جام جم آنلاين: بسياري از ما بعضي از اعضاي بدن را براحتي ناديده ميگيريم و اهميت آنها را فراموش ميكنيم. البته اين فراموشي و غفلت بيشتر در مورد بخشهايي از بدن است كه چندان با آنها درگير نيستيم و خيلي كاري به آنها نداريم؛ مثلاً كمتر پيش ميآيد كسي از اهميت دست و پاهايش غافل شود يا يادش برود چشمها و گوشهايش چه نعمت بزرگي به حساب ميآيد.
اما خيليها لثه را فراموش ميكنند؛ گويا اصلاً آن را نميبينند و براحتي از كنارش ميگذرند؛ از نظر اين افراد بيماريهاي لثه يا مهم نيست يا اگر مشكلي ايجاد شود، چنان شديد و وحشتناك است كه كاري از دست ما برنميآيد.
اين در حالي است كه متخصصان و دندانپزشكان تاكيد ميكنند يكي از شايعترين علتهاي بروز مشكلات لثه رعايت نكردن بهداشت است؛ يعني براحتي و بدون كمترين دردسر و هزينهاي ميتوان بسياري از اين مشكلات را برطرف كرد.
دكتر داريوش حميدزاده، جراح و دندانپزشك با بيان اين كه لثه در شرايط عادي قوامي محكم و انعطافپذير دارد و به رنگ صورتي كمرنگ است، به جامجم ميگويد: خونريزيهاي لثه بر اثر پرخون شدن، التهاب و تورم عروق آن نواحي ايجاد ميشود كه اين التهابها ميتواند به صورت اوليه بروز كند يا اينكه ثانويه باشد.
وي ميافزايد: يكي از شايعترين علتهاي خونريزي لثه به صورت اوليه، رعايت نكردن بهداشت و استفاده نكردن از مسواك و نخ دندان است. در چنين شرايطي تجمع مواد غذايي و ميكروبها پس از مدتي باعث ايجاد پلاك ميكروبي شده و در نتيجه به التهاب لثه و پرخونشدن آن منجر ميشود كه با كوچكترين تماس خارجي لثه خونريزي خواهد كرد.
دكتر حميدزاده درباره عوامل موثر در بروز خونريزيهاي ثانويه نيز چنين توضيح ميدهد: خونريزي ثانويه بر اثر عوامل مختلفي از جمله بيماريهاي خوني مانند تالاسمي يا انواع سرطانها مثل سرطان خون ايجاد خواهد شد. اين مساله همچنين ميتواند به عنوان عوارض جانبي برخي داروها نيز پس از مصرفشان بروز كند.
به گفته اين دندانپزشك، شيميدرماني و راديوتراپي كه براي درمان تومورهاي ناحيه سر و گردن به كار ميرود نيز باعث از بين رفتن غدد بزاقي و در نتيجه خشكي دهانشده و انعطافپذيري لثه را كاهش ميدهد. بنابراين در اين مواقع شاهد آسيبپذيري بيشتري در اين نواحي هستيم.
خانمهاي باردار بيشتر مراقب باشند
خانمهاي باردار معمولاً به تغذيه خود بيشتر از قبل اهميت ميدهند، سعي ميكنند سرما نخورند و به هيچ بيمارياي مبتلا نشوند و در كل 9 ماه مراقب هستند تا بدون هيچ مشكلي دوران بارداري به پايان برسد و نوزادي سالم و سرحال به دنيا بياورند.
سلام اما در اين زمان هم خيليها فراموش ميكنند بيشتر از قبل به دندانها و لثههايشان رسيدگي كنند. شايد آنها نميدانند تغييرات هورموني در دوران بارداري باعث التهاب، تورم و پرخونشدن لثهها ميشود.
دكتر حميدزاده ضمن بيان مطلب فوق يادآور ميشود: خانمهاي باردار بايد بهداشت دهان و دندان را بخوبي رعايت كنند و به اين موضوع توجهي جدي داشته باشند. در برخي موارد، افزايش حجم لثه در اين گروه از افراد به صورت شبهتومور نمايان ميشود كه به آن تومور حاملگي (Pregnancy Tumor) ميگويند. البته پس از گذشت زماني حدود دو ماه پس از تولد نوزاد، اين مساله كاهش يافته و طي يكسال لثه بتدريج به وضع قبل از بارداري برميگردد.
به گفته وي، چنين شرايطي در اثر افزايش هورمون پروژسترون در خون ايجاد ميشود كه باعث انبساط مويرگهاي لثه و در نتيجه پرخوني و تحريكپذيري بيشتر آنها خواهد شد.
با توجه به آنچه گفته شد، انتظار ميرود در دوران يائسگي نيز چنين تغييراتي در دهان ايجاد شود. آنطور كه دكتر حميدزاده ميگويد در دوران يائسگي بر اثر كاهش سطح هورمونهاي زنانه و بخصوص استروژن، مخاط دهان خشك و شكننده شده و بسيار آسيبپذيرتر از قبل خواهد شد.
وي ميافزايد: اختلال در متابوليسم، نقص سيستم ايمني يا كمبود برخي ويتامينها نيز از جمله عواملي به حساب ميآيد كه باعث تضعيف لثه و در نتيجه خونريزي آن ميشود.
افتادن شيريها، رويش دائميها
گاهي لثه كودكان هم دچار خونريزي ميشود و پدر و مادر را حسابي نگران ميكند، اما بايد بدانيم همزمان با رويش دندانهاي دائم و هنگامي كه دندانهاي شيري يكييكي ميافتد، لثه كودكان هم بسيار پرخونتر از قبل خواهد شد.
دكتر حميدزاده در اين زمينه خاطرنشان ميكند: هنگامي كه دندانهاي دائم در حال رويش است، لثه پرخونتر از قبل ميشود و در نتيجه ممكن است شاهد خونريزي لثه باشيم؛ ولي پس از استقرار دندانهاي دائم و تكامل آنها، لثه هم استحكام خود را بازمييابد و چنين خونريزيهايي كمتر ميشود. البته در صورتي كه خونريزي لثهها تكرار شود يا هنگام افتادن دندانها شيري نباشد، حتماً بايد براي بررسيهاي بيشتر به متخصص مراجعه كرد و نظر او را جويا شد.
رعايت بهداشت، بهترين راه پيشگيري
خونريزي لثه براي هيچ فردي خوشايند نيست و هيچ كس دوست ندارد دائم چنين وضعي برايش تكرار شود، اما متأسفانه خيليها تصور ميكنند بايد با مشكل خونريزي لثه بسازند و ميگويند كاري از دستشان ساخته نيست. در حالي كه به توصيه دكتر حميدزاده براي پيشگيري از بروز خونريزي لثه و ايجاد چنين مشكلاتي بايد بهداشت دهان و دندان را به صورت دقيق و منظم رعايت كنيد.
اين دندانپزشك تاكيد ميكند: مسواك زدن به شيوه مناسب و استفاده از نخ دندان سادهترين و در عين حال مهمترين شيوهها براي كاهش چنين مشكلاتي به حساب ميآيد. همچنين در مواردي كه پزشك تجويز ميكند بايد از دهانشويههايي براي كاهش خونريزي لثه استفاده كنيد.
به گفته وي، مراجعه دورهاي و منظم به دندانپزشك كه بايد هر شش ماه يك بار انجام شود نيز ميتواند به طرز چشمگيري خونريزي لثه را كاهش دهد.
نيلوفر اسعديبيگي - گروه سلامت