طبق آموزههای اسلام، فرد بايد زندگی خود را به گونهای سامان دهد و نيازهای خود را به گونهای تأمين كند كه كمتر ناچار شود قرض بگيرد، زيرا با دريافت قرض، در واقع اقدام به هزينهكردن درآمد آينده خود كرده است و به همين جهت گرفتن قرض كراهت دارد.
حجتالاسلام والمسلمين محمود عيسوی، معاون دانشكده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبايی در گفتوگو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، به بيان جايگاه قرضالحسنه در آموزههای دينی پرداخت و ضمن اشاره به ويژگیهای مثبت اقتصادی آن، تبعات قرض گرفتن و موضع ائمه معصومين(ع) نسبت به آن را مورد بحث قرار داد.
وی با مقايسه صدقه و قرضالحسنه بر اساس منابع دينی، اظهار كرد: در آموزههای اسلامی روايات زيادی وجود دارد كه قرضالحسنه بيش از صدقه مورد تشويق قرار گرفته است كه دليل آن چنين است كه اولاً شخصيت فرد قرضگيرنده بيشتر حفظ شود و همچنين موجب افزايش انگيزههای فعاليت اقتصادی در افراد میشود كه بتوانند بازپرداختی داشته باشند.
معاون دانشكده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبايی ادامه داد: در صدقه ولو آنكه به افراد نيازمند داده میشود، بازپرداختی وجود ندارد و بر همين اساس، انگيزه اقتصادی بالايی در افراد ايجاد نمیكند. نكته ديگر اين است كه قرض گرفتن كراهت دارد و بهتر است كه انسان تا جايی كه میتواند قرض نگيرد. در واقع قرض دهنده دارای پاداش است و قرضگيرنده توصيه به عدم دريافت قرض شده است.
در قرض دادن تلاش بر اين است كه مشكلی از افراد حل شود و به جهت عدم وجود ربا در آن، فشاری هم بر قرضگيرنده وارد نمیكند و به همين جهت مورد توصيه قرار گرفته است
وی با تأكيد بر اينكه هر قرضی قرضالحسنه نيست، خاطرنشان كرد: اگر قرض برای خدا باشد، قرضالحسنه به حساب میآيد و در غير اين صورت قرضالحسنه نيست. در قرضالحسنه نيت اهميت ويژهای دارد و هيچ نوع مازادی بر بازپرداخت نبايد در آن باشد كه اين برای جلوگيری از ربا دادن و ربا گرفتن است و اگر قرضی با ربا همراه باشد، از محرّمترين محرمات است.
عيسوی با بيان اينكه در تعاليم دينی و آيات قرآن و روايات ائمه معصومين(ع) قرض ربوی به شدت نهی شده است، گفت: از اين جهت، راه قرض دادن بسيار روشن و شفاف در آموزههای دينی مطرح شده است. در قرض دادن تلاش بر اين است كه مشكلی از افراد حل شود و به جهت عدم وجود ربا در آن، فشاری هم بر قرضگيرنده وارد نمیكند و به همين جهت مورد توصيه قرار گرفته است.
وی ادامه داد: از سوی ديگر، قرضگيرنده بايد زندگی خود را به گونهای سامان دهد كه كمتر زير بار قرض گرفتن برود و نيازهای خود را به گونهای تأمين كند كه كمتر ناچار شود قرضی بگيرد، زيرا با دريافت قرض، در واقع اقدام به هزينهكردن درآمد آينده خود كرده است و به همين جهت گرفتن قرض كراهت دارد.
عضو هيئت علمی دانشگاه علوم اقتصادی همچنين خاطرنشان كرد: اگر افراد سطح زندگی خود را با درآمد خود تنظيم نكنند و با بيش از درآمد خود تنظيم كنند، قطعاً دچار مشكلات میشوند و گرفتن قرض از آن جهت كه به اين مطئله دامن میزند نكوهش شده است و افراد توصيه شدهاند كه مگر در مواقع اضطرار مبادرت به آن نكنند.