جام جم آنلاين: معمولا دايناسورها يكي از مهم‌ترين و جالب‌ترين سوژه‌هايي هستند كه موزه‌هاي علوم زمين به آن مي‌پردازند. به همين دليل كارگروه پارك موزه علوم زمين ايران نيز توجه به اين موضوع را به عنوان يكي از ايده‌هاي اصلي خود انتخاب كرد و بويژه روي ساخت دايناسور، برنامه‌ريزي و تلاش جدي به عمل آورد.
پس از چند جلسه بحث و بررسي مقرر شد در گام نخست براي محوطه پارك موزه دايناسوري از جنس گياهخواران و از نوع ديپلودوكوس ساخته شود.

در آغاز يك ماكت دايناسور گياهخوار ديپلودوكوس توسط رضا صفاري ـ طراح و مجسمه‌ساز ـ ساخته شد و پس از تائيد كليات طرح، ساخت دايناسور با ابعاد واقعي در فضايي كه به همين منظور در اختيار مجري قرار گرفت، طي هشت مرحله مختلف ساخت ماكت اوليه دايناسور (به اندازه 75 سانتي‌متر با آناتومي كامل طبيعي)، شكل دادن ميلگردها، قوطي‌ها و تورهاي فلزي برابر نقشه و طرح اوليه، پوشش اوليه آرماتور فلزي با مصالح مناسب، پوشش دوم و سوم آن، پوست‌سازي و مراحل كار و آماده‌سازي آن براي قالب‌گيري و قالب‌ريزي با فايبرگلاس، شروع و تداوم يافت.

اميد مي‌رود پيكره ساخته شده دايناسور كه يكي از برجسته‌ترين و جذاب‌ترين موارد ارائه شده در پارك موزه است و در نوع خود در كشور و خاورميانه بي‌نظير است، توجه بسياري را به خود جلب كند.

با توجه به ابعاد بزرگ اين مجسمه، براي آن كه بازديدكننده ديدكافي داشته باشد، بايد دست‌كم از هر طرف 10 متر با ديگر پديده‌هاي ارائه شده در پارك فاصله داشته باشد. در فضاي پشت دايناسور درخت‌هاي مناسب كاشته مي‌شود و محوطه اطراف آن با چمن و بوته‌هاي هماهنگ با زمان زيست دايناسور پر مي‌شود.

ديپلودوكوس از نماي نزديك

ديپلودوكوس دايناسوري گردن دراز، ‌دم شلاقي و غول‌پيكر بوده است كه طول آن حدود 27 متر، طول گردن دراز آن هشت متر و طول دم آن 14 متر تخمين زده مي‌شود، اما طول سرش كوچك و كمتر از 70سانتي‌متر بوده است.

اين دايناسور از بلندترين جانوراني است كه تا به امروز خشكي‌هاي سياره زمين به خود ديده است. سوراخ‌هاي بيني ديپلودوكوس در بالاي سرش و دندان‌هاي ميله‌اي شكل او در جلوي آرواره‌اش قرار داشتند. همه پاهاي او شبيه پاهاي فيل و پنج انگشتي بودند، اما پاهاي جلويي اين جانور كوتاه‌تر از پاهاي عقبي‌اش بوده‌اند.

انگشت شست هر پا داراي چنگال بوده كه احتمالا براي حفاظت و دفاع استفاده مي‌شده است. بررسي پوست فسيل شده ديپلودوكوس نشان مي‌دهد اين جانور در پشتش يك رديف خار داشته است.

ديپلودوكوس سبك‌تر از ساروپودهاي غول‌پيكر ديگر بود و حدود 10تا 20 تن وزن داشت. در زير ستون فقرات آن استخوان‌هايي خارجي وجود داشته كه هم به سمت جلو و هم به سمت عقب پيش‌آمدگي استخواني و‌ دوميله‌اي داشته است (سنداني شكل). اين استخوان‌ها احتمالا براي حفاظت و حركت گردن و دم مورد استفاده قرار مي‌گرفته است. ديپلودوكوس از دم شلاقي شكلش براي محافظت و دفاع استفاده مي‌كرده است.

ديپلودوكوس، گردنش را كم و بيش افقي (موازي با زمين) نگه مي‌داشت. احتمالا درازي گردن اين دايناسور براي گشتن در جنگل‌ها به كار مي‌رفته تا از برگ‌هايي استفاده كند كه براي ساروپودهاي بزرگ ديگر غيرقابل دسترسي بود و اين ساروپودها نمي‌توانستند به خاطر اندازه‌شان به اين جنگل‌ها نفوذ كنند.

به علاوه گردن دراز، اين دايناسور را قادر مي‌ساخت تا پتريدفيت‌ها (دم اسبيان، خزه و سرخس) را بخورد. اين گياهان برگ صاف در مناطق مرطوب رشد مي‌كرده‌اند كه ساروپودها نمي‌توانستند به آنجا راه يابند، اما احتمالا ساروپودها روي زمين سخت مي‌ايستاده و در اين مناطق مرطوب چرا مي‌كردند.

از ایده تا اجرا

يك ماكت دايناسور گياهخوار ديپلودوكوس توسط رضا صفاري ـ طراح و مجسمه‌ساز ـ ساخته شد و پس از تائيد كليات طرح، ساخت دايناسور با ابعاد واقعي در فضايي كه به همين منظور در اختيار مجري قرار گرفت، طي هشت مرحله مختلف ساخت ماكت اوليه دايناسور (به اندازه 75 سانتي‌متر با آناتومي كامل طبيعي)، شكل دادن ميلگردها، قوطي‌ها و تورهاي فلزي برابر نقشه و طرح اوليه، پوشش اوليه آرماتور فلزي با مصالح مناسب، پوشش دوم و سوم آن، پوست‌سازي و مراحل كار و آماده‌سازي آن براي قالب‌گيري و قالب‌ريزي با فايبرگلاس شروع و تداوم يافت.