سلامت نیوز : آمارها نگران كننده است! اینكه 45 میلیون ایرانی دچار اضافه وزن یا چاقی هستند، یعنی 60 درصد از هموطنان‌مان هر روز صبح كه از خواب بیدار می‌شوند سنگینی اضافه وزن را بر پاهای خود می‌كشند، داروهای كاهش قند و چربی خون می‌خورند یا حتی برای لاغری دست به دامان قرص‌ها و كمربندهای لاغری می‌شوند. با نگاهی به آمار سكته‌ها و انواع سرطان به عنوان عوامل مهم مرگ و میر در كشور، بازهم می‌توان ردپای چاقی را مشاهده كرد. هرچند پزشكان همواره درباره ورزش روزانه هشدار داده‌اند اما زندگی شهری مدرن، گرفتاری‌های روزمره و راحت طلبی، سبب شده تا كم‌تحرکی سالانه جان 2 میلیون فرد چاق را در جهان بگیرد! این در حالی است كه پژوهش‌ها نشان می‌دهد 58 درصد مردم جهان از کم‌تحرکی رنج می‌برند که این امر عامل مشترک نخست در بیماری‌های دوران معاصر به شمار می‌رود.
پیش به سوی لاغری!
به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛ اینجا یك باشگاه چاقی است. از این دست باشگاه‌ها در سراسر پایتخت افتتاح شده‌است. در این نوع باشگاه‌ها هم متخصص تغذیه برای مراجعان رژیم مخصوص طراحی می‌كند و هم فعالیت‌های بدنی ثبت شده‌اعضا را در سالن ورزش، كنترل می‌كند. در سالن ورزش مربی 3-2-1 می‌گوید و صدای موسیقی تند ورزشی بلند می‌شود. مربی یك پایش را بلند می‌كند و اعضای باشگاه هم نصفه و نیمه همان پا را بالا می‌برند. مربی تا 10 می‌شمارد. بعضی‌ها به 10 نرسیده پا را به زمین رسانده‌اند. نرمش كه تمام می‌شود، زن‌ها یا به سراغ دوچرخه می‌روند یا تردمیل. زهرا یكی از این مراجعان است. خودش می‌گوید 123 كیلو وزن دارد. به ساق پاهایش كه كش جوراب بر آن خط انداخته اشاره می‌كند و می‌گوید: «از این زندگی خسته شده‌ام. نمی‌توانم چند قدم راه برم بدون آنكه صدای نفس زدنم بلند شود.» گیتی كه 33 ساله است اما تنها چند كیلو اضافه وزن دارد.
او می‌گوید: «اصلا متوجه نمی‌شوم كه چطور این چند كیلو به وزنم اضافه می‌شود. همین كه درگیر زندگی و كار و فرزندم هستم این چند كیلو آرام آرام باز می‌گردد و تا به خودم می‌آیم می‌بینم دوباره چاق شده‌ام!» او می‌گوید: «هفته‌ای چند روز ساندویچ یا پیتزا می‌خورم. اما پنج شنبه‌ها و جمعه‌ها كه در خانه هستم آشپزی می‌كنم.» از ترافیك گرفته تا مشغله‌های كاری، مشكلات اقتصادی، روابط خانگی نامناسب و... همه و همه دست به دست هم داده‌اند تا ایرانی‌ها هر روز در استرس‌ها و مشكلات روحی غوطه‌ور شوند. رئیس اداره سلامت اجتماعی شهرداری تهران هم با اشاره به اینكه مدرنیته زاینده استرس است، می‌گوید: «وقتی سطح استرس و اضطراب افزایش پیدا می‌كند، در بدن هورمون‌هایی ترشح می‌شود كه به فرد احساس گرسنگی می‌دهد. بنابراین فرد وقتی عصبی می‌شود، به سمت غذا می‌رود. از سوی دیگر چون عصبانی است اصلا به این فكر نمی‌كند كه چقدر غذا مصرف می‌كند. بنابراین هم تمایل به غذا افزایش می‌یابد و هم میزان مصرف.»
دكتر شهرام سهرابی رئیس اداره سلامت اجتماعی شهرداری و مسئول طرح «تهران عاری از چاقی» در این باره به تهران امروز می‌گوید: «چاقی نه تنها معضل ایرانی‌ها بلكه یك معضل جهانی است. به چاقی،ام الامراض گفته‌اند چرا كه مجموعه‌ای از بیماری‌ها مثل بیماری‌های قلبی- عروقی، بالا رفتن فشار خون، دیابت نوع 2، مشكلات مفصلی و بیماری‌های كلیوی از عوارض آن است. چاقی در بروز بیماری‌های روان شناسی و روان‌پزشكی نیز كه بسیار شایع است، تاثیر دارد. امروزه چاقی مهم‌ترین علت مرگ و میر در جهان است و مرگ‌های ناشی از آن از مصرف سیگار نیز پیشی گرفته است. بنابراین تنها راه در امان ماندن از این همه اتفاق بد این است كه چاق نشویم.» او در ادامه می‌گوید: «فعالیت‌ها در زندگی شهری به دلیل پیشرفت تكنولوژی و مدرنیته، بسیار كم شده‌است. مثلا در رسانه ملی تبلیغ می‌شود كه برای پرداخت قبوض آب، گاز، برق و تلفن از خانه خارج نشوید و با استفاده از اینترنت آنها را پرداخت كنید. خب، این به دلیل محدود كردن سفرهای شهری، روشی موثر است اما شهرنشینان را از تحرك بازمی دارد. در گذشته مردم برای پرداخت همان قبوض چند قدم راه می‌رفتند اما حالا وضعیت فرق كرده است.
بنابراین باید ورزش را در زندگی روزمره جا داد.» دكتر سهرابی ادامه می‌دهد: «البته مشكلات و مشغله‌های زندگی شهرنشینی هم مزید بر علت است. بیشتر افراد از نداشتن زمان برای ورزش گلایه می‌كنند كه البته می‌توان به آنها گفت لازم نیست به صورت حرفه‌ای ورزش كنید. یك پیاده روی ساده آن هم به مدت نیم‌ساعت را در برنامه روزانه خود بگذارید.» فست فودها عامل دیگری هستند كه به آسیاب چاقی آب می‌ریزند. دكتر سهرابی می‌گوید: «غذاهای آماده و بسته‌بندی شده، كنسروها و... یكی از عوامل چاقی هستند. امروز خانم‌ها یا تمایل ندارند یا وقت ندارند كه هر روز غذای خانگی بپزند.»
مطبی برای درمان چاق‌ها
توی مطب جای سوزن انداختن نیست. مهدی قد بلند و چاق است. كاپشنی كه پوشیده كمی برایش تنگ است. دو طرف زیپ كاپشن را می‌گیرد و به سوی هم می‌كشد. زیپ بسته نمی‌شود. مهدی می‌گوید: «باید همه شهر را به‌دنبال لباس بگردم. تازه آخرش ممكن است بازهم لباسی كه سایزم باشد پیدا نكنم. این كاپشن را هم از روی ناچاری خریدم.» پزشك عمومی كه در این مطب رژیم كاهش و افزایش وزن به مراجعان می‌دهد، یك روز در هفته جلسه مشاوره گروهی می‌گذارد. كنار مطب یك جعبه شیرینی قرار دارد كه انگار شیرینی‌های آن كپك زده‌اند. روی شیرینی‌ها هم یك سوسك با شاخك‌های بلند نشسته است. جلوتر كه می‌روی تازه می‌فهمی همه چیز با خمیر مجسمه‌سازی ساخته شده و ترفندی است برای اینكه به چاق‌ها بگوید: خوردن شیرینی مناسب شما نیست! صنم چندان چاق نیست اما دلش نمی‌خواهد چاق شود. او می‌گوید: «آمدم برنامه غذایی بگیرم تا چاق نشوم. بعضی وقت‌ها از اینكه باید چقدر نان یا برنج بخورم دچار سردرگمی می‌شوم.»
برنامه غذایی مناسب
برنامه غذایی مناسب از آن نیازهایی است كه 45 میلیون ایرانی چاق، این روزها نیازمندش هستند. خیلی‌ها بدون در نظر داشتن برنامه غذایی مناسب، مهم‌ترین غذای روز خود را به فست فودها اختصاص می‌دهند. از میوه و سبزیجات در برنامه‌هایشان خبری نیست و به جایش شكلات و شیرینی جایگزین شده‌است! تجربه نشان داده است هرجا تبلیغات در قالب اقدامات فرهنگی انجام شده، كار خودش را كرده و از مخاطبان بازخورد گرفته است. بیشتر از دو دهه است كه مصرف روغن جامد خطرآفرین اعلام شده و برای آن برنامه‌های آموزشی ساخته شده‌است. به همین دلیل به‌گفته مجری طرح تحقیقات مصرف روغن خوراکی در تهران، «کاهش ۶۵ درصدی مصرف روغن جامد در بین ایرانیان را شاهد بوده‌ایم.»
به گفته ناهید هوشیار راد متوسط مصرف روغن در بین خانوارهای تهرانی کاهش یافته و از 46گرم در روز به 30 گرم در روز رسیده است و مصرف روغن جامد ایرانیان نیز با کاهش ۶۵ درصدی از ۳۵ گرم در روز به ۱۲ گرم رسیده است. وی با اشاره به اینکه تا قبل از این تحقیق آخرین اطلاعات مربوط به مصرف روغن به سال 81برمی‌گشت می‌افزاید: «طبق آمار سال 81 میانگین سرانه مصرف روغن هر ایرانی 46 گرم در روز برآورد شده بود و سهم عمده مربوط به روغن نباتی جامد بود.» این متخصص تغذیه ادامه می‌دهد: «از آنجایی که روغن نباتی جامد منشا اسیدهای چرب اشباع و ترانس است وزارت بهداشت طی سال‌های اخیر سعی کرد تا با همکاری صنایع غذایی و تدوین استانداردها، تغییراتی را در افزایش تولید روغن‌های نباتی مایع و اصلاح ترکیب روغن جامد ایجاد کند.»
کودکان فقیرنشین بیشتر در معرض چاقی هستند
آخرین تحقیقات جدید جهانی نشان می‌دهد كه کودکانی که ساکن مناطق فقیرنشین هستند بیشتر از سایر کودکان دچار چاقی می‌شوند.محققانی كه اطلاعات بیش از ۱۷هزار و ۵۰۰ کودک 5 ساله را در 4700 منطقه آمریکا بررسی کردند به این نتیجه رسیده‌اند كه این كودكان در مقایسه با کودکانی که در مناطق ثروتمند زندگی می‌كنند، 17درصد بیشتر در معرض خطر چاقی هستند. این رقم در مورد کودکانی که در مناطق فقیرنشین زندگی می‌کردند 28درصد بود. کودکانی که در مناطقی زندگی می‌كردند که افراد ساکن در آنجا سطح تحصیلات پایین تری داشتند، بیشتر در معرض چاقی بودند.