یكی از شكایت‌های شایع و مكرر والدین بخصوص مادران در اغلب مراجعات پزشكی كودكان بخصوص از شش ماهگی تا 6 سالگی نگرانی از بی‌اشتهایی فرزندان دلبندشان می‌باشد. این دلواپسی آنقدر در اغلب موارد شدید و برای درمان رنج‌آور است كه آنها سعی در خوراندن غذا به شیوه قهرآمیز به كودكان نموده و برخی از مادران به دادن خودسرانه یا با تجویز پزشك داروهای اشتها‌آور اقدام می‌نمایند. در این پیگیری ها آزمایشات متعدد نیز برای این قبیل كودكان درخواست و انجام می‌شود كه در بسیاری از موارد نیز طبیعی گزارش می‌شود.

سوالی كه در اینجا باید پاسخ داده شود این است كه چه باید كرد وظیفه پزشك متخصص كودكان در این موارد چیست و والدین چگونه مواجه با این مسئله بشوند آیا بایستی والدین به نگرانی خود ادامه دهند و پزشكان نیز به تجویز داروهای مختلف بپردازند.

در جواب این پرسش باید به نكات زیر توجه نمود:

1- اولاً دلایل زیادی می‌تواند منجر به تجربه بی‌اشتهایی كودكان در 6 سال اول زندگی شود كه بیشترین موارد آن کاملا طبیعی بوده و دلیلی برای هشدار وجود ندارد حتی شیرخواران كوچك ممكن است از نظر اشتهای روزانه متغیر باشند به علاوه بعضی از خردسالان غذا نخوردن را عاملی برای آزردن والدین قرار می‌دهند.

2- تغریبا هر بیماری خفیف یا شدید می‌تواند موجب بی‌اشتهایی  موقت شود.

3- كاهش نیاز. در فواصل جهش‌های رشد كودكان احساس نیاز كمتری به غذا نسبت به مقاطع رشد سریع دارند.

4- شیطنت و بازیگوشی به طوری كه زمانی كه بچه‌ها به مرحله راه افتادن می‌رسند آنقدر كه علاقه به جستجوی پیرامون خود دارند به نشستن و غذا خوردن تمایلی ندارند.

5- مشكلات دهان. رویش دندانها كه باعث التهاب موقت لثه‌ها می‌شود همچنین زخم دهان یا پوسیدگی‌های دندانی می‌تواند منجر به بی‌اشتهایی شود.

6- تمایلات غذایی متفاوت. به طوری كه كودكان در سنین خردسالی كه از حدود 3-2 سالگی شدت می‌گیرد علاقه وافری به انواع شكلات و كاكائو و شیرینی‌جات پیدا نموده و توجه به جاذبه‌های این‌گونه مواد كه در اغلب موارد ارزش غذایی كمتری نیز دارند از خوردن مواد غذایی مورد نیاز خود امتناع می‌كنند و به یك نوع بی‌اشتهایی كاذب مبتلا می‌شوند.

7- تفاوت‌های طبیعی كودكان به طوری كه همچنین كه در بسیاری از خصوصیات و ویژگی‌های ظاهری بین افراد گوناگون تفاوت زیاد وجود دارد در مورد اشتها هم چنین مسئله‌ای كاملاً صدق می کند .

8- اصرار و پافشاری والدین به خوراندن مواد غذایی به كودكان ایجاد یك نوع سرخوردگی و بی‌اشتهایی عصبی برای آنها می‌كنند كه در بعضی موارد نیز فوق‌العاده شدید بوده و به همه اقدامات درمانی مقاوم می‌باشد.

و در جمع‌بندی و تكمیل آنچه كه اشاره شد بایستی دانست كه بررسی اشتهای كودكان اتباط تنگاتنگ با مسئله رشد آنها دارد و بایستی با توجه به مقطع سنی كودك، وزن اولیه، سیر رشد، نحوه تغذیه كودك و با مقایسه دقیق از شرایط فعلی حین مراجعه به شناخت دقیق رسید و در صورتی كه وزن كودك در تناسب  با سن و قد طبیعی باشد معمولاً جای نگرانی نیست.

 

(دکتر احمد فشارکی - متخصص کودکان و نوزادان )