رویدادهای مهم 16 آبان در گذر تاريخ
* آغاز دستگيري شخصيت هاي سياسي پيشين كشور از سوي دولت نظامي ازهاري(1357 ش)
اشاره:
دولت نظامي ازهاري ظاهراً براي تسكين افكار عمومي و راضي كردن مردم انقلابي و در واقع براي عوام فريبي، تعدادي از شخصيت‏هاي سياسي پيشين كشور را دستگير و زنداني نمود.بازداشت اين بلندپايگان به هيچ وجه ارتباطي باتصميم رييس دولت نداشت و اين فكر مربوط به شخص شاه بود كه بعضي از مشاورينش به او القا كرده بودند. شاه با دستگيري اين افراد، در اقدامي فريبكارانه كوشيد خود را تبرئه كرده، مقامات پيشين دولتي را مسؤول ستم‏ها، جنايت‏ها و فسادهاي اقتصادي و اخلاقي رژيم خود معرفي نمايد. اين بازداشت‏ها از نظر افكار عمومي نه تنها كوچك‏ترين اثر تسكيني نداشت، بلكه رسوايي رژيم را بيشتر كرد و سوژه مناسبي براي بحث و انتقاد درباره فساد رژيم در گذشته، به دست مطبوعات داد. بازداشت اميرعباس هويدا، كسي كه سيزده سال نخست وزير بوده يا توقيف ارتشبد نصيري رييس ساواك كه سيزده سال رياست اين سازمان مخوف را بر عهده داشت و نيز زنداني كردن افرادي كه عالي‏ترين نشان درباري را از شاه گرفته بودند جز دليل قاطع بر محكوميت رژيم شاه، علت ديگري نمي‏توانست داشته باشد. در پي اين بازداشت‏ها، امام اين اقدامات را فريب كاري دانسته و كار رژيم را تمام شده عنوان كردند.
* صدور پيام امام خميني(ره) در محكوميت كشتار دانش ‏آموزان در 13 آبان توسط رژيم(1357 ش)
اشاره:
حضرت امام خميني(ره)به مناسبت كشتار دانش‏آموزان و دانشجويان مسلمان در سيزدهم آبان ماه 1357 طي پيامي فرمودند: «من از جناياتي كه اخيراً در دانشگاه‏ها با فرزندان اسلام نموده‏اند در سوگم. من از دانشجويان عزيز كه در راه اسلام و كشور، فدايي داده‏اند و در مقابل شاه با مشتي گره كرده ايستاده و او را محكوم كرده‏اند، تشكر مي‏كنم».
* گسترش اعتراضات مردمي نسبت به نخست وزيري ارتشبد «ازهاري» (1357 ش)
اشاره:
در اعتراض به روي كار آمدن دولت نظامي ارتشبد ازهاري، راهپيمايي‏هاي گسترده‏اي در تهران و شهرستان‏ها صورت گرفت و بازار تهران، قم، مشهد، شيراز، اصفهان، سنندج، ساري و قزوين به حالت تعطيل درآمد. همچنين به دنبال اعتصاب آموزگاران و دبيران، كليه شاگردان مدارس تهران نيز به اعتصاب كنندگان پيوستند و شهر تهران و ساير شهرها يك پارچه هيجان و شور انقلابي گرديد. زد و خورد مسلحانه مردم با ماموران انتظامي آغاز شد و در چند شهرستان ماموران ساواك و فرماندار نظامي به دست مردم كشته شدند. مردم مسلمان و مبارز ايران در اين اعتراضات، قاطعانه اعلام كردند كه تغييرات ظاهري و جابجايي عوامل دست نشانده رژيم شاه و امريكا نمي‏تواند مانع مبارزه آنان براي پيروزي انقلاب اسلامي شود.

* درگذشت استاد «علي اكبر مالك» سخنور و مديحه‏سراي معاصر (1377ش)
اشاره:
استاد علي‏اكبر مالك در سال 1290ش (1329ق) در تهران پا به عرصه وجود نهاد. وي پس از طي دوران دبستان، وارد دارالفنون شد و از محضر اساتيدي همچون جلال‏الدين همايي، عباس اقبال آشتياني، نصراللَّه فلسفي و علامه محمدحسين فاضل توني بهره برد. ايشان سپس به دانشسراي عالي رفت و به تحقيق در متون نظم و نثر فارسي پرداخت. استاد مالك آنگاه وارد مدرسه حقوق شد و پس از مدتي با زبان‏هاي انگليسي، فرانسوي و آلماني آشنا گرديد و اين زبان‏ها را تدريس نمود. ايشان در طي اين سال‏ها، همواره در انجمن‏هاي ادبي حضوري فعال داشت و با ارائه آثار هنري - مذهبي خود، شيفتگان خاندان عصمت و طهارت را سيراب مي‏ساخت و دوستداران شعر و ادب را به فيض مي‏رساند. از استاد مالك بيش از پانزده اثر منظوم و منثور برجاي مانده كه وادي عشق، ترانه دل، سفرنامه حج و سلطان عشق به شعر، و كشور مقتدر اسلامي و خاطرات اجتماعي و سياسي در 2 جلد به نثر، از آن جمله‏اند. استاد مالك تا واپسين روزهاي زندگي خويش، جلسات تفسير قرآن كريم و آموزش اصول بديع و قافيه را تشكيل مي‏داد و از كار دست نكشيد. اين سخنور خستگي‏ناپذير سرانجام در اواسط آبان 1377ش برابر با رجب 1419ق در 87 سالگي در تهران درگذشت.
رویدادهای مهم 20 ذي الحجه در گذر تاریخ

* تولد «ابن ‏قَفَطي» نويسنده‏ ي نامدار اسلام(568 ق)

اشاره:
ابوالحسن علي ابن يوسف، معروف به ابن القفطي و قاضي اكرم از مشاهير مورّخين مي‏باشد و در فقه، حديث، نحو، لغت، اصول، قرائت، منطق، نجوم و هندسه نيز ماهر بوده است. تاريخ آل سلجوق و الرُّد علي النَّصاري از اوست. وي در 88 سالگي در سال 656 ق درگذشت.
* باز پس گرفتن هرات توسط «شاه طهماسب اول»(936 ق)

اشاره:
در سال 930 ق شاه اسماعيل صفوي درگذشت و فرزند او، شاه طهماسب در يازده سالگي بر تخت سلطنت نشست و كشور دچار آشفتگي شد. نيروهاي ازبكان هرات را متصرف شده و بلخ رامحاصره كردند و گمان داشتند كه شاه صفوي، قادر به باز پس‏گيري آن نمي‏باشد. ولي شاه طهماسب در شانزده سالگي به همراه تعدادي از ياران شجاع خود، ازبكان را شكست سختي داد و به عقب راند و هرات را تصرف كرد.
* قتل «آغامحمدخان قاجار» مؤسس و اولين پادشاه سلسله‏ ي قاجاريه (1211 ق)
اشاره:
آغامحمدخان قاجار پسر بزرگ محمدحسن خان قاجار قوانلو در محرم 1155 ق در گرگان متولد شد. در 1160 ق كه عادل شاه، برادرزاده‏ي نادر شاه افشار براي سركوبي محمدحسن خان، عازم مازندران شده بود، دستور داد آقامحمدخان را در خردسالي مقطوع النسل كردند. بعداز روي كار آمدن كريم خان زند و در بدري فراوانِ خاندان قاجار، به دربار زنديه فرستاده شد و مورد توجه خانِ زند قرار گرفت. آقامحمدخان به مدت 16 سال با بستگانِ خويش در شيراز در نهايت رفاهِ حال به سر برد ولي به محض اطلاع از مريضيِ كريم خان، به طرف مازندران حركت كرد و با كمك برادرش، مدعيان را مغلوب نمود. سرانجام در 11 جمادي الثاني 1200 ق در تهران تاجگذاري نمود و از آن پس به تصرف نقاط مختلف كشور مشغول گرديد. در اين مدت، ده‏ها هزار نفر از مردم بي‏گناه به دستور او كشته شدند و جنايات فراواني انجام داد. آقا محمدخان سرانجام هنگامي كه در گرجستانيحضور داشت به دست دو تن از خدمتكاران خود به قتل رسيد. پس از كشته شدن آقامحمد خان قاجار، چون او از خود فرزندي نداشت، برادرزاده‏اش باباخان معروف به فتحعلي شاه در عيد فطر سال 1212 ق به پادشاهي رسيد.
* رحلت «آخوند ملامحمد كاظم خراساني» (1329 ق)
اشاره: آخوند ملا محمدكاظم خراساني در سال 1255 قمري در مشهد به دنيا آمد. و در 12 سالگي وارد حوزه‏ي علميه‏ي مشهد گرديد. چند ماهي در محضر ملاهادي سبزواري و در تهران در حلقه‏ي درس ميرزا ابوالحسن جلوه، شركت كرد و سرانجام در نجف اشرف به درس ميرزاي شيرازي و شيخ مرتضي انصاري راه يافت. آخوند سيزده سال، از درس ميرزاي شيرازي استفاده كرد و اندك اندك آوازه‏ي علمي آخوند در نجف پيچيد. وي پس از فوت استاد، از مجتهدان برجسته واستادان موفق حوزه بود كه شاگردان فراواني را تربيت نمود. سيدابوالحسن اصفهاني، سيد ابوالقاسم كاشاني، سيدمحمد تقي خوانساري، سيدحسن مدرس، سيدصدرالدين صدر، آقا ضياء عراقي، شيخ عبدالكريم حائري، ميرزاي ناييني، سيدمحمدحسين بروجردي، سيدمحمد شاهرودي و ده‏ها عالم فاضل از جمله شاگردان وي بودند. هم‏چنين تأليفات متعددي از ايشان به جا مانده است. كه از جمله‏ي آنها، كتاب مهمِ كفايةُالاصول مي‏باشد. از حيث مبارزات سياسي نيز، آخوند خراساني از مدافعان مشروطيت بود كه تلاش زيادي دراين زمينه از خود نشان داد. قرار بود كه بسياري از علماي نجف، كربلا و كاظمين، خود را براي سفر به ايران آماده كنند. همچنين آخوند خراساني آماده‏ي عزيمت به ايران بود كه در شب چهارشنبه 21 ذي‏الحجه‏ي سال 1329 ق به طرز مشكوكي به دل درد دچار شد و پس از اقامه‏ي نماز صبح، در 74 سالگي به سوي دوست شتافت. برخي بر اين باورند كه وي به وسيله‏ي جاسوسان روسي و يا انگليسي مسموم شده است. پيكر پاك اين استوانه‏ي فقاهت پس از تشييعي با شكوه در حرم مطهر علوي به خاك سپرده شد.