در باره انيميشن «روباه كلك، خروس زيرك»

خروسي كه نقشه روباه را نقش بر آب كرد

جام جم آنلاين: تاسيس شبكه پويانمايي مي‌تواند به عنوان اقدامي مهم براي پوشش علايق و نيازهاي مخاطبان كودك تلويزيون به شمار آيد؛ شبكه‌اي كه صرف‌نظر از هر نوع پيام و در ذات خود نويد بخش آينده‌اي روشن براي رسانه‌اي است كه در جهت عملكرد تخصصي و منسجم‌تر گام برمي‌دارد.

پس از گذشت مدت زماني كوتاه از راه‌اندازي و آغاز پخش سراسري اين شبكه بر آن شديم تا به محل توليد يكي از انيميشن‌ها برويم و گزارشي از مراحل مختلف ساخت آن تهيه كنيم و از تكنيك‌ها و روش‌هاي موجود در اين حرفه آگاه شويم.

پس از هماهنگي با حاج‌محمدي، مدير روابط عمومي مركز پويانمايي صبا، در ظهر يكي از روزهاي تابستان به خانه‌اي قديمي و با ساختاري جالب توجه در خيابان شريعتي مي‌روم. در بدو ورودم از استوديويي كه دوبله سري دوم مجموعه «روباه كلك، خروس زيرك» انجام مي‌شود، ديدن مي‌كنم.

اين مجموعه كه به كارگرداني ميترا عبدي و تهيه‌كنندگي علي صميمي‌زاد در حال توليد است، روايتگر تعقيب و گريز‌ها و ماجراهاي ميان دو كاراكتر آشناي ادبيات فارسي يعني روباه و خروس است كه در طول اين كشمكش‌ها و رقم خوردن اتفاقات جانبي، پيام‌هاي داستان به صورت ضمني آموزش داده مي‌شود.

اين كار داراي فضايي طنز و نيمه موزيكال است و سري دوم آن 20 قسمت 17 دقيقه‌اي را شامل مي‌شود. مركز صبا اجراي طرح و به نوعي تهيه‌كنندگي آن را به عهده دارد و در آن از تكنيك كات اوت و تركيبي از سه‌بعدي و دوبعدي استفاده شده است.

وارد استوديويي كوچك كه دو ميكروفن در آن تعبيه شده است و روبه‌روي آن يك ال سي‌دي براي نمايش فيلم يا آثار ديگر براي ارتباط بيشتر صداپيشه قرار دارد، مي‌شوم. رفته‌رفته اكبر مناني و علي همت، گويندگان دو نقش اصلي يعني روباه و خروس نيز در استوديو حضور مي‌يابند.

پندهاي اخلاقي در قالب قصه‌اي آشنا

پيش از آغاز ضبط با ميترا عبدي درباره ويژگي‌هاي اين مجموعه و حوزه ساخت انيميشن گفت‌و‌گو مي‌كنم.

وي ابتدا با اشاره به انجام دوبله پيش از توليد انيميشن در اين سري از كار مي‌گويد: در اين كار ابتدا دوبله انجام مي‌شود و گوينده‌ها روي استوري بورد به جاي كاراكتر‌ها صحبت مي‌كنند. پس از آن انيماتورها پلان را انيمه مي‌كنند. به نظرم نتيجه كار به اين شيوه دقيق‌تر خواهد بود و دوبلور هم راحت‌تر مي‌تواند به جاي شخصيت‌هاي داستان صحبت كند.

عبدي درخصوص تفاوت ميزان هزينه در اين روش با روش مرسوم مي‌افزايد: اولين بار است كه از اين شيوه استفاده مي‌كنم، اما تصور مي‌كنم هزينه كار در اين حالت كمي افزايش پيدا كند، زيرا به هر حال ممكن است به‌صورت ناخواسته بعضي بخش‌ها در روتوش نهايي تغيير كند. در سري اول اين مجموعه كه در حال پخش از شبكه پويانمايي است، از اين روش استفاده نكرديم و متاسفانه به دليل آن كه كار حالت موزيكال داشت در سينك كردن تصاوير تا حدودي با مشكل مواجه شديم.

كارگردان مجموعه روباه كلك، خروس زيرك درباره تفاوت‌هاي كلي سري دوم با سري نخست مي‌گويد: داستان و تم كلي كار، قصه روباهي است كه در تلاش براي به چنگ آوردن خروس است و خروس با زيركي خود يا كمك از شخصيت‌هاي ديگر قصه از دست او فرار مي‌كند. ما سعي كرده‌ايم در خلال نمايش اين ماجراها، پندهايي را هم مطرح كنيم. در اين سري بعضي كاراكترهايي مثل شغال به مجموعه اضافه مي‌شوند. همچنين در يك قسمت تكم‌چي هنگام برداشت محصول و براي نويد دادن عيد وارد داستان شده و در واقع اين شغل به كودكان معرفي مي‌شود، اما در مجموع كاراكترها براساس دو شخصيت اصلي خروس و روباه طراحي شده و كنار هم قرار گرفته‌اند. از همان ابتداي توليد اين مجموعه، تاكيد بر آن بود كه نتيجه نهايي فقط جنبه سرگرم‌كننده نداشته باشد، بلكه در آن مفاهيم آموزشي و نكات آموزنده و اخلاقي هم براي كودكان مطرح شود.

پس از ضبط صداها هم انيمه كردن را كه تا حدودي هم پيش رفته است، ادامه خواهيم داد. پيش‌بيني مي‌كنم تا بهار سال آينده كل كار به پايان برسد.

وي در ادامه با مطلوب‌تر و جاافتاده‌تر دانستن سري دوم مجموعه در قياس با بخش نخست آن معتقد است داستان اصلي همچون كارتون موش و گربه بي‌پايان است و ماجراهاي آن قابليت ادامه يافتن در سري ديگري را هم دارد.

مراحل نگارش انيميشن روباه كلك، خروس زيرك از ارديبهشت سال 90 آغاز شده و تا يك ماه قبل ادامه يافته است. البته مرحله استوري بورد هم چند ماه بعد به طور همزمان شروع شده است كه در واقع چارچوب و كليت انيميشن را تشكيل مي‌دهد.

وقتي گفت‌و‌گويمان با ميترا عبدي به پايان مي‌رسد با اكبر مناني، پيشكسوت عرصه گويندگي و صداي آشنايي كه زبل خان، پوآرو، گاليور و صدها كاراكتري كه با آنها خاطره داريم را برايمان زنده مي‌كند، صحبت مي‌كنم.

وي ابتدا نقش خود را چنين توضيح مي‌دهد: من در اين كار به جاي روباه حرف مي‌زنم. كاراكتري كه تمام عمر به دنبال گرفتن خروس است و هرگز موفق نمي‌شود. در اين مجموعه نشان داده مي‌شود كه در نهايت حق پيروز ميدان است ودر واقع روباه شخصيتي است كه براي رسيدن به هدفش از روشي نادرست استفاده مي‌كند.

مناني با اشاره به فراواني روايات و داستان‌هاي برگرفته از دو كاراكتر روباه و خروس در ادبيات فارسي مي‌گويد: از اين قصه در ادبيات ما به وفور استفاده شده است.

در سري قبل اين مجموعه هم همين دو شخصيت اصلي و ماجراهاي ميان آنها نمايش داده مي‌شود، تنها با اين تفاوت كه گويندگي در اين بخش ابتدا انجام مي‌شود.

وي تفاوت‌هاي اين روش را با رويه مرسوم در بخش دوبله اين طور بيان مي‌كند: زماني كه دوبله روي تصوير انجام مي‌شود يك نوع بده‌بستان ميان دوبلورها به وجود مي‌آيد كه از نظر حسي كار را راحت‌تر مي‌كند. به هر حال جواب سلام، عليك است.

هرچند براي گوينده‌هاي حرفه‌اي چندان تفاوتي نمي‌كند و شايد تنها 10 درصد از كيفيت كار كم كند. البته بايد گفت اين روش مزيت‌هايي هم دارد، به عنوان مثال سرعت كار بالا مي‌رود. اما خود من راحت‌تر هستم با شيوه قبلي كار كنم. بخصوص در مجموعه‌هايي مثل اين كار كه دو كاراكتر دائم در تعامل و درگيري هستند.

تمام تلاشم را براي دوبله اين كاراكتر صرف كرده‌ام

علي همت كه صداپيشه نقش خروس است در استوديو حضور دارد و درباره اين كاراكتر مي‌گويد: به هر حال دو كاراكتر خروس و روباه از قديمي‌ترين شخصيت‌هاي ادبيات نمايشي بويژه در بخش كودك و نوجوان هستند كه معمولا داستان‌ها و ماجراهاي جالبي بين آنها اتفاق مي‌افتد. متاسفانه من سري اول كار را نديده بودم و فكر نمي‌كردم تا اين حد مورد استقبال قرار گرفته باشد. اما وقتي مجموعه كامل شده آن را مشاهده كردم بسيار برايم جالب توجه بود.

وي در پاسخ به اين كه ضبط صداي دوبلورها در مرحله ابتدايي چه تاثيري بر روند كيفي كار خواهد داشت، مي‌افزايد: اين حالت تاثير خاصي بر نتيجه كار نمي‌گذارد؛ اما ما به شيوه ضبط صدا روي تصوير بويژه در بخش انيميشن عادت كرده‌ايم و با آن روش بهتر مي‌توانيم با كار ارتباط برقرار كنيم.

داستان و تم كلي كار قصه روباهي است كه در تلاش براي به چنگ‌آوردن خروس است و خروس با زيركي خود يا كمك از شخصيت‌هاي ديگر قصه از دست او فرار مي‌كند

همت پيش از اين، يك‌بار ديگر تجربه دوبله به اين روش را در انيميشن «شهرعسلي» پشت سر گذاشته است. وي درخصوص كاراكتر خروس مي‌گويد: من تمام تلاش خود را كرده‌ام كه هر چه در توان دارم براي بهتر شدن اين نقش صرف كنم. نقش خروس را بسياري از گوينده‌ها تاكنون صداپيشگي كرده‌اند، از جمله زنده‌ياد مهدي آزير كه در واقع خودشان هم به نوعي مبدع اين نقش بودند و بسيار زيبا هم آن را ادا كرده بودند. من هم بي‌تاثير از شيوه و لحن گويندگي آنها براي اين كاراكتر نبوده‌ام.

ناهيد اميريان، مدير دوبلاژ كار هم به جمع گويندگان اضافه مي‌شود. كار ساعت دو بعدازظهر آغاز مي‌شود.

اكبر مناني، علي همت، مينا شجاعي، كريم بياني و كتايون اعظمي هم در استوديو حضور دارند. بيرون استوديو مي‌نشينيم تا نظاره‌گر بخشي از ديالوگ‌گويي آنها باشيم.

صدابردار، رامين آرياشكوه تنظيمات لازم را براي ضبط صدا انجام مي‌دهد. ميترا عبدي هم تصاوير استوري‌بورد را در دست دارد و به دقت به نحوه اداي ديالوگ‌ها توجه مي‌كند و نكات لازم را به دوبلورها تذكر مي‌دهد.

شغال، روباه، خروس و گل‌بي‌بي نقش‌هايي هستند كه صدايشان فضايي تخيل‌انگيز را در ذهنمان تداعي مي‌كند.

هريك از صداپيشگان از لحن خاصي بهره مي‌برند و به قدري احساس را چاشني كارشان مي‌كنند كه گمان مي‌كني هيچ تصويري پيش‌رويشان قرار ندارد و تنها يك ميكروفن در استوديويي سربسته، واسطه‌اي براي كنش و واكنش است.

در حالي كه عقربه‌هاي ساعت از چهار بعدازظهر مي‌گذرد و با گروه سازنده انيميشن روباه كلك، خروس زيرك خداحافظي مي‌كنم و از فضاي استوديو خارج مي‌شوم. (جام جم - ضميمه قاب كوچك)

ركسانا قهقرايي