جام جم آنلاين: بيماريهاي هورموني بسيار شايع است و برخي از آنها به دليل كمكاري غدد درونريز ايجاد ميشود مثل كمكاري لوزالمعده كه عامل ديابت است و كمكاري تيروئيد كه هر دو بسيار شايع است.
برخي از بيماريهاي هورموني به دليل ايجاد تومور در غدد درونريز ايجاد ميشود مانند تومورهاي هيپوفيز كه ايجاد آكرومگالي (بزرگشدن دست، پا و ساير اعضا) ميكند يا تومورهاي پاراتيروئيد كه كلسيم بالاي خون ايجاد ميكند.
گروهي از بيماريها هم وجود دارد كه همزمان يك فرد داراي چندين نوع تومور در غددهاي درونريز است. در يكي از اين بيماريها كه به نام سندرم ورمر است، بيمار در اوايل جواني دچار تودههاي متعدد در غده پاراتيروئيد و دچار زيادشدن كلسيم خون ميشود.
پركاري غده پاراتيروئيد خيلي وقتها بدون علامت يا كم علامت است و بيمار ممكن است فقط دچار اندكي سستي و رخوت باشد.
سنگ كليه و رسوب كلسيم در سرتاسر بافت كليه از عواقب بالا بودن كلسيم در خون است. اين بيماران به دليل اثر پاراتورمون روي استخوان دچار كيستهاي استخواني و پوكي استخوان ميشوند.
دومين توموري كه در بيماران دچار سندرم ورمر ايجاد ميشود، تومور توليدكننده گاسترين است. گاسترين هورموني است كه محرك توليد اسيد در معده است. تودههاي مولد گاسترين باعث زيادشدن اسيد معده شده و زخم معده ايجاد ميشود.
در اين بيماران گاهي چند زخم هم در معده و هم در اثنيعشر ايجاد ميشود و زخمها بسختي به درمان جواب ميدهد.
تومور ديگري كه در اين بيماران ايجاد ميشود، انسولينوما است. اين تومور كه در غده پانكراس تشكيل ميشود با ترشح انسولين اضافي و نابجا باعث افت قند خون ميشود. افت ناگهاني قند خون در اين بيماران گاه منجر به افت هوشياري و كما ميشود.
گاهي هم بيمار دچار تشنج ميشود و با اندازهگيري همزمان سطح انسولين خون و قند خون ميتوانيم اين بيماري را تشخيص دهيم.
تومورهاي هيپوفيز ـ كه سازنده هورمون پرولاكتين و هورمون رشد است ـ نيز در اين بيماران ديده ميشود. توليد پرولاكتين اضافي باعث افت قواي جنسي در مردان و به هم خوردن عادت ماهيانه و توليد شير بيدليل در پستانهاي خانمها ميشود. در صورتي كه تومور، هورمون رشد ترشح كند، بيمار دچار آكرومگالي ميشود.
در بيماري آكرومگالي دستها، پاها، بيني و پيشاني بزرگ ميشود و بيمار دچار فشار خون و بالارفتن قند خون ميشود.
براي درمان اين بيماران در درجه اول بايد با ديدن مجموعه اين بيماريها تشخيص درست داده شود و سپس مبادرت به درمان شود. در مورد پركاري پاراتيروئيد اگر بيمار علائم كليوي يا استخواني داشته باشد يا سطح كلسيم خيلي بالا باشد، بايد غده با جراحي درآورده شود.
درمان بيشتر تومورهاي ديگر هم كه گفته شد نيز جراحي است. نكته آخر اين كه اين تومورها همه همزمان در يك فرد ايجاد نميشود و بتدريج خود را نشان ميدهد.
دكتر رضا كريمي - متخصص بيماريهاي داخلي