بی شک حافظه تاریخ به جز حادثه کربلا و واقعه عاشورا هیچ حادثه ای دیگر را در چنین وسعتی عظیم و با این خصوصیات در خاطر نخواهد داشت.


با وجود آنکه در کربلا نقش آفرینی‏های بسیار زیادی صورت پذیرفته است، اما به تعبیر دقیق و درست متفکر شهید استاد مرتضی مطهری تاریخ کربلا، تاریخی مذکر- مونث است. آن چنان که مردانی هم چون حسین بن علی (ع)، امام سجاد(ع)، حر ریاحی و... در جبهه حق و ابن زیاد، شمر و عمر سعد و.....در جبهه کفر حضور پررنگ داشتند اما این مساله نباید باعث آن گردد تا نقش بی بدیل وموثر زنان نادیده انگاشته شود.

تجلی و نمونه بارز زنان موثر در کربلا بدون شک زینب (س) است. زینب (س) به عنوان الگوی زن دارای نقش آن هم نقشی موثردر متن کربلا و در تداوم نهضت حسینی بر عهده می گیرد. زینب سلام الله علیها است واو که رنج‏ها ومشکلات بسیاری را پشت سرنهاده اکنون کربلا برای وی نقطه اوج به حساب می آید تا از او زنی حماسه آفرین بیافریند که این حماسه آفرینی از همان ابتدای شهادت امام حسین (ع) آغاز می گردد.

آن هنگام که زینب (س) را از کنار اجساد شهدا عبور می‏دهند با بردباری و بدون عجز و مویه خودش را به بدن امام رسانده وبا او سخن می گوید و دلسوزانه با حسین بن علی (ع) وداع می کند و آن هنگام که از او در خصوص وقایع کربلا سوال می شود جمله ی معروف «ما رایت الا جمیلا » را بر زبان جاری می سازد. که این نشان از همان صلابت واستواری محکم خاندان اهل بیت (ع) است.

زینب (س) در عین حال که جنس مونث است با نطق شیوای خود در مجلس ابن زیاد خط بطلانی می کشد بر این نظر که زن به لحاظ عاطفه واحساس تاب وتحمل مصائب و مشکلات را ندارد او با خطبه خود نشان می‎دهد که با استفاده از توان فکری، تقویت خردورزی، واقع گرایی همراه با استدلال می‎توان این نقطه به ظاهر ضعیف را به قوت تبدیل کرد.

خطبه ایشان در آن برهه، خطبه‏ای که به تاکید واضعان وعلمای علم عرب از جهت آهنگین بودن وسجع وار بودن بی بدیل است جلوه ای دیگر از زینب (س) را به نمایش می گذارد. زینب (س) در مجلس ابن زیاد با اشاره‏ای فضا را آرام کرده وسخن خود را این گونه آغاز می کند «الحمد الله الذی فضحکم واکذب احدوثتکم» خدا را شکر می کنیم که شما را رسوا ودروغتان را آشکار کرد «الحمدالله الذی اکرمنا بشهاَدة» خدا را شکر می کنیم که افتخار شهادت را نصیب ما کرد. وخدا را شکر می‎کنیم که ما را از خاندان نبوت وطهارت قرار داد «انمایفتضح الفاسق ویکذب الفاجروهوغیرنا» رسوایی مخصوص افراد فاسق است، دروغ مخصوص افراد فاجر است وفاسق وفاجر ما نیستیم وکسانی غیر ما هستند.

همان طور که از خطبه حضرت بر می آید زینب (س) با آن شهامت وشجاعت برخاسته از ایمان وبا حالی که 40 روز اسیر ودر بند یزید است با حفظ اصالت خویش وبا استفاده از اسلوب عاطفه وغالب منطق واستدلال تمام تلاش خود را برای حفظ اهداف عاشورا وکربلا به کار می گیرد. اوتلاش می‏کند راهی بگشاید در امتداد تاریخ ، حقیقتی چون «هیهات من الذله» راکه حسین (ع) برای آن مبارزه کرد بلند نگاه دارد، طومار جبهه کفر را در هم بپیچد وعزت نفس خاندان حسینی را برای همیشه تاریخ جاویدان سازد.