جام جم آنلاين: آثار تبليغاتشان در همه جاي شهر مشاهده ميشود، همگي هم مدعي «بهترين بودن» هستند، اما معمولا دغدغه بيشتر آنها، جذب شهريه و افزايش درآمد است.
چه بخواهيم و چه نخواهيم، موسسات فراگير پيامنور، حالا به يك عضو جداييناپذير از پيكره نظام آموزش عالي درآمده؛ اين موسسات با برگزاري كلاسهاي آموزشي و تدريس دروس اختصاصي رشتههاي مختلف، دانشپذير دانشگاه پيام نور را براي قبولي قطعي در اين دانشگاه آماده ميكند.
هماكنون نظام پذيرش دانشجو در دانشگاه پيام نور به اينگونه است كه اين دانشگاه علاوه بر پذيرش دانشجو از طريق برگزاري كنكور سراسري، با برگزاري دورههاي فراگير نيز دانشجو ميپذيرد.
سيستم فراگير هم به اين معني است كه فرد متقاضي تحصيل در دانشگاه پيام نور، دروس دانشگاهي يك ترم تحصيلي را انتخاب ميكند و پس از قبولي در آزمون دروس اين ترم آزمايشي، وضعيت داوطلب از دانشپذير به دانشجو تغيير مييابد.
اما اين سيستم فراگير، هماكنون به چالشي قابل توجه در نظام آموزش عالي كشور تبديل شده است، زيرا برفعاليتهايآموزشي بسياري از موسسات فراگير پيام نور، نظارت دقيقي نميشود؛ حتي برخي از اين موسسات نيز به صورت غيرقانوني فعاليت ميكنند و از مجموعه وزارت علوم، مجوز فعاليت دريافت نكردهاند.
از سوي ديگر، بسياري از كارشناسان آموزشي نيز بر اين باور هستند كه براي گذراندن دروس اغلب رشتههاي فراگير پيامنور، نيازي به گذراندن كلاسهاي آموزشي در اين موسسات نيست و خود دانشپذير ميتواند به صورت خودآموز و با صرف وقت كافي، دروس ترم اول دانشگاه پيام نور را با موفقيت بگذراند.
موسسهاي به اسم فراگير پيام نور نداريم
كافي است مسيرتان به ميدان انقلاب تهران بيفتد، ميداني كه حالا به مهد كتاب و دانشگاه تبديل شده است، در اين ميدان و خيابانهاي اطراف آن، با حجم عظيمي از تبليغات موسسات فراگير پيام نور روبهرو ميشويد كه هركدام از اين موسسات نيز ادعا ميكند بدون هيچ معطلي شما را به دانشگاه وارد ميكند، اما مديركل دفتر نظارت و ارزيابي وزارت علوم به «جامجم» ميگويد: در شهر تهران بيش از 80 موسسه آموزش عالي داريم كه فقط حدود 40 درصد از آنها، مجوز برگزاري دورههاي آمادگي فراگير پيام نور را دارند و بقيه موسسهها، مجوزي براي اين كار ندارند.
رضا عامري با بيان اينكه استفاده از عنوان موسسه فراگير پيامنور، تخلف محسوب ميشود، اضافه ميكند: اصلا موسسهاي به اسم فراگير پيام نور نداريم و هيچ موسسهاي هم نبايد خود را با اين نام معرفي كند، بلكه در حال حاضر تنها تعداد محدودي موسسه آموزش عالي در پايتخت داريم كه فقط به تعداد اندكي از همين موسسات هم مجوز برگزاري دورههاي آمادگي فراگير پيام نور داده شده است.
ورود بدون كنكور به دانشگاه، تبليغ است
براي فردي كه از صبح تا غروب در محل كار است و وقت چنداني براي درس خواندن ندارد، حضور بدون كنكور در دانشگاه ميتواند بسيار دلچسب باشد؛ آن هم در جامعهاي كه مدركگرايي بسيار رواج دارد و حتي در بيشتر اوقات، ميزان حقوق فرد با ميزات تحصيلات او تنظيم ميشود.
بسياري از موسسات آمادگي فراگير پيام نور، با سوءاستفاده از همين خلأ آموزشي و اجتماعي، در تبليغات خود روي ورود بدون كنكور داوطلب به دانشگاه تاكيد ميكنند، اما عامري تصريح ميكند: هر موسسه آموزش عالي كه با عناويني همچون ورود بدون كنكور به دانشگاه تبليغ كند، در حال تخلف است و وزارت علوم با اين موسسات غيرقانوني برخورد خواهد كرد.
نكته: براي فردي كه از صبح تا غروب در محل كار است و وقت چنداني براي درس خواندن ندارد، حضور بدون كنكور در دانشگاه ميتواند بسيار دلچسب باشد
وي با اشاره به اينكه سيستم فراگير پيام نور، به معني ورود بدون كنكور به دانشگاه نيست، خاطرنشان ميكند: موسسات آموزش عالي كه با اخذ مجوز از وزارت علوم، كلاسهاي آمادگي دورههاي فراگير دانشگاه پيام نور را برگزار ميكند، فقط در حد كلاسهاي آمادگي و تقويتي است و به هيچ وجه نبايد اينگونه به داوطلب القا كند كه ميتواند دانشپذير را بدون كنكور و آزمون به دانشگاه وارد كند.
شهريهها زياد نيست
ثبتنام داوطلبان متقاضي شركت در آزمون دورههاي فراگير كارشناسي و كارشناسي ارشد، به ترتيب روزهاي نهم و دوازدهم مهر امسال به مدت يك هفته آغاز ميشود و آزمون نهايي هم بيست و چهارم آذر برگزار خواهد شد.
عمده فعاليت موسسات آمادگي فراگير پيام نور نيز بر همين بازه زماني دو ماه و نيم از تاريخ شروع ثبتنام تا روز برگزاري امتحان، متمركز شده است.
مدير يكي از اين موسسات كه در ميدان صادقيه تهران فعاليت ميكند، درخصوص شهريه دورههاي آمادگي فراگير پيام نور به «جامجم» ميگويد: بيشترين شهريه دريافتي در موسسه ما مربوط به رشتههاي فني و مهندسي است و مثلا در رشته مهندسي مكانيك، شهريه كل دوره، مبلغي حدود 350 هزار تومان است كه كلاسها هم در دو جلسه، روزهاي پنجشنبه و جمعه برگزار ميشود، اما در رشتههاي علوم انساني، شهريه موسسه حدود 250 هزار تومان است.
او با بيان اينكه شهريهها در مقايسه با تورم فعلي، بسيار اندك است، عنوان ميكند: با توجه به گرانيهاي هر روزهاي، رقم اين شهريهها اصلا عددي به حساب نميآيد و معتقدم قيمت منصفانهاي به داوطلبان ارائه ميدهيم.
اين مدير موسسه در پاسخ به اين سوال كه چرا كيفيت تدريس در كلاسهاي آمادگي فراگير پيامنور پايين است، ميگويد: قبول دارم كه در بسياري از موسسات آمادگي فراگير پيام نور، سطح علمي استادان پايين است و براي صرفهجويي در هزينهها، موسسات بيشتر از استادان درجه چندم استفاده ميكنند، اما واقعا همه موسسات اينگونه نيست و مثلا در موسسه ما تلاش ميشود از استادان مطرح دانشگاهها، استفاده شود.
وزارت علوم: دورههاي فراگير حذف نميشود
هر ساله با آغاز تب و تاب دورههاي فراگير پيام نور و به دنبال آن، تخلف بسياري از موسسات آموزش عالي، صحبت حذف اين دورهها در محافل علمي كشور ميپيچد، مثلا همين سال قبل بود كه زمزمههايي مبني بر حذف اين دورهها در خبرها منتشر شد، اما مديركل دفتر نظارت و ارزيابي وزارت علوم تصريح ميكند: وزارت علوم هيچ برنامهاي براي حذف دورههاي فراگير دانشگاه پيام نور ندارد.
وي ميافزايد: معتقدم وجود دورههاي فراگير پيام نور، مثل يك شمشير دولبه است كه در عين سودمندي و پاسخگويي به بسياري از نيازهاي آموزش عالي كشور، از آن سوءاستفاده هم ميشود، اما وجود اين سوءاستفادهها به معني مضر بودن يا تصميم برحذف اين دورهها نيست.
عامري با بيان اينكه بسياري از موسساتي كه تحت عنوان فراگير پيام نور فعاليت ميكنند، از نظر فضاي فيزيكي آموزشگاه و فعاليتهاي فرهنگي و آموزشي با استانداردهاي وزارت علوم فاصله دارند، عنوان ميكند: با وجود تمام سوءاستفادههايي كه از اين دورهها ميشود، اما دورههاي فراگير پيام نور، توانسته به برخي سليقههاي مختلف آموزشي پاسخ دهد و به همين دليل نيز حذف اين دورهها در چارچوب سياستگذاريهاي وزارت علوم قرار ندارد.
به هر حال، علاوه بر وجود تمام مشكلاتي كه در جريان برگزاري دورههاي فراگير پيام نور وجود دارد، نفس برگزاري اين دورهها در سالهاي اخير، دچار تغيير اساسي شده است؛ به گونهاي كه از همان ابتدا قرار بود دورههاي آموزشي دانشگاه پيام نور، پاسخگوي نيازهاي آموزشي شاغلان باشد، اما شاهد هستيم كه هماكنون طيف عظيمي از دانشجويان اين دانشگاه را جوانان غيرشاغل و كم سن و سال تشكيل ميدهند كه بيشك اگر اين روند تداوم يابد، نياز به بازنگري در سياستهاي كلي دانشگاه پيام نور نيز بيش از پيش احساس ميشود.
امين جلالوند / گروه جامعه