علاوه بر تناقض‌آلود بودن موضوع «آزادی بيان» كه برای تأمين كرامت انسانی در غرب بدان تأكيد شده و در عين حال با آزادی در توهين به ديگران خلط شده است، ريشه‌های اين نوع از توهين را در رسانه‌های آمريكا بايد جست‌وجو كرد.

حجت‌الاسلام و المسلمين حبيب‌الله بابايی، مديرگروه مطالعات اسلام و غرب پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، به بيان نكاتی درباره ريشه‌های توهين به پيامبر اسلام(ص) پرداخت.

وی در بخشی از سخنان خود اظهار كرد: يكی از نكات مهم در باب ريشه‌های توهين به پيامبر اعظم(ص) اين است كه ستيز غرب با ديگران، صرفاً با مسلمانان نبوده است؛ بلكه با مسيحيان غيرغربی نيز بوده است و اساساً به نظر می‌رسد كه دنيای غرب به موجب هژمونی فرهنگ سكولار غرب در آن، دغدغه دينی ندارد؛ بلكه پايه تصميمات دينی آن نيز سياسی و بلكه دنيوی (سكولار) است.

اين محقق و پژوهشگر ادامه داد: ازاين رو، چه ‌بسا برای حكومت آمريكا تفاوتی بين مسلمان و مسيحی در آمريكا وجود نداشته باشد؛ چراكه هر دو آمريكايی هستند و به جامعه سكولار آمريكا خدمت می‌كنند، ليكن در همين منظر، تفاوت بسياری است ميان مسيحی و مسلمان غيرآمريكايی است و اين نوع از تفاوت ميان مسيحيان غربی و مسيحيان شرقی در گذشته تاريخ و قبل از كشف قاره آمريكا در مغرب زمين ريشه داشته است.

وی در توضيح اين مطلب اضافه كرد: درگيری‌های مذهبی ميان مسيحيان امپراتوری بيزانس (روم شرقی) و امپراتوری روم غربی قبل از آغاز جنگ‌های صليبی نمونه بارزی از اين عدم تفاهم غرب با هم‌كيشان غير غربی بوده است. مسيحيان روم غربی اساساً نتوانستند مراسم مسيحی در كليسای روم شرقی را فهم و درك كنند، همان‌طور كه آنها نمی‌توانستند باور كنند كه بدون مسيحيت كاتوليك می‌توان شهر مجللی مانند قسطنطنيه داشت.

تبليغات سوء رسانه‌ای عليه اسلام در كشوری مانند آمريكای پست‌مدرن كه در آن قرار است هر كس با هر عقيده‌ای بتواند در آن زندگی كند، بدون آن‌كه «متفاوت بودن، مسلمان بودن، مسيحی بودن و يا ملحد بودن در آن امتياز يا جرم محسوب شود»، می‌تواند بسيار خطرناك باشد

اهانت به مقدسات در غرب محدود به اسلام نمی‌شود

حجت‌الاسلام بابايی عنوان كرد: نكته مهم ديگر در باب ريشه‌های توهين به پيامبر اعظم(ص) آن است كه اهانت به مقدسات در غرب جديد هم محدود به اسلام نمی‌شود، بلكه بسياری در محافل آكادميك و در محافل فرهنگی نسبت به مقدسات مسيحی نيز به طور صريح اهانت می‌كنند كه نمونه آن را در فيلم «آخرين وسوسه مسيح» می‌توان مشاهده كرد.

الهيات مرگ خدا در غرب

مدير گروه مطالعات اسلام و غرب پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصريح كرد: اين اهانت‌ها بدان سبب است كه اصولاً تقدسات ماهيت قدسی خود را از دست داده و بلكه بدل به امری مادی با كاركردهای دنيوی شده‌اند. در اين منظر، حتی برخی از الهيات‌ها (الهيات مرگ خدا) نيز فارغ از امور مقدس و تهی از حقايق متعالی گشته‌اند.

وی اضافه كرد: نكته ديگر آن‌كه به نظر می‌رسد هر چند دنيای غرب ما را بنيادگرا می‌نامد، هرچند كه برخی مسيحيان بر دين و پيغمبر ما ظنين هستند و قرآن ما را برساخته از انجيل می‌دانند و هر چند كه اساساً شرق‌شناسی، شرق و اسلام شرقی را برای تصرف و تغيير، موضوع شناسايی خود قرار داد، و بالاخره هر چند فاصله فرهنگی و جغرافيايی امكان تفاهم و شناخت متقابل ميان اسلام و غرب را دشوار و گاه ناممكن می‌نمايد، با اين همه به نظر می‌رسد توهين‌هايی كه اخيراً به اسلام و قرآن و پيامبر عظيم‌الشأن(ص) صورت گرفت، برخاسته از علل مذكور نبوده است.

رسانه‌های آمريكا؛ خاستگاه توهين به مقدسات اسلامی

نويسنده كتاب «جستاری نظری در باب تمدن» اضافه كرد: اساساً غرب امروز به لحاظ اسلام‌شناسی به‌حدی پيشرفت كرده است كه موقعيت مترقی پيامبر اسلام(ص) را بشناسد و اگر بخواهد در اين‌باره ستيزی با اسلام داشته باشد، آن را اين قدر مبتذل و نازل نسازد. اگر قرار بود آمريكا فيلمی در موضوع تعدد زوجات بسازد، طبيعی بود كه بايد آن را به هاليوود واگذار می‌كرد (مانند آنچه كه در فيلم 300 انجام گرفت)، كه مسلماً حاصل آن متفاوت از اين ويدئو در يوتيوب می‌شد.

از آزادی بيان تا آزادی توهين به ديگران

وی پس از بيان اين توضيحات با طرح اين سؤال كه حال بايد ديد خاستگاه اين توهين در كجاست؟، تصريح كرد: به نظر می‌رسد علاوه بر تناقض‌آلود بودن موضوع «آزادی بيان» كه برای تأمين كرامت انسانی در غرب مورد تأكيد واقع شده و در عين حال با آزادی در توهين به ديگران، خلط شده است، بايد ريشه‌های اين نوع از توهين را در رسانه‌های آمريكا جست‌وجو كرد.

حجت‌الاسلام بابايی با اشاره به اين‌كه رسانه‌های آمريكا چهره‌ای منفور از مسلمانان و نمادهای اسلامی در ايران، افغانستان، عراق نشان می‌دهند تا مخاطب آمريكايی، تصويری بسيار بد و هولناك از انسان مسلمان امروز در ذهن خود بسازد، افزود: اثرات تبليغات سوء فرهنگی، نه ضرورتاً سياسی، موجب می‌شود كه نه فقط آمريكاييان بلكه غيرآمريكايی‌ها و حتی مسلمانان افغانی و عراقی و ايرانی مقيم در آمريكا نيز تلقی بسيار بدی از جوامع اسلامی و حتی كشورهای اسلامی خودشان كه سال‌ها در آن زندگی كرده‌اند، پيدا بكنند.

هرچند واكنش خشم‌آلود مسلمانان، كاملاً طبيعی و برآمده از غيرت انسانی و ايمانی آنها بوده است، ليكن آنچه نخبگان و هنرمندان و نيز دولتمردان مسلمان بايد به انجام رسانند، پاسخی فرهنگی و مؤثر در مقابله با اين ويدئوی موهن در يوتيوب است

مدير گروه مطالعات اسلام و غرب پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: عملاً چنين وضعيتی موجب می‌شود كه كسانی كه فاقد اعتدال شخصيتی هستند و به لحاظ روانی دچار آشفتگی روحی و روانی هستند، با سوزاندن قرآن و يا با اهانت به پيامبر(ص)، از اسلام اظهار انزجار و نفرت كرده و مسلمانان را عصبانی كنند.

وی در توضيح اين مطلب گفت: لازم به ذكر است كه اين تبليغات سوء رسانه‌ای عليه اسلام در كشوری مانند آمريكای پست‌مدرن كه در آن قرار است هر كس با هر عقيده‌ای بتواند در آن زندگی كند، بدون آن‌كه «متفاوت بودن، مسلمان بودن، مسيحی بودن و يا ملحد بودن در آن امتياز يا جرم محسوب شود»، و نيز در جامعه‌ای كه به تازگی از معضل سياهان رهايی يافته و برخوردهای خشن ميان سفيدها و سياهان را كمتر كرده است، می‌تواند بسيار خطرناك باشد.

آمريكا؛ از توهين به عقايد ديگران تا ادعای تكثرگرايی فرهنگی

اين محقق و پژوهشگر در توضيح اين مطلب گفت: اين بدان سبب است كه بسياری از سياهان در آمريكا، مسلمان هستند و همين مسلمانان هنوز رنج‌های بردگی و دردهای حاصل از تبعيض نژادی را فراموش نكرده‌اند. حال اهانت به عقايد اسلامی سياهان آنهم در كشوری كه ادعای الگوی رفع تبعيض نژادی و ارائه جامعه تكثرگرای فرهنگی را به يدك می‌كشد، می‌تواند بحران‌زا بوده و جنبش اجتماعی ديگری بر جنبش وال‌استريت اضافه كند.

وظیفه مسلمانان

مدير گروه مطالعات اسلام و غرب پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به فيلم موهن اخير و واكنش مسلمانان بدان اظهار كرد: هرچند واكنش خشم‌آلود مسلمانان، كاملاً طبيعی و برآمده از غيرت انسانی و ايمانی آنها بوده است، ليكن آنچه نخبگان و هنرمندان و نيز دولتمردان مسلمان بايد به انجام رسانند، پاسخی فرهنگی و مؤثر در مقابله با اين ويدئوی موهن در يوتيوب است.

وی افزود: آنان بايد با ارائه سلسله‌ مجموعه‌های فرهنگی و ويدئوهای هنری به زبان‌های مختلف دنيا در مورد ابعاد معنوی، اخلاقی، خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی شخصيت پيامبر اسلام(ص) بيش از پيش بكوشند و موضوعات متعالی را در پروژه‌های تحقيقاتی، هنری و ... بگنجانند؛ طبيعی است كه اين پاسخ بسيار مؤثرتر خواهد بود و انسان معاصر امروز را با اسوه حسنه محمدی(ص) آشناتر خواهد كرد.