جام جم آنلاين: عادات رفتاري، جزئي از خصيصه افراد به شمار مي‌رود كه براحتي شكل گرفته، ولي بسختي از انسان جدا مي‌شود، طوري كه انگار جزئي از رفتارهاي ذاتي مي‌گردد. در بيشتر موارد هم اين عادات، عادات بد رفتاري را تشكيل مي‌دهند.
يكي از همين عادات، ناخن جويدن است كه گرچه در همه گروه‌هاي سني مشاهده مي‌شود، ولي بيشتر كودكان گرفتار اين رفتار هستند.
ممكن است خود شما هم دچار اين عادت بد باشيد، ولي تاكنون به آن توجه نكرده باشيد. با حضور در جلسات خسته‌كننده سخنراني يا زمان تماشاي يك فيلم دلهره‌آور ممكن است ناخودآگاه، ناخن‌هايتان را بجويد كه در برخي شرايط به عادت هميشگي شما بدل مي‌شود.
در واقع ناخن جويدن نوعي عادت عصبي است كه از نمونه‌هاي آن مي‌توان به كشيدن يا كندن موها، انگشت مكيدن يا دست كردن داخل بيني اشاره كرد.
اين رفتار ميان كودكان و بزرگسالان شايع است كه جويدن پوسته ناخن، بافت نرم اطراف ناخن و حتي خود ناخن را شامل مي‌شود. اين پديده در 28 تا 33 درصد كودكان 7 تا 10 ساله مشاهده مي‌شود كه از اين ميان، 19 تا 29 درصد را افراد بالغ و 5 درصد را ميانسالان تشكيل مي‌دهند، ولي برخي مطالعات نشان مي‌دهد 45 تا 60 درصد كودكان 8 تا 11 ساله بيشتر در معرض ناخن جويدن قرار دارند و بيشترين سني كه به اين رفتار گرايش دارند، افراد 10 تا 18 ساله هستند.
البته پس از 18 سال اين رفتار بندرت مشاهده مي‌شود، ولي گاهي تا سنين بالاتر نيز ادامه مي‌يابد. به خودي خود، ناخن جويدن شايد فقط رفتاري نامناسب و عصبي به نظر برسد، ولي اگر درمان نشود، ممكن است وخيم شده، موجب خونريزي، كبودشدگي، عفونت يا آسيب جدي و دائمي ناخن‌ها شود.
افراد اغلب اين رفتار را ناخودآگاه انجام مي‌دهند و توقف آن به خاطر آگاه نبودن از بروز رفتار بسيار دشوار است.
ناخن جويدن از كجا شروع مي‌شود
اين رفتار محرك در پسران نسبت به دختران شايع‌تر است و در موقعيت‌هاي ناآرام، پراسترس، گرسنگي، خستگي و عدم فعاليت تشديد مي‌شود. در برخي موارد اين رفتار مي‌تواند علامت نوعي اختلال ذهني يا احساسي باشد. در واقع علت ناخن جويدن، وسواسي تركيبي از عوامل زيستي و محيطي است.
گاهي اين رفتارها در حيوانات هم ديده مي‌شود كه اغلب نوعي مكانيسم آرايشي و بهداشتي در مغز تلقي مي‌شود كه براي تميز كردن خود از آن استفاده كرده، منجر به بروز اين رفتارها مي‌شود. به عنوان مثال، دانشمندان موش‌هايي را مورد بررسي قرار داده‌اند كه فاقد يك ژن خاص هستند و انجام بيش از حد رفتار ذكر شده باعث كچل شدن نقاطي از موهاي آنها مي‌شود. اين رفتار موش‌ها تحت شرايط استرس‌زا تشديد مي‌شود.
از علل اصلي ناخن جويدن مي‌توان به استرس و خستگي اشاره كرد. برخي افراد با اين كار از اضطراب رها مي‌شوند و وقتي ذهن آنها خسته است، قسمتي از بدن خود را درگير كاري مي‌كنند.
كودكان و حتي افراد بالغ در واكنش به استرس براي رهايي از احساسات سركوب شده خود از مكانيسمي تطبيقي استفاده مي‌كنند كه به نوعي رفتار عادتي بدل مي‌شود.
بيشتر اين افراد اغلب تصوير ضعيفي از خود در ذهن داشته، به خاطر مشكلات و اضطراب‌هايي كه در درونشان ريشه دارد، خود را تنبيه مي‌كنند. در حقيقت اين رفتار جايگزيني منطقي براي مشكل آنهاست. برخي تنها در خواب شروع به جويدن ناخن‌ها مي‌كنند كه اين امر مرتبط با استرس ناشي از خواب يا روياي آنهاست.
تنهايي و وراثت هم مي‌توانند دلايل ديگري باشند كه فرد را ترغيب به ناخن جويدن مي‌كنند. افرادي كه داراي عادات وسواسي هستند و زياد دست‌هايشان را مي‌شويند، بيشتر دچار اين رفتارها مي‌شوند.
اين رفتار بيشتر در كودكاني مشاهده مي‌شود كه دچار اختلال بيش‌فعالي، بي‌توجهي، اختلال اضطرابي و دفع ادرار غيرارادي هستند.
پيامدهايي كه بايد جدي بگيريد
ناخن جويدن علاوه بر پيامدهاي فيزيكي، نتايج بد احساسي هم روي فرد به جا مي گذارد. ناخن جويدن دائم باعث قرمزي و زخم شدن انگشت‌ها شده، ممكن است موجب خونريزي پوست اطراف ناخن‌هاي جويده شده و نيز عفونت آن نقطه گردد.
اين كار باكتري‌ها و ويروس‌هاي موجود روي انگشت‌ها را به دهان منتقل كرده، احتمال بروز عفونت‌ها را بالا مي‌برد.
از طرفي پوست زخم شده اطراف ناخن، محل مناسبي براي ابتلا به انواع ويروس‌ها و عفونت‌هاي باكتريايي مي‌شود. خيس ماندن مداوم ناخن‌ها و پوست اطراف آنها احتمال عفونت قارچي ناخن و تبخال‌هاي دهاني را افزايش مي‌دهد و ممكن است باعث ريش شدن، بد حالت شدن و از بين رفتن ناخن‌ها شود. عفونت‌ها و باكتري‌هاي نهفته در زير ناخن‌ها با ورود به معده باعث بروز مشكلات و عفونت‌هاي معده‌اي و روده‌اي مي‌شود.
از سوي ديگر ناخن جويدن بخصوص در سنين پايين كه دندان‌ها در حال رشد هستند، آثار بدي روي رشد دندان‌ها داشته، باعث رشد كج دندان‌ها و رديف نبودن آن و التهاب لثه مي‌شود.
جالب است بدانيد با وجود تمام ضررهايي كه اين رفتار در پي دارد، برخي به اين كار ادامه مي‌دهند. يك دليل اين است كه افراد با ناخن جويدن سعي مي‌كنند خود را آرام كنند. زمان استرس، افراد به دنبال راهي براي آرام كردن خود مي‌گردند و برخي تصور مي‌كنند با جويدن ناخن‌ها احساس آرامش بهتري دارند و در واقع اين رفتار در سيستم عصبي آنها اثر آرامبخش داشته و سطح تحريك را پايين مي‌آورد.
دليل دوم براي ادامه اين رفتار تحريك است. به عبارت ديگر زماني كه فردي خسته و غيرفعال است، ناخن جويدن سيستم عصبي را تا حد مورد نياز تحريك مي‌كند. اين كار آنها را هوشيار نگه مي‌دارد.
دليل ديگري كه افراد را وادار به جويدن ناخن‌ها مي‌كند، كمال‌گرايي است. به اين معنا كه برخي به خاطر بد حالت بودن ناخن‌هاي خود سعي دارند با جويدن آنها به شكل مورد نظرشان برسند و رفته‌رفته اين كار به عادت تبديل مي‌شود.
راه‌هاي مقابله با ناخن جويدن
شايد تصور كنيد ناخن جويدن مشكل حادي نيست كه بخواهيد به درمان آن فكر كنيد، در حالي كه تداوم اين رفتار علاوه بر اثرات سوئي كه به جاي مي‌گذارد، موجب بروز اختلالاتي در روند زندگي و كار و ارتباطات شما مي‌شود. در روش‌هاي درمان دارويي، بيشتر از داروهاي ضدافسردگي استفاده مي‌كنند و چند هفته زمان مي‌برد تا اثرات اوليه ظهور كند.
البته دارو درماني شايد تا حدود 65 درصد به بهبود شما كمك كند، ولي در اصل به عنوان يك درمان مكمل مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در درمان‌هاي طبيعي، برخي افراد از اينوزيتول ويتامين B استفاده مي‌كنند كه نياز به ناخن جويدن را كاهش مي‌دهد.
اين ماده در بدن به انتقال دهنده‌هاي عصبي تبديل شده، فعاليت سروتونين را در مغز كاهش مي‌دهد. اينوزيتول را بايد در مقادير بالا مصرف كنيد، ولي به خاطر محلول در آب بودن ويتامين B، سمي در بدن ساخته نمي‌شود.
روش ديگر، شامل تكنيك‌هاي روان درماني است كه توسط متخصصان روان‌شناس صورت مي‌گيرد. شايد درمان ناخن جويدن مدت زيادي طول بكشد، ولي راهكارهاي ساده و اعتقاد به بهبود مي‌تواند شرايط شما را روز به روز بهتر و به شما در ترك كامل اين عادت رفتاري وسواسي كمك كند. (جام جم - ضميمه سيب)
ندا اظهري