سينماگران معتقدند مشكلات فراوان براي تهيه ابزار و ادوات جنگي باعث شده است تا به سمت فضاهاي اجتماعي در جنگ بروند
فاصله گرفتن سينماي دفاع مقدس از ميدان جنگ
فاصله گرفتن سينماي دفاع مقدس از فضاي جنگي و عمليات‌هاي نظامي و چرخش آن به داستان‌هاي داخل شهري و خانوادگي، رخدادي است كه بسياري از كارشناسان و اهالي هنر هفتم آن را مهم‌ترين مؤلفه سينماي دفاع مقدس اين روزها معرفي مي‌كنند؛ اتفاقي كه در كنار ضعف عمده فيلمنامه‌ها باعث شده است بندرت شاهد درخشش فيلمي در اين گونه از سينماي ايران باشيم.
به گزارش جام‌جم، سينماي دفاع مقدس به عنوان يك گونه خاص سينماي ايران با تاريخچه‌اي پربار و قابل تامل، مشكلات ريز و درشتي را امروز سد راه خود دارد.سينماي دفاع مقدس كه چهره‌هاي شناخته‌شده‌اي چون ابراهيم حاتمي‌كيا، احمدرضا درويش، مرحوم رسول ملاقلي‌پور و... را معرفي كرده، اين روزها با اقبال اندكي از سوي فيلمسازان روبه‌رو مي‌شود و تهيه كنندگان بخش خصوصي هم كمتر به سمت ساخت اين دست فيلم‌ها مي‌روند.
ضعف سينماي دفاع مقدس در محتواست
بيژن نوباوه، عضو كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي معتقد است سينمايي كه به موضوعات خاص مي‌پردازد در همه جاي دنيا نياز به حمايت دارد؛ يعني اگر سينما بر اساس نگاه صنعتي قرار باشد اقتصادش را خودش به دست بگيرد، نيازمند رويكرد گيشه‌اي و جذب تماشاگر عام خواهد بود و اين از محتواي كار كم مي‌كند.
در سينماي دفاع مقدس چون سينماي ارزشي و خاصي است، اگر سينماگر به اين توجه كند كه چطور مي‌تواند در اين جريان امرار معاش و گيشه سينماي خودش را تامين كند، يقينا مجبور به رفتارهايي مي‌شود كه در ديگر موضوعات سينمايي به كار گرفته مي‌شود. مثل استفاده بي‌رويه از حضور زنان، بهره‌برداري از مسائل هيجان‌انگيز و غيرمنطقي كه صرفا براي جذب مخاطب است.
نوباوه صرف جذب مخاطب به هر قيمتي را زهرجان سينماي دفاع مقدس خواند و گفت: سينماي دفاع مقدس و هر نوع سينماي موضوعي كه مورد توجه خاص قرار مي‌گيرد، بايد از حمايت‌هاي خاصي بهره ببرد.
اين نماينده مجلس نگاه جنگي به سينماي دفاع مقدس را نادرست خواند و گفت: اين نگاه، ناكارآمد و ناقص است. اگر ارزش‌هاي دفاع مقدس را بخوبي شناسايي كنيم و به آن بپردازيم شايد نياز به سينماي جنگي، اكشن و پرهياهو نباشد. مثل فيلم «از كرخه تا راين» كه فيلم پرجنگي نبود، ولي موضوعي انساني در ارتباط با دفاع مقدس داشت.
او ادامه داد: شايد سينمايي كه نياز به توپ و تانك داشته باشد كمتر تهيه‌كننده‌اي را به خود جذب كند.
نوباوه با بيان اين‌كه قرار نيست فقط كساني كه در جنگ حضور داشته‌اند، فيلم دفاع مقدسي بسازند، گفت: ما نويسندگاني در عرصه ادبيات دفاع مقدس داريم كه 20 سال دارند، ولي كتاب‌هاي پرارزشي در اين زمينه نوشته‌اند.
كمبود ابزارآلات و ادوات جنگي
عطاالله سلمانيان، بازيگر قديمي فيلم‌هاي دفاع مقدس و كارگردان فيلم «پرنده باز» نظر ديگري دارد، او درباره مشكلات كنوني ساخت فيلم دفاع مقدس به جام‌جم گفت: متاسفانه مشكلات هميشگي سد راه سينماي دفاع مقدس، ابزار و ادوات جنگي است. در اختيار گرفتن اين امكانات بسيار سخت شده، به حدي كه در فيلم‌هاي دفاع مقدسي فقط چند سكانس محدود از صحنه‌هاي جنگي را نشان مي‌دهند و بقيه به جريانات اجتماعي و خانوادگي جنگ مي‌پردازند.
او افزود: در شرايطي كه انجمن سينماي دفاع مقدس و دستگاه‌هاي متعدد نظامي وجود دارد، هماهنگي‌ها براي توليد فيلم دفاع مقدس دشوار شده و انگيزه‌ها هم به اين ميزان كمتر شده است. سلمانيان معضل بزرگ سينماي دفاع مقدس را فيلمنامه دانست و گفت: ما با وجود اين‌كه در اين ژانر سوژه‌هاي ناب داريم در زمان تهيه فيلمنامه از سوي مجري طرح و تهيه‌كننده، زمان و سرمايه‌اي صرف نمي‌شود. يعني اگر ما يك دهم هزينه فيلم را در فيلمنامه سرمايه‌گذاري كنيم، نتيجه مطلوبي خواهيم گرفت در حالي كه بيشترين عجله در بخش فيلمنامه وجود دارد.
احتياط‌كاري مانع سينماي دفاع مقدس
علي آشتياني‌پور، تهيه‌كننده فيلم سينمايي «بيداري روياها» با بيان اين‌كه در جنبه تصويركردن صحنه‌هاي دفاع مقدس ابرازآلات و ادوات به سختي فراهم مي‌شود، گفت: حداقل در سال‌هاي اخير دست يافتن به اين ابزار سخت شده و اگر ظاهر قضيه اين است كه اين وسايل را برايتان تامين مي‌كنند، اما در واقع اين‌گونه نيست و شما را مستهلك مي‌كنند. تهيه‌كننده و سازنده تصميم مي‌گيرد اين صحنه‌ها را از فيلمنامه و كار حذف كند. آشتياني‌پور رجوع به پايه و اساس سينماي دفاع مقدس يعني بحث انسانيت و ظلم ستيزي را يكي از راه حل‌هاي اين حوزه خواند و گفت: در شرايطي كه تامين امكانات در تصوير خود جنگ مشكل است، طبيعتا رجوع به مفاهيم انساني در خارج از ميدان جنگ بهترين رويكرد است، اما اين جريان هم با محدوديت‌ها و خط قرمزهايي مواجه است كه فيلمساز کمتر مي‌تواند به آنها ورود پيدا كند.