نماد و نمود سياسی شدن شيعه را در چارچوب انقلاب اسلامی می‌تواند ديد و اولين تأثير مهم نقش‌آفرينی سياسی شيعه بر ساختار جهانی، بسترسازی برای بر هم خوردن موازنه قدرت در جهان و سقوط نظام دوقطبی در دوران جنگ سرد بود.

به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، محمدرضا حافظ‌نيا، رئيس انجمن ژئوپليتيك ايران و رئيس نخستين همايش علمی «ژئوپلييتيك شيعه»، در اين همايش كه امروز سه‌شنبه، 16 آبان‌ماه، با پيام تصويری آيت‌الله‌العظمی جوادی آملی و با حضور شخصيت‌های برجسته علمی كشور در دانشگاه تهران آغاز به كار كرد، به ارائه سخنرانی پرداخت.

بنا بر اين گزارش، پس از قرائت پيام تصويری آيت‌الله‌العظمی جوادی آملی و ارائه گزارش توسط سيدعباس احمدی، دبير اين همايش، حافظ نيا طی سخنانی گفت: درباره ژئوپليتيك شيعه ديگران بيش از ما كار كرده‌اند و برای اولين بار يك جغرافيدان فرانسوی در اين باره اثری نگاشت. اين موضوع مهم به دلايل متعددی در كشور ما مغفول مانده و برگزاری اين همايش می‌تواند در طرح اين موضوع و تبديل ايران به قطب ژئوپليتيك شيعه مؤثر باشد.

وی ادامه داد: شيعه مانند هر پديده ديگری، يك پديده چند بعدی است كه هر بعدی از ابعاد آن می‌تواند موضوع مطالعه يكی از رشته‌های علمی قرار گيرد؛ ژئوپليتيك يكی از ابعاد مهم آن است. اين مفهوم تركيبی متشكل از سه مؤلفه جغرافيا، سياست و قدرت است و شيعه به عنوان يك پديده جغرافيايی و انسانی در جهان، به صورت پيوسته يا غيرپيوسته قلمرو و جغرافيای مشخصی دارد.

رئيس انجمن ژئوپليتيك ايران ادامه داد: شيعه از اواخر قرن بيستم سرشت سياسی پيدا كرد و يا به عبارت ديگر سرشت سياسی آن بازسازی و احيا شد و اين پديده امروز در مناسبات قدرت نقش‌آفرينی می‌كند. امروز شيعه هم در ساخت‌های قدرت مؤثر است و هم خود در تكاپوی قدرت است تا بتواند حق خود را بازيابد و موقعيتی طبعی و منطقی در دنيای امروز چه در سطح منطقه و چه در سطح جهان پيدا كند.

وی با اشاره به اين‌كه نماد و نمود سياسی شدن شيعه را در چارچوب انقلاب اسلامی می‌تواند ديد، عنوان كرد: انقلاب اسلامی در واقع تجلی سياسی شدن شيعه در اواخر قرن بيستم و موتور محركه انرژی سياسی شيعه بود. امروز جمهوری اسلامی به عنوان يك حكومت شيعی يكی از بازيگران مهم عرصه بين‌الملل است و اين نقش را همواره به طور رسمی و غير رسمی به نمايش گذاشته است.

حافظ‌نيا تصريح كرد: وقتی شيعه توسط انقلاب اسلامی ميدان‌دار سياست در فضای ايران شد، وارد عرصه قدرت و مناسبات در ساخت‌های قدرت منطقه‌ای و جهانی شد و اولين تأثير مهم اين رخداد بسترسازی برای بر هم خوردن موازنه قدرت در جهان و سقوط نظام دوقطبی بود و شروع ريزش نظام دوقطبی در دوران جنگ سرد با انقلاب اسلامی آغاز شد و اين امر خود نشانگر تأثير شيعه بر ساختار جهانی است.

وی اضافه كرد: انقلاب اسلامی با وجود آن‌كه شروع كننده نقش‌آفرينی سياسی شيعه بود، اما از همان ابتدا دغدغه آن نه فقط شيعه، بلكه تمامی مسلمين و دنيای اسلام بود. در گفتمان انقلاب اسلامی و اسناد رسمی آن، از جمله قانون اساسی، هدف اساسی جمهوری اسلامی پرداختن به شيعه نيست، بلكه شيعه نقطه عزيمت به سوی عزت مسلمانان است.

رئيس نخستين همايش علمی «ژئوپليتيك شيعه» تصريح كرد: دغدغه شيعه نجات مسلمانان از سلطه سياست جهانی و اتحاد جهان اسلام بود و می‌خواست تا از تمام ظرفيت و اقتدار خود در سطح نظری و عملی خود برای عزت مسلمانان استفاده كند و دفاع از مسلمانان در بوسنی، فلسطين، ميانمار و... نشانگر اين مطلب است.

وی ادامه داد: جمهوری اسلامی پيشگام به عزت رساندن مسلمانان است و شيعه آغازگر موج سياسی شدن با هويت دينی و مذهبی و محرك جنبش‌های دين‌پايه در جهان اسلام و حتی در خارج از جهان اسلام است. بنابراين ما بايد اين نگاه توأم با ترس را درباره اين‌كه مباحث ژئوپليتيك شيعه می‌تواند شكاف بين شيعه و سنی ايجاد كند را دور بريزيم؛ چرا كه سرشت ژئوپليتيك شيعه دامن زدن به مسئله اختلاف نيست.

حافظ‌نيا مباحث مربوط به ساختارشناسی سازه انسانی شيعه در جهان، سيستم‌شناسی اين سازه شيعی و آسيب‌شناسی آن را از جمله محورهای مهم مورد بحث در باب ژئوپليتيك شيعه خواند و اظهار كرد: هدف همايش علمی «ژئوپليتيك شيعه» آن است كه اين سازه انسانی شيعی توسط خود شيعيان مورد مطالعه قرار گيرد؛ تاكنون غالباً چنين بوده كه ما از زبان ديگران با شيعه آشنا می‌شديم و از مطالعات آنان بهره می‌گرفتيم و شيعه و به طور كلی شرق، موضوع مطالعه ديگران بود و از جمله «ژئوپليتيك شيعه» را نيز از دريچه نگاه ديگران می‌ديديم.

وی خاطرنشان كرد: اين همايش می‌تواند گامی به سوی نوعی خودنگری باشد تا ما با نگاه و تصويری درست خود را مورد مطالعه قرار دهيم و چه ‌بسا كه تصوير ما با تصويری كه ديگران از ما ارائه داده‌اند، بسيار متفاوت باشد. موضوع «ژئوپليتيك شيعه» در جامعه ما بكر و مغفول مانده و مطالعه آن و گسترش پژوهش‌های آكادميك درباره اين موضوع می‌تواند نگاه ما را نسبت به شيعه روشن‌تر كند.

رئيس انجمن ژئوپليتيك ايران هدف ديگر همايش علمی «ژئوپليتيك شيعه» را شناخت ظرفيت‌ها و چالش‌های پيش روی اين سازه انسانی شيعه در دنيا برشمرد و گفت: شيعه اكنون با مشكلات و چالش‌های ژئوپليتيكی بسياری روبروست و لازم است تا اين مسئله مورد مطالعه و تحقيق قرار بگيرد تا شيعه نقش خود را به عنوان يك نيروی آگاهی‌ دهنده به خوبی ايفا و بسيج عمومی جهان اسلام در مقابله با نظام سلطه را ياری كند.