شهرکهاي شناور فوقمدرن که تا ديروز آرزويي بزرگ بودند، امروزه در يک قدمي تحقق قرار دارند
شهرکي شناور بر دريا
كشتيها و قايقهاي بزرگ تفريحي از جمله سيستمهاي حمل و نقلي به شمار ميآيد كه در دو دهه اخير به شدت از فناوريهاي نوين متأثر بوده است. بهكارگيري انبوهي از فناوريهاي برتر از جمله موتورهاي جت و سلولهاي خورشيدي در اين قصرهاي شناور، كار را به آنجا رسانده كه از برخي از آنها به عنوان جزاير فوقمدرن متحرك ياد ميكنند.
مسافران اين كشتيها در مدت كوتاهي كه سفر دريايي را تجربه ميكنند از طيف وسيعي از امكانات و فناوريهاي نوين بهره ميبرند گويي در شهر خود و در كنار انبوه تجهيزات مدرن شخصيشان زندگي ميكنند. نكته جالب توجه درخصوص اين نوع از كشتيها و قايقهاي تفريحي اين است كه طي تنها يك دهه اخير طرحهاي مفهومي قابل توجهي از آنها ارائه شده، اما به دليل وجود مشكلات و بحرانهاي مالي و همچنين بودجههاي نجومي مورد نياز براي ساخت، روند تبديل اين ايدهها به مدلهاي واقعي به كندي صورت ميگيرد. با اين حال اين مقوله آنقدر از جذابيت برخوردار است كه همچنان طراحان و مهندسان به خلق ايدههاي جديدتر مشغول هستند.
يكي از شناختهشدهترين شركتها و گروههاي نقشهكشي در زمينه طراحي كشتيهاي فوقمدرن تفريحي و ابرقايقها Yacht Island Design نام دارد. در اين شركت كه مقر اصلي فعاليتهاي آن در انگليس است گروهي از زبدهترين طراحان سيستمهاي حمل و نقل و تفريحي دريايي حضور دارند و تاكنون طرحهاي مفهومي چشمگيري نيز ارائه كردهاند كه بر اساس برنامهريزيهاي صورت گرفته بتدريج وارد مرحله ساختوساز ميشوند. «The Streets of Monaco» (خيابانهاي موناكو) را ميتوان گل سرسبد اين دسته از ايدهها برشمرد. اين ابرقايقي تفريحي با 155 متر طول داراي مشخصههاي بارزي است كه مهمترين آنها را ميتوان خيابان مارپيچي اصلي آن دانست كه دقيقا مشابه بخشي از مسير رقابتهاي رالي داخل شهر گرند پريكس موناكو طراحي شده است.
خيابانهاي موناكو با استفاده از فولاد و آلومينيوم و به عنوان يك سازه متحرك عظيم آبي ساخته خواهد شد. گذشته از آن با بهرهگيري از سيستم پيشرانش برقي ـ ديزلي توان لازم براي حركت چنين سازهاي با حداكثر سرعت 15 گره دريايي تأمين ميشود. كل اين سازه متشكل از سه بخش تقريبا مجزا و متفاوت از هم است: خيابانهاي موناكو، واحه و دهليز بزرگ كه بجز اولي كه روباز و دربرگيرنده فضاهاي خياباني، سكوها و حتي زمين تنيس (كه البته قابليت تبديل شدن به محل فرود بالگرد را نيز دارد)، دو بخش ديگر سرپوشيده است. در اين دو بخش مجموعهاي متنوع از استخر، سونا و جكوزي و همچنين آبنماهاي زيبا و البته سوئيتهاي مجلل و مجهز وجود دارد. در اين ابرقايق تفريحي سينما و محلهاي ويژه براي انجام تفريحات و سرگرميهاي متنوع نيز ساخته ميشود.
بدون شك زماني كه اين كشتي مجلل ساخته و به آب انداخته شود، شاهد آغاز به كار يكي از خلاقانهترين سازههاي آبي تاريخ بشر خواهيم بود، سازهاي كه شايد بهتر باشد آن را شهركي اعياني، مدرن و البته متحرك توصيف كنيم.
از اديسه هومر تا سفرهاي گاليور
گرچه طراحي و ساخت سيستمهاي حملونقل غولپيكر دريايي فرآيندي پيچيده بوده و نيازمند بهكارگيري فناوريهاي مختلفي است، اما شايد آگاهي از اين نكته كه ايده ساخت جزاير متحرك مربوط به عصر حاضر و خصوصا هزاره سوم نيست، براي همگان جالب توجه باشد. نگاهي به تاريخ نشان ميدهد كه نخستين بار در اديسه هومر به چنين ايدهاي پرداخته شده است. در ادامه ميتوان به سفرهاي گاليور، اثر تاريخي و هيجانانگيز جاناتان سويفت و در نهايت آثار تخيلي ـ علمي ژول ورن اشاره كرد. اما تا سال 2008 اين ايدهها تنها در قالب نقاشي و طرحهايي هيجانانگيز باقي مانده بودند كه شايد فقط ميتوان آنها را طرحهايي خيالي عنوان كرد.
در اين سال و همزمان با آغاز به كار شركت Yacht Island Design طرحهايي ارائه شد كه از همان ابتدا مشخص بود بزودي به واقعيت تبديل خواهند شد. اين شركت كه تخصص ويژهاي در زمينه طراحي و ساخت سازههاي غولپيكر متحرك دريايي يا همان جزاير شناور دارد با رونمايي از دو طرح جزيره گرمسيري (Tropical Island) و خيابانهاي موناكو (Streets of Monaco) توجه كارشناسان اين عرصه را به خود جلب كرد. فلسفه كاري اين شركت از همان ابتدا، كار روي طرحهايي بود كه پيش از اين هيچگاه تجربه نشده بود. طرح اخير اين شركت كه Utopia نام دارد نماد بارزي از تحقق اين ديدگاه به شمار ميآيد. بودجه كلان 50 ميليوندلاري براي تحقق اين طرح اختصاص يافته است. Utopia درحقيقت عنوان يك ابرسازه فوقمدرن دريايي است كه در طراحي آن از درونمايههاي معماري عربي استفاده شده است. استفاده از ساختارهاي قوسي مانند در بخشهايي از اين قايق تفريحي بخوبي نشان از سفارشي بودن آن از سوي اعراب ثروتمند است. اين سازه شناور با يكصد متر طول و عرض، داراي 11عرشه است و جالب اينكه به گفته بسياري از كارشناسان، نماي كلي آن تداعيكننده سازههايي در زمان آينده است. بدون شك به مرحله ساخت رساندن چنين ايدههايي به واسطه پيچيدگيهاي خاص و همچنين بحرانهاي مالي فعلي بهمراتب دشوارتر از عملياتيكردن ايدههاي مختص خشكي است. با اين حال هرچند صنعت كشتيهاي فوقمدرن و مجلل در قياس با صنايعي همچون خودروسازي، شتاب كمتري دارد، اما بسرعت به مقولهاي خبرساز تبديل شده است. به طوري كه با به آب انداخته شدن هر يك از محصولات اين صنعت، رسانههاي خبري تا مدتها به بررسي تخصصي آن ميپردازند.
خيابانهاي موناكو
خيابانهاي موناكو تنها يكي از دهها ايده جذابي است كه در زمينه طراحي و ساخت ابرقايقهاي تفريحي فوقمدرن مطرح شده است. در سالهاي اخير نامهاي بزرگ ديگري نيز متولد شده كه Orsos Island يكي از مهمترين آنهاست. طراحي كلي اين ابرقايق تفريحي بهگونهاي است كه شباهت نسبتا زيادي بهيك جزيره كوچك دارد و شايد به عنوان يك نكتهجالبتوجه درخصوص آن بتوان به اين موضوع اشاره كرده كه هرچقدر ساخت خيابانهاي موناكو طرحي هزينهبر است، تنها با پنج ميليون دلار ميتوان Orsos Island را ساخت و به آب انداخت. محل ساخت اين ابر قايق پيشرفته در اتريش خواهد بود و البته گروهي از طراحان و مهندسان آلماني و مجارستاني نيز در اين طرح حضور خواهند داشت. از نكات جالب توجه اين است كه نمونه اوليه آن تا پايان سال 2013 آماده بهرهبرداري خواهد بود. طراحان پروژه هزينه نسبي 5/4 ميليون دلاري را براي ساخت اين ابرقايق، آن هم با به كارگيري طيف متوسط و متعارفي از فناوريهاي نوين تخمين ميزنند كه در صورت ارائه سفارش خاص اين مبلغ افزايش خواهد يافت.
مهدي پيرگزي / جام جم