان امت پيامبر در اين دستور، تابع همسران پيامبرند.

خلاصه اين‏كه هر چند اسلام با حضور زنان در جامعه مخالف نيست اما بسيار سفارش فرموده است كه اين روابط، سالم بماند و به هوس‏رانى و شهوت‏انگيزى آلوده نشود.

پاورقي

[1] سوره قصص، (28) آيه 23.

[2] همان، آيه 25.

[3] سوره احزاب، (33) آيه 53.

[4] همان، آيه 32.

[5] شيخ طوسى، التبيان في تفسير القرآن، ج 8، ص 338، ناشر مكتب الاعلام الاسلامى و مجمع البيان، طبرسى، ج 8، ص 155، مؤسسه اعلمى، بيروت.

[6] قرطبى، جامع الاحكام القرآن، ج 14، ص 177، 20 جلدى، دار احياء التراث العربي.

[7] ابن كثير، تفسير القرآن العظيم، ج 3، ص 490، چاپ دارالمعرفة، بيروت، 4 جلدى.

سايت مذاهب