20 آذر در گذر تاریخ
* قتل عام افسران رژيم پهلوي در پادگان لويزان (1357 ش)
اشاره: همزمان با اوج تظاهرات مردمي ضد رژيم و درگيريهاي شديد مردم با
مزدوران پهلوي در عاشوراي 1357 ش، يك افسر، دو درجه دار و چهار سرباز مسلح، به ناهارخوري
افسران ارشد پادگان لويزان در شرق تهران حمله كردند و با رگبار مسلسل، بيش از هفتاد نفر از افسران ارشد و درجهداران رژيم را كشتند.
* راهپيمايي ميليوني و باشكوه عاشوراي حسيني عليه رژيم محمدرضا شاه پهلوي (1357ش)
اشاره: تظاهرات ميليوني مردم در تهران و تمام نقاط كشور، همزمان با بزرگداشت شهادت سرور شهيدان، حضرت اباعبداللَّه الحسين(ع) در عاشوراي حسيني، بينظيرتر از
تاسوعا (ديروز) برپا گرديد. اخبار اين راهپيمايي كه در صدر اخبار مهم جهان قرار داشت، جهانيان را متوجه اين مطلب كرد كه مردم ايران، رژيم سلطنتي را نميخواهند و خواهان حكومتي اسلامي ميباشند.
* شهادت استاد اخلاق آيت اللَّه "سيد عبدالحسين دستغيب" سومين شهيد محراب در شيراز (1360ش)
اشاره: آيتاللَّه سيدعبدالحسين دستغيب در سال 1292 شمسي (عاشوراي 1332 ق) در شيراز در خانوادهاي كه 800 سال سابقه علم و فضيلت دارند متولد گرديد. وي پس از سپري كردن مقدمات علوم اسلامي، در 22 سالگي به نجف اشرف مهاجرت نمود و در آنجا از محضر استاداني چون سيدابوالحسن اصفهاني،
شيخ محمد كاظم شيرازي و سيد ميرزا آقا اصطهباناتي استفاده نمود و پس از سالياني اقامت در نجف، از بزرگان حوزه علميه آن سامان، اجازه اجتهاد گرفت. در نجف روح جستجوگر آن شهيد در پي يافتن صاحبدلي بود كه او را به وداي ايمَن برساند، تا آنكه سرانجام در محضر پرفيضِ استاد اخلاق، ميرزا محمد علي قاضي تبريزي، آرامش يافت و از خواص استاد شد. آيتاللَّه دستغيب همراه با قيام امام خميني(ره) در سال 1341، مبارزات خويش را آغاز نمود و در 15 خرداد 1342 بازداشت و به تهران تبعيد گرديد. از آن پس چندين بار در مدت حكومت طاغوت بازداشت و تبعيد شد. در طي اين مقطع از مبارزات بود كه ايشان به
همراه چهار تن ديگر از علما، اعلاميهاي صادر و شاه را از سلطنت خلع نمودند. آيتاللَّه دستغيب پس از پيروزي انقلاب اسلامي وظايف ارزشمندي را در نظام جمهوري اسلامي از جمله: نمايندگي مردم شيراز در مجلس خبرگان، امامت جمعه شيراز و نمايندگي امام خميني(ره) در استان فارس به عهده گرفت. آيتاللَّه دستغيب علاوه بر خدمات متعددي كه صرف ساخت، تأسيس و بازسازي بناها و آثار خيريه نمود داراي تأليفات متعددي است كه آدابي از قرآن، معراج، ايمان،
گناهان كبيره، قلب سليم، داستانهاي شگفت و... از آن جملهاند. اين عالم وارسته و معلم اخلاق سرانجام در بيستم آذر 1360 ش برابر با چهاردهم صفر 1402ق هنگامي كه براي اداي نماز جمعه عازم محل برگزاري آن بود از سوي منافقين ضدانقلاب در 68 سالگي به شهادت رسيد.
* رحلت عالم بزرگوار آيتاللَّه "شيخ عبدالحسين غروي" (1373 ش)
اشاره: آيتاللَّه حاج شيخ عبدالحسين چهرگاني غروي در سال 1289 ش (1328ق) در خانداني كه سابقه سه قرن روحانيت و مرجعيت در منطقه آذربايجان داشتند در نجف اشرف به دنيا آمد. وي پس از طي دوران ابتدايي به فراگيري علوم حوزوي روي آورد و از استادان نامداري همچون حضرات آيات: حاج ميرزا باقر زنجاني، شيخ حسين اهري و شيخ ابوالحسن مشكيني بهره بُرد. آيتاللَّه غروي در 22 سالگي راهي آذربايجان شد و به مدت سه سال از درس آيتاللَّه انگجي استفاده نمود. از آن پس در درس آيتاللَّه شيخ عبدالكريم حائري يزدي و
سيد محمد حجت كوه كمرهاي در قم شركت جست و به مدارج والاي علمي دست يافت. آيتاللَّه غروي پس از آن، در تبريز به تدريس و تعليم و ارشاد مردم و توجه به مباحث اخلاقي اشتغال پيدا كرد و جوانان را به اسلام اصيل رهنمون ميساخت. اين عالم مجاهد در زماني كه انديشههاي ضد ديني و الحادي از جانب بيدينان در جامعه مطرح شده بود، با دلائل قاطع به دفاع از حريم دين پرداخت كه بعدها با نام اسلام و شيعه به چاپ رسيد. ايشان همچنين در مبارزات مردم تبريز به همراه عالمان آن ديار از قبيل حضرات آيات: شهيد قاضي طباطبايي، سيد محمدعلي انگجي و ميرزا عبداللَّه مجتهدي شركت فعال داشت و نام وي، همواره در ذيل اعلاميههاي عالمان تبريز به چشم ميخورد. آيتاللَّه غروي پس از پيروزي انقلاب اسلامي، از سوي مردم آذربايجان شرقي به عضويت مجلس خبرگان برگزيده شد و تا پايان عمر در اين سنگر مشغول خدمت بود. سرانجام آن فقيه وارسته پس از عمري سرشار از خدمات ديني، در بيستم آذر 1373ش در 84 سالگي جان به جان آفرين تسليم كرد و پس از تشئيعي با شكوه در تبريز و قم، در قم به خاك سپرده شد. در روز فوت ايشان، سه روز در آذربايجان شرقي عزاي عمومي اعلام گرديد و مجالس ختم باشكوهي تشكيل شد.
* رحلت فقيه اصولي و جامع معقول و منقول آيت اللَّه "ميرزا كاظم تبريزي" (1374 ش)
اشاره: فقيه اصولي، محدث رجالي و جامع معقول و منقول، آيتاللَّه ميرزا كاظم تبريزي از علماي مشهور حوزههاي علميه نجف و قم، در حدود سال 1299 ش (1340ق) در تبريز به دنيا آمد و در نوجواني به تحصيل علوم ديني روي آورد. وي پس از گذراندن دروس مقدمات و سطح در 21 سالگي به نجف كوچيد و از حضرات آيات: شيخ موسي خوانساري، شيخ محمدرضا آلياسين، سيد ابوالحسن اصفهاني، شيخ محمدكاظم شيرازي، سيدمحسن حكيم و سيد محمود شاهرودي بهرههايي وافر برد. آيتاللَّه تبريزي همچنين به مدت بيست سال از محضر درس فقه، اصول، رجال و تفسير آيتاللَّه سيد ابوالقاسم خويي استفاده كرد و از برترين تلامذهاش محسوب ميشد.
فرزانه تبريز، همزمان با تحصيل، به تدريس سطوح عاليه و پس از چندي به تدريس خارج فقه و اصول پرداخت تا اين كه در سال 1349 ش به قم آمد و يكي از پر بارترين مجالس درسي حوزه را تشكيل داد. آيتاللَّه تبريزي بر علوم مختلف همچون: فقه، اصول، حديث، رجال، تفسير، تاريخ، ادبيات، رياضيات، هيئت، هندسه، كلام، فلسفه و منطق تسلط فراوان داشت و با زبانهاي انگليسي و فرانسه نيز آشنا بود. برخي از تأليفات فراوان او كه سر به دهها مجلد ميزند عبارتند از: شرح عروةُالوثقي در 150 جلد، القواعد الفقهيه در 50 جلد، تطبيقاتُ الوسايل در 20 جلد،
الاصول الجديده در 10 جلد، الفقه المُيسَّر و شرح اسفار. اين عالم بزرگ سرانجام در 20 آذر 1374 برابر با 18 رجب 1416 ق در 75 سالگي درگذشت و در قم به خاك سپرده شد.
25 محرم در گذر تاریخ
* شهادت "حضرت امام زين العابدين"(ع) امام چهارمِ شيعيان بنا به روايتي (94 يا 95 ق)
اشاره: تاريخ دقيق شهادت امام سجاد(ع) مشخص نيست ولي روايت 25 محرمِ سال 94 هجري سندّيت بيشتري دارد. مدت عمر آن حضرت
پنجاه و هفت سال و طول امامت آن بزرگوار سي و چهار سال و اندي مي‌باشد. آن حضرت به دست هِشامبن عبدُالمَلِك در زمان خلافت
وليدبن عبدالملك مسموم گرديدند .
* انتشار نخستين روزنامه در ايران (1253 ق) اشاره: نخستين روزنامهي ايران توسط
ميرزا صالح شيرازي در 25 محرم سال 1253 ق به نام كاغذ اخبار يا اخبار وقايعِ دارُالخِلافه انتشار يافت و بر
خلاف اسمش، ماهنامه بود. ادارهي اين روزنامه را خودِ ميرزا صالح شيرازي بر عهده داشت. اين روزنامه در دو برگ بزرگ با چاپ سنگي منتشر ميشد.