سيزدهم مهرماه مصادف است با سالروز تبعيد حضرت امام خميني (ره) به پاريس. اين تاريخ مصادف است با اوج مبارزات مردم ايران عليه شاه.
رژيم شاه كه امام را از قم به تركيه و سپس نجف تبعيد كرده بود مايل نبود صداي ايشان به مردم ايران برسد، اما اين صدا به هر شكلي راه خود را به سوي گوش‌هاي مردمي كه منتظر شنيدن آن بودند باز مي‌كرد. كافي بود كسي تلفني پيام امام (ره) را از نجف گرفته ، آن را بنويسد و كپي كند تا هزاران دست مشتاق و نگاه مشتاق تر آن را بگيرد و بخواند و هزاران زبان آن را براي ديگران بازگو كند. خبرهاي مربوط به سخنان امام (ره) زودتر از هر خبرگزاري به گوش مردم مي رسيد. نوارهاي سخنان امام آنچنان سريع به دست مردم مي رسيد كه كمتر كسي گمان آن داشت كه يك گروه يا سازمان يا شخص بتواند چنين عمل كند. هريك از مردم رسانه‌اي براي انتقال پيام‌هاي امام (ره) بودند و كسي نمي توانست اين رسانه هاي ديداري و شنيداري را متوقف كند.
سال 1357 بود، نهضت اسلامي مردم ايران به رهبري امام خميني (ره) به اوج خود رسيده بود، رژيم شاه پس از آنكه از سكوت امام(ره) نااميد شد، دست به فعاليت‌هاي سياسي براي محدود كردن يا اخراج ايشان از عراق زد. از رژيم صدام خواست كه در اين جهت به او ياري كند. شاه تصور مي كرد بعد مسافت است كه باعث شنيده شدن سخنان امام(ره) شده است و لذا قصد داشت با دور كردن ايشان از نزديك مرزهاي كشور دليل اصلي را از بين ببرد. به همين جهت رژيم عراق منزل ايشان را در نجف محاصره كرد.
رفت‌وآمد‌ها كنترل و محدود شد. از امام(ره) خواستند از مصاحبه با خبرنگاران، صادر كردن اعلاميه و ايراد نطق و خطابه سياسي خودداري كند. امام در پاسخ فرمودند: «من هركجا كه باشم به وظيفه شرعي خود عمل مي‌كنم.» امام كه به هيچ وجه حاضر به ترك مبارزه نبودند تصميم به مهاجرت از عراق به سمت سوريه گرفتند اما به‌علت تيرگي روابط عراق و سوريه، قرار شد كه از طريق كويت عازم سوريه شوند. براي دريافت ويزاي كويت نام روح‌الله مصطفوي را دادند تا حساسيتي ايجاد نشود.
با آنكه جهت ورود به كويت، ويزا صادر شده بود اما مقامات دولت كويت در مرز دستور جلوگيري از ورود ايشان به خاك كويت را صادر كردند. امام(ره) شب را در بصره گذراندند و تصميم گرفتند به پاريس هجرت كنند. به هنگام هجرت به پاريس در پيامي به ملت ايران، دلايل اين هجرت را چنين بيان كردند: «اكنون كه من به ناچار بايد ترك جوار اميرالمؤمنين(ع) را نمايم و در كشورهاي اسلامي دست خود را براي خدمت به شما ملت محروم كه مورد هجوم همه جانبه اجانب و وابستگان به آنان هستيد، باز نمي‌بينم و از ورود به كويت با داشتن اجازه، ممانعت نموده‌اند، به سوي فرانسه پرواز مي‌كنم. پيش من مكان معيني مطرح نيست؛ عمل به تكليف الهي مطرح است. مصالح عاليه اسلام و مسلمين مطرح است.
ما و شما، امروز كه نهضت اسلامي به مرتبه حساسي رسيده است، مسئول هستيم. اسلام از ما انتظار دارد.» به اين ترتيب، عصر روز 14مهرماه1357، امام و همراهان به بغداد منتقل شده و روز بعد، هجرتي تاريخي را انجام دادند و عازم پاريس شدند و پس از توقفي كوتاه در پاريس در دهكده‌اي به نام «نوفل‌لوشاتو» اقامت كردند. مامورين كاخ اليزه نظر رئيس جمهور فرانسه را مبني بر اجتناب از هرگونه فعاليت سياسي به امام(ره) ابلاغ كردند. ايشان نيز در واكنشي تند تصريح كردند كه اين‌گونه محدوديت‌ها خلاف ادعاي دمكراسي است و اگر او ناگزير شود تا از اين فرودگاه به آن فرودگاه و از اين كشور به آن كشور برود، باز دست از آرمان خويش نخواهد كشيد.
«ژيسكاردستن»، رئيس جمهور وقت فرانسه در خاطرات خويش نوشته است كه دستور اخراج امام‌خميني از فرانسه را صادر كرده بود ولي در آخرين لحظه‌ها نمايندگان سياسي شاه كه در آن روزها در نهايت درماندگي قرار داشتند، خطر واكنش تند و غيرقابل كنترل مردم را گوشزد كرده و در مورد عواقب آن در ايران و اروپا از خود سلب مسئوليت كرده بودند. اقامت امام در فرانسه بر خلاف تصور رژيم شاه، باعث تسريع در انقلاب شد زيرا اين دهكده كوچك به كانون مهمترين اخبار جهان تبديل شده بود.
پارسونز، سفير وقت انگليس در ايران در مورد سفر امام به پاريس مي نويسد: «آيت‌الله خميني از تمام امكانات ارتباطي مدرن جهان برخوردار بود. خبرنگاران رسانه هاي خبري از چهار گوشه دنيا در آن حضور داشتند. پر شنونده‌ترين منبر خطابه جهان را در اختيار گرفت؛ منبري كه هرگز در يك كشور اسلامي مانند سوريه و الجزاير در اختيار او قرار نمي‌گرفت.»
سايرس ونس، وزير خارجه وقت آمريكا نيز نظري مشابه ديدگاه پارسونز دارد و معتقد است كه همين ويژگي موجب شد مخالفان رژيم كاملاً تحت كنترل و رهبري ايشان باشند. وي مي‌نويسد: «اقداماتي كه براي وادار ساختن دولت عراق به اخراج آيت‌الله خميني از پاريس به عمل آمد، نتيجه عكس بخشيد، زيرا با عزيمت آيت‌الله به پاريس تمامي نيروهاي مخالف به دور او گرد‌آمدند و با دسترسي وي به وسايل ارتباط جمعي و امكانات پيشرفته، فعاليت و تظاهرات مخالفان در ايران تحت كنترل مستقيم او قرارگرفت.»
تبديل شدن مسائل داخلي ايران به مهمترين اخبار جهان باعث شد همه تحركاتي كه از سوي رژيم شاه و متحدان او در آمريكا و اروپا سازماندهي مي شد تحت‌الشعاع حركت امام قرارگيرد. نشست گوادلوپ مهمترين حركتي بود كه براي نجات رژيم شاه از خطر سقوط تشكيل شد، اما بي‌نتيجه بودن هر نوع تحركي در برابر حركتي كه امام (ره) آغاز كرده بود اين نشست را با شكست مواجه كرد.
دهكده كوچك نوفل‌لوشاتو مركزي آزاد جهت تبليغات سياسي انقلاب اسلامي ايران بود و سير حوادث را به‌گونه‌اي رقم زد كه زمان زيادي به طول نينجاميد تا امام (ره) با ترك اين دهكده و پرواز به سوي ايران پايان رژيم شاه را قطعي كرده و پيروزي انقلاب اسلامي را روز 22 بهمن در ايران و درميان مردمي كه انتظار او را مي كشيدند جشن بگيرد. امام خميني (ره) كمتر از 4 ماه در پاريس اقامت داشتند كه در اين مدت در مجموع 252 سخنراني، پيام، مذاكره، مصاحبه و نامه منتشر كردند.