به دليل اين كه مجموعه انديشههای مطرح در فلسفه دين به منزله زنجيرهای پيوسته و مبتنی بر مبانی متعدد هستند، توجه به اين مبانی در همه اين انديشهها لازم است و بر همين اساس توجه به همه زيرشاخههای فلسفه دين مستلزم سنجش و بررسی ابعاد نظری و عملی آن در جامعه است.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، حجتالاسلام والمسلمين ابوالفضل ساجدی، عضو هيئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی(ره)، در آئين رونمايی از كتاب «مباحثه با جان هيك» اثر حجتالاسلام والمسلمين علی اكبر رشاد كه عصر ديروز، هشتم آبانماه، در پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی برگزار شد، با اشاره به افتتاح قطب فلسفه دين در اين پژوهشگاه گفت: به دليل حجم گسترده فعاليتهای علمی پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی در باب فلسفه دين، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی موفق به اخذ امتياز قطب فلسفه دين شد.
ساجدی با اشاره به اين كه قطب فلسفه دين مهمترين مجموعه علمی فلسفه دين در كشور است، عنوان كرد: در قطب فلسفه دين جمعی از متخصصين اين رشته در كنار هم قرار میگيرند تا افقهای رشته فلسفه دين را ترسيم كنند و با توسعه دانش در اين رشته بتوانند گامهای ويژهای در آن بردارند.
وی هدف از قطب علمی توسعه و تأسيس فلسفه دين اسلامی عنوان كرد و افزود: به دليل ضرورت نظری و عملیای كه در جامعه ما برای رشته فلسفه دين وجود دارد، شايد هيچ رشتهای به اندازه فلسفه دين در كشور ما ضرورت بحث و بررسی نداشته باشد. اين در شرايطی است كه اين رشته تاكنون دايره نسبتاً مشخصی در كشور نداشته است و همين امر سبب شده كه همچنان ما در اين راستا به دستاوردهای لازم نرسيده باشيم و حتی در تعريف و مشخص كردن جايگاه فلسفه دين بحثهای فراوانی در كشور ما وجود دارد.
عضو هيئت مديره قطب فلسفه دين با اشاره به اين كه يكی از عناوين مطرح در فلسفه دين بحث تكثرگرايی دينی يا پلوراليسم است، خاطرنشان كرد: اين موضوع هم از جهت نظری از موضوعاتی است كه در كشور ما مورد توجه ويژه بوده است و هم اقتضای فضای اجتماعی ما توجه به اين موضوع است. كلاً در وضعيت فعلی كه زمينه حضور انديشههای مختلف با گرايشهای گوناگون فراهم شده است، پلوراليسم يا تكثرگرايی میتواند پشتوانه نظریای باشد برای آنچه میتوان از آن به تعدد مذاهب در كنار هم سخن گفت.
وی ادامه داد: پلوراليسم، چه پلوراليسم سياسی و چه اجتماعی و چه پلوراليسم در صدق، همه اينها تحت عنوان پلوراليسم قرار میگيرند، اما آنچه بيشتر ابعاد مذهبی جامعه را میتواند مورد حمله قرار دهد و احياناً مشكلاتی بيافريند، پلوراليسم در صدق است. اين انديشه در كشور ما قطعاً جاذبههای فراوانی دارد، چرا كه اگر كسی بتواند دينی ارائه دهد كه هم بهشت را برای خود دستيافتنی بداند و هم تقيدی نداشته باشد و اين دو را با هم جمع كند، قطعاً آن دين مشتریهای زيادی خواهد داشت. به همين خاطر يكی از پشتوانههای اباحیگری میتواند مباحث تكثرگرايی دينی باشد كه اگر به درستی تفسير نشود، به اين نتيجه منجر خواهد شد و البته اگر به درستی تبيين شود زمينه همكاری و همياری مناسب ميان اديان و بستر گفتوگوی شايسته ميان آنها را فراهم خواهد كرد.
ساجدی چنين تأثيرات متضادی را حاكی از اهميت مباحث فلسفه دين دانست و افزود: ما میبينيم كه امروزه به رغم همه مباحثی كه در زمينه علوم انسانی در كشور جاری است، اما تكثرگرايی دينی و يا پلوراليسم در دانشگاههای ما و در ميان افراد متفاوتی مورد استقبال و توجه است و حتی فرقههايی مانند بهائيت كه به دنبال جذب افراد هستند، خود را به اين انديشه متصل میكنند.
وی با بيان اين كه توجه به مباحث فلسفه دين تأثيرات اجتماعی فراوانی میتواند داشته باشد، مجموعه انديشههای مطرح در فلسفه دين را به منزله زنجيرهای پيوسته دانست و اظهار كرد: اين انديشهها مبتنی بر مبانی متعددی هستند كه توجه به اين مبانی در همه اين انديشهها لازم است و بر همين اساس توجه به همه زيرشاخههای فلسفه دين مستلزم سنجش و بررسی ابعاد نظری و عملی آن در جامعه است و درباره آنها جای بحث فراوانی وجود دارد. بر اين اساس ما بايد ببينيم كه اگر بخواهيم فلسفه دين اسلامی بنا كنيم آيا اين به معنای جنگ با اديان و مخالف بودن با گفتوگوی اديان است و آيا به اين معناست كه ما نظر كاملاً متفاوتی در حقانيت داريم. در عين حال بايد بدانيم نفی پلوراليسم به چه معناست و چه لوازمی دارد و آيا آنگونه كه برضد ما تبليغ میكنند، نفی پلوراليسم مستلزم مطلقگرايی در انديشه ماست.