جام جم آنلاين: مصرف‌گرايی را می‌توان بیماري همه‌گير جوامع امروزي دانست؛ بيماري‌اي که کمابيش گريبان همه جوامع را اعم از مدرن و در حال توسعه يا عقب‌مانده گرفته است. ‌امروزه با وجود اخطارهاي مکرر از سوي مراکز اقتصادي، همچنان عدم تناسب مصرف و نياز در كشورها و گروه‌هاي مختلف يكي از مسائل روز جهان به حساب مي‌آيد.


براساس آخرين آمارهاي ارائه شده از سوي بانک جهاني، 20 درصد افراد طبقه ثروتمند در دنيا بيش از 76 درصد مصرف را به خود اختصاص مي‌دهند، در حالي كه تنها يک و نيم درصد مصرف توسط افراد فقير صورت مي‌‌گيرد.

***

آمار سالانه‌اي كه مشاهده مي‌كنيد، نشان‌دهنده ميزان مصرف بسيار زياد و به عبارتي عمق اسراف و هدر رفتن سرمايه و منابع جهاني توسط کشورهاي مختلف است:



با اين حال، فرهنگ مصرف در كشورهاي مختلف با يكديگر تفاوت دارد. ساكنان برخي كشورها بيشتر اهل صرفه‌جويي هستند و عده‌اي هم تقريبا با اين مفهوم غريبه‌اند.

گروهي خريد كردن را مصرف نمي‌دانند و تا مي‌توانند لوازم خانه و مايحتاج شخصي‌شان را مي‌خرند، در حالي كه در مصرف منابع انرژي محتاط هستند و برخي هم منابع را بي‌توجه هدر مي‌دهند و هنگام تهيه لوازم‌ مورد نيازشان بيشتر احتياط مي‌كنند.

پشت چراغ قرمز، ماشين‌ها خاموش!


فرهنگ مصرف‌گرايي در جوامع مختلف به طور مستقيم با فرهنگ مردم آن سرزمين ارتباط پيدا مي‌كند و افراد در كشورهاي مختلف، شيوه‌هاي متفاوتي براي مصرف در پيش مي‌گيرند؛ به عنوان نمونه در برخي کشورها مانند هندوستان فرهنگ قناعت با تار و پود جامعه آميخته شده و در حقيقت به اسراف و زياده‌روي همانند يک ناهنجاري اجتماعي نگريسته مي‌شود.

جالب است بدانيد در اين کشور تمام راننده‌ها وقتي در تقاطع، چراغ قرمز مي‌شود و مجبور به توقف هستند، خودروي خود را خاموش مي‌كنند كه سوخت بي‌دليل مصرف نشود. در پمپ‌هاي بنزين هم مي‌توانيد اين رفتار را ببينيد، چون آنها مراقب هستند حتي يک قطره بنزين هم روي زمين نچکد.

لباس‌هاي گرم به جاي شوفاژهاي داغ

وقتي هوا كم‌كم سرد مي‌شود و قبل از اين ‌كه برفي ببارد و وزش بادهاي زمستاني شروع شود، ما شوفاژها و بخاري‌ها را روشن و درجه آنها را اينقدر زياد مي‌كنيم كه مبادا سردمان شود. در حالي كه مردم كشورهاي اروپايي مانند آلمان كه سرماي بيشتري را هم تجربه مي‌كنند، هيچ وقت چنين شيوه‌اي را به کار نمي‌برند.

آنها باور دارند براي گرم شدن بايد از لباس‌هاي گرم‌تر استفاده كرد. براي همين اگر يكي از ما به خانه فردي كه اهل اين كشورهاست برود، حتما سردش خواهد شد؛ چراكه خانه محيط سردي دارد ولي به گفته آنها لباس‌هاي گرم بايد بدن ما را گرم نگه دارد نه اين ‌كه با هدر دادن سوخت و انرژي خانه را مثل كوره گرم كنيم.‌

در کشورهايي مانند آلمان، اين تفکر و نظاير آن به يک فرهنگ تبديل شده است كه كوچك و بزرگ هم نمي‌شناسد و همه اين قانون نانوشته را رعايت مي‌كنند.

افزايش مصرف مواد غذايي

با همه اين موارد، آمار و ارقام مي‌گويد در كل، هزينه‌ها و ميزان مصرف در زندگي اروپايي‌ها به طور مستمر در حال افزايش است و آن طور كه پيش‌بيني مي‌كنند اين هزينه‌ها تا سال 2030 دو برابر خواهد شد.

براساس تحقيقي كه در اين زمينه انجام شده، مشخص شد ميزان مصرف مواد غذايي و نوشيدني ميان مردم اروپا به نسبت زياد است.

همچنين با استفاده بيشتر از خودروهاي شخصي و كاهش سفرهايي كه با قطار انجام مي‌شود نيز مصرف سوخت افزايش مي‌يابد. علاوه بر اين، خانه‌ها هم بزرگ‌تر از سال‌هاي قبل شده و در عين حال، افراد كمتري داخل هر خانه زندگي مي‌كنند كه تمام اين موارد مي‌تواند ميزان مصرف را به نسبت گذشته افزايش دهد.

صرفه‌جويي در مصرف بنزين

مردم كانادا در مصرف بنزين بسيار صرفه‌جويي مي‌كنند و بر اين باورند كه با اين كار نه تنها هزينه‌هاي خود را كاهش مي‌دهند، بلكه به حفظ محيط زيست هم كمك خواهند كرد.

با توجه به اين موضوع، كانادايي‌ها زماني كه مي‌خواهند خودروي جديدي بخرند، حتما اين مساله را در نظر مي‌گيرند و از ميان انواع مورد نظر، آن را انتخاب مي‌كنند كه ميزان مصرف كمتري داشته باشد ‌اما همين كانادايي‌ها، وقتي صحبت از خريد لوازم خانه مي‌شود، ديگر توجهي به كاهش هزينه‌ها ندارند و تا مي‌توانند مصرف مي‌كنند.

‌در مقابل خانواده‌هاي نروژي مبلغ كمي از درآمد ماهانه را براي تهيه مواد غذايي اختصاص مي‌دهند و ميزان مصرف‌شان در اين زمينه به نسبت كم است.

طوري كه آمار نشان مي‌دهد تنها 11 درصد درآمد خانوار صرف تهيه مواد غذايي و نوشيدني مي‌شود كه جالب است بدانيد اين ميزان در سال 1958 حدود 40 درصد بوده است.

مسكن و حمل و نقل نيز به ترتيب 14 و هفت درصد از بودجه نروژي‌ها را به خود اختصاص مي‌دهد، اما در مورد افزايش ميزان مصرف بايد بدانيد مصرف آب معدني و نوشابه‌ در مقايسه با سال 1958 چيزي حدود 10برابر افزايش را نشان مي‌دهد.

مصرف در چين

آن طور مشخص است، ميزان مصرف در چين بسرعت در حال افزايش بوده و در طول دو دهه گذشته، مصرف خانوارهاي چيني به طور مستمر افزايش داشته است؛ به طوري كه آمار در اين مورد هر سال رشدي بيش از هشت درصد را نشان مي‌دهد.

همچنين آمار و ارقامي كه در زمينه خريد و توليد ماشين‌هاي جديد در اين كشور وجود دارد نيز نشان مي‌دهد در سال 2003 هر روز 11 هزار ماشين جديد وارد جاده‌ها و خيابان‌هاي چين شده است. پس با اين توضيحات مي‌توان گفت چيني‌ها علاوه بر توليد بر مصرف‌شان نيز افزوده‌اند.

همچنين با اين ‌كه خيلي از ما مردم چين را به كار و تلاش و گاهي هم قناعت مي‌شناسيم، اما مطالعات و تحقيقاتي كه بتازگي در اين كشور پهناور انجام شده، گوياي اين مطلب است كه با افزايش قدرت خريد و در نتيجه بيشتر شدن ميزان مصرف، چيني‌ها هم به دنبال بالا بردن كيفيت و كميت زندگي‌شان هستند، اما جالب آن كه بسياري از آنها مانند مردم ساير كشورها طرفدار كالاهاي لوكس و تجملاتي شده‌اند تا از اين راه به هدف‌شان برسند.

به عنوان نمونه يكي از جوانان چيني كه براي خريد ساعت مچي مارك‌دار به مركز خريدي در شهر پكن رفته است، در پاسخ به سوال يكي از پرسشگران مراكز تحقيقاتي مي‌گويد: در مناسبت‌هاي مختلف مانند سال نو، كريسمس يا تولد براي خودم هديه‌اي گران‌قيمت مي‌خرم و با اين كار احساس بهتري پيدا مي‌كنم.

مصرف زياد مواد غذايي

با آغاز قرن 21، آمريكايي‌ها نسبت به گذشته بسيار بيشتر غذا مي‌خورند، به طوري كه تخمين زده مي‌شود هر فرد در هر روز چند صد كالري بيشتر از كساني كه اواخر دهه 1950 زندگي مي‌كرده‌اند، مصرف مي‌كند. اين رقم حتي در مقايسه با ميزان مصرف مواد غذايي در دهه 70 نيز بسيار بيشتر است.

برخي محققان بر اين باورند كه دليل افزايش مصرف مواد غذايي، بيشتر شدن استفاده از غذاهاي آماده و رونق گرفتن كار رستوران‌هاي زنجيره‌اي است.

علاوه بر اين، مصرف گوشت نيز در آمريكا به بيشترين ميزان خودش رسيده؛ به طوري كه در سال 2000 كل مصرف گوشت (گوشت قرمز، ماهي و مرغ) به 195 پوند به ازاي هر نفر رسيد كه 57 پوند بيشتر از ميزان متوسط مصرف سالانه در دهه 50 است بنابراين هر فرد آمريكايي در مقايسه با دهه 50 به طور ميانگين هفت پوند بيشتر از گوشت قرمز، 46 پوند بيشتر گوشت مرغ و چهار پوند بيشتر ماهي مصرف مي‌كند.

در اين تحقيقات همچنين مشخص شده آمريكايي‌ها در مقايسه با گذشته شير كمتري مي‌نوشند و پنير بيشتري مي‌خورند.

به طوري كه ميزان مصرف پنير از هشت پوند در دهه 1950 به حدود 30 پوند در سال 2000 رسيده و مصرف لبنيات به طور كلي از 703 پوند به 593 پوند كاهش يافته است.

علت اين موضوع هم مشخص است؛ افزايش مصرف غذا در بيرون از خانه موجب كاهش استفاده از شير شده و همزمان مصرف پنير را افزايش داده است.

منابع:

.globalissues.org

usda.gov

worldwatch.org

نيلوفر اسعدي بيگي - جام‌جم