جام جم آنلاين: مشاهده عضوي كه دچار خونريزي است، هميشه باعث ترس و دلهره و نگراني مي‌شود. گاهي هم اين خونريزي در ناحيه بيني رخ مي‌دهد كه باعث دستپاچگي شما مي‌شود، بخصوص اگر كودكان دچار اين مشكل شوند.
ولي به طور كلي خشك‌شدن هواي محيط و در نتيجه، خشك‌شدن مخاط بيني احتمال بروز خونريزي بيني را افزايش مي‌دهد كه بايد بدرستي براي بند آمدن آن اقدام كنيد.

اگر چه بيشتر اين نوع خونريزي‌ها ساده و با اقدامات ساده‌اي قابل كنترل است، ولي گاهي وضعيت حاد مي‌شود و به مداخلات پزشكي نياز پيدا مي‌كند.

آمارهاي به دست آمده نشان مي‌دهد از هر هفت نفر، يك نفر در طول زندگي دچار خونريزي بيني مي‌شود و اين اتفاق بيشتر در فصول سرد سال و به دليل خشكي هوا رخ مي‌دهد.

خونريزي بيني در هر سني رخ مي​دهد، ولي بيشترين افرادي كه دچار آن مي‌شوند كودكان دو تا 10 سال و نيز افراد 50 تا 80 سال هستند.

از طرفي به دلايلي كه هنوز كاملا مشخص نشده است، خونريزي بيني در ساعات صبحگاهي بيشتر از زمان‌هاي ديگر اتفاق مي‌افتد.

خونريزي‌هاي بيني بسته به مكان بروز خونريزي طبقه‌بندي مي‌شوند؛ يكي خونريزي قدامي است كه مربوط مي‌شود به ناحيه جلويي بيني (قسمتي كه دو منفذ بيني را از هم جدا مي‌كند) و ديگري خونريزي خلفي است كه به خونريزي ناحيه عقب بيني مربوط مي‌شود.

خونريزي قدامي حدود 90 درصد از كل خونريزي‌هاي بيني را شامل مي‌شود كه معمولاً از عروق خوني موجود در ديواره بيني كه شبكه‌اي از عروق در آنجا قرار دارد، نشأت مي‌گيرد و معمولا در يكي از منافذ بيني بروز مي‌كند.

كنترل اين خونريزي آسان و با اقدامات خانگي يا از سوي مراقبان بهداشت قابل كنترل است.

در مقابل، خونريزي خلفي شيوع كمتري دارد و بيشتر در افراد سالمند، مبتلايان به فشار خون بالا و افرادي كه در ناحيه بيني يا صورت دچار صدمه شده‌اند، مشاهده مي‌شود.

كاهش ميزان كلسيم، جراحي بيني و قرار گرفتن در معرض مواد شيميايي محرك غشاي مخاطي بيني از دلايل بروز اين خونريزي به شمار مي‌رود.

اين حالت به خاطر خونريزي شرياني در ناحيه پشت بيني بروز مي‌كند. اين نوع خونريزي‌ پيچيده است و نياز به انتقال به مركز درماني و بررسي پزشك متخصص گوش و حلق و بيني دارد.

خونريزي‌هاي خلفي گاه مي‌تواند علت بيماري‌هاي خوني مانند سرطان خون، هموفيلي يا حتي تومورها باشد.

چرا بيني خونريزي مي‌كند؟

بيشتر خونريزي‌هاي بيني به دليل تحريكات كوچك و نيز سرما بروز مي‌كنند كه معمولا خطر ساز نيستند، ولي در موارد نادر مي‌توانند مهلك باشند.

بيني انسان و بسياري از حيوانات عروق خوني زيادي دارد و از آنجا كه بيني درست وسط صورت قرار گرفته احتمال بروز خونريزي را افزايش مي‌دهد.

حركت جريان هوا داخل بيني مي‌تواند مخاط پوششي داخل بيني را خشك و تحريك و پوسته سفتي ايجاد كند. اين پوسته‌ها از طريق سايش، دستكاري، تحريكات شيميايي يا جريان محكم هوا در بيني تحريك مي‌شوند و احتمال خونريزي را ايجاد مي‌كنند.

پوشش داخل بيني به خاطر كاهش رطوبت هوا، آلرژي، سرماخوردگي‌هاي همراه با سرفه و عطسه و نيز سينوزيت در معرض خشك‌شدن قرار مي‌گيرد بنابراين در زمستان كه ويروس‌هاي محيط زياد است و هواي داخل منزل هم خشك مي‌شود، خشكي مخاط بيني افزايش مي‌يابد.

انحراف تيغه بيني، وجود جسم خارجي در بيني يا ساير مواردي كه باعث انسداد راه بيني مي‌شود، مي‌تواند خونريزي بيني ايجاد كند.

برخي موارد، صدمات وارد شده به بيني، صورت يا سر و حتي شكستگي بيني مي‌تواند موجب خونريزي بيني شود كه در اين شرايط سريع بايد به پزشك مراجعه كنيد.

در موارد نادر هم اين مشكل به دليل بروز اختلالي در سيستم انعقاد خون رخ مي‌دهد. استفاده بيش از حد اسپري‌هاي ضد احتقان، عطسه‌هاي پي در پي، جراحي صورت و بيني، مصرف دوز بالاي آسپيرين و داروهاي رقيق‌كننده خون، مصرف داروهاي ضد التهابي، عفونت دستگاه تنفسي فوقاني و سينوسي، قرار گرفتن طولاني‌مدت در معرض هواي گرم و مصرف كوكائين از ديگر دلايل خونريزي بيني محسوب مي‌شود.

بيماران مسني كه دچار مشكل انعقادي هستند و از داروهاي ضد انعقادي استفاده مي‌كنند و افراد مبتلا به فشار خون بالا بيشتر دچار خونريزي بيني مي‌شوند و خونريزي‌شان ديرتر متوقف شده، بيش از 20 دقيقه طول مي‌كشد.

بيماري كبدي به دليل تداخل در لخته خون منجر به خونريزي پي‌ در پي مي‌شود. افزايش ارتفاع هم مي‌تواند خطر بروز خونريزي بيني را افزايش دهد چرا كه با افزايش ارتفاع، ميزان اكسيژن كاهش يافته، هوا رقيق‌تر و خشك‌تر مي‌شود و همين خشكي احتمال خونريزي بيني را زياد مي‌كند.

خونريزي را به روشي ساده كنترل كنيد

به خاطر داريد كه در دوران كودكي هر وقت خون دماغ مي‌شديم، اولين راهكاري كه اطرافيان توصيه مي‌كردند، بالا نگه داشتن سر به عقب بود.

شايد اين غلط‌ترين راهكاري بود كه پيشنهاد مي‌شد چون از اين طريق، حجم زيادي خون وارد حلق مي‌شد و مي‌توانست باعث تهوع شود. با اين همه، خونريزي بيني اگر علت جدي نداشته باشد براحتي قابل پيشگيري و كنترل است.

ـ هرگز دراز نكشيد، بلكه بنشينيد يا بايستيد. صاف نشستن، فشار خون عروق شما را كاهش مي‌دهد و خونريزي كم مي‌شود. بالاتر قرار دادن سر از سطح قلب، خونريزي را كاهش مي‌دهد.

ـ فرد را كمي به جلو خم كنيد تا خون وارد حلق او نشود.

ـ از دستمال براي تميز كردن خونريزي استفاده كنيد.

ـ با دو انگشت اشاره و سبابه، محل نرم و غضروفي بالاي منافذ بيني را محكم بگيريد و 5 دقيقه فشار دهيد تا خون بند بيايد. در اين بين اصلا دستتان را بر نداريد. بعد از پنج دقيقه چك كنيد كه خونريزي متوقف شده يا خير. در صورت ادامه خونريزي، اين مراحل را بار ديگر به مدت 10 دقيقه تكرار كنيد و بعد از هر بار چك كردن، در صورت لزوم اين كار را تكرار كنيد. در اين حالت از دهان نفس بكشيد. بسياري از خونريزي‌هاي بيني با اين روش ساده قطع مي‌شود.

ـ تداوم خونريزي به مدت زياد و از دست دادن خون ممكن است باعث سبكي سر، گيجي و ضعف شود. در اين حالت با 115 تماس بگيريد. در صورت ادامه اين حالت فرد دچار شوك مي‌شود.

ـ قرار دادن بسته حاوي يخ روي بيني و همان محل اعمال فشار عروق خوني را منقبض مي‌كند و خونريزي را كاهش مي‌دهد.

ـ بعد از كنترل خونريزي، جريان هوا را بشدت از بيني عبور ندهيد و بيني خود را محكم نگيريد و تا 4 ساعت پس از خونريزي، از تميز كردن منافذ بيني خودداري كنيد، چراكه باعث كنده شدن لخته‌هاي خون و ادامه خونريزي مي‌شود.

ـ در صورت مواجهه با فردي كه دچار خونريزي مكرر مي‌شود، او را براي بررسي‌ بيشتر به مركز درماني منتقل كنيد.

ـ براي جلوگيري از خشك شدن مخاط بيني در زمستان از يك دستگاه بخور يا رطوبت‌ساز در منزل استفاده كنيد يا به جاي آن يك كتري آب جوش روي حرارت بگذاريد تا بخار كرده، محيط را مرطوب سازد.

اين نكته‌ها را به خاطر بسپاريد

بعد از پايان خونريزي، رعايت برخي اصول مي‌تواند مانع از برگشت خونريزي شود.

پس از بند آمدن خونريزي بنشينيد و به مدت 30 تا 60 دقيقه استراحت كنيد تا احتمال شروع دوباره خونريزي را كاهش دهيد. تا مدتي بعد از خونريزي از انجام كارهاي سنگين مانند ورزش‌هاي سنگين خودداري كنيد و براي برداشتن اجسام سنگين خم نشويد.

سيگار نكشيد و سر خود را از سطح قلب بالاتر قرار دهيد. تا حدود 24 ساعت از غذاهاي نرم و خنك استفاده كنيد و مايعات خنك بنوشيد. حتي الامكان از مصرف داروهاي رقيق‌كننده خون مانند آسپرين و ايبوپروفن خودداري كنيد.

براي مرطوب كردن مخاط داخل بيني از اسپري‌هاي نمكي بيني يا پمادهاي چرب‌كننده استفاده كرده و از استعمال سيگار پرهيز كنيد و هميشه ناخن‌هايتان را كوتاه نگه داريد.

گاهي خونريزي ساده بيني مي‌تواند به معضلي تبديل شود. بهتر است با آگاهي بيشتر چنين شرايطي را مديريت كرده و واكنش درستي نشان دهيد.

چنانچه با هر يك از موارد زير مواجه شديد، فرد را سريع به مركز درماني منتقل كنيد تا بسته به نظر پزشك، درمان مناسب براي وي انجام شود:

ادامه خونريزي بيني بيش از 20 تا 30 دقيقه، خونريزي ناشي از ضربه وارد شده به سر و شكستگي بيني، تكرار مداوم خونريزي، احساس گيجي يا غش، بيهوشي، ضربان قلب سريع يا تنفس تند، حالت تهوع، استفراغ خون، تب بالاي 38.5 درجه، مشاهده خونريزي از نقاط ديگري از بدن مانند وجود خون در ادرار و مدفوع، خروج خونابه رقيق و آبكي از بيني بخصوص به دنبال ضربه به سر، مصرف داروهاي رقيق‌كننده خون توسط فرد، ابتلاي فرد به بيماري ‌هاي زمينه‌اي چون بيماري كبدي، كليوي يا هموفيلي و نيز وقتي كسي بتازگي تحت با شيمي‌درماني بوده است.
خونريزي بيني در كودكان

خونريزي بيني بخصوص در كودكان شيوع بيشتري دارد. علت آن هم نزديك بودن عروق خوني به پوسته مخاطي بيني است.
چون اين عروق به پوست نزديك هستند، با كوچك‌ترين تحريكي دچار پارگي مي‌شوند بنابراين خونريزي بيني در كودكان را براحتي مي‌توان در منزل تحت كنترل در آورد و از بروز مجدد آن جلوگيري كرد.

با وجود اين،‌ كودكان به طور مكرر دچار اين حالت مي‌شوند كه ممكن است براي والدين نگران‌كننده باشد.

اصلي‌ترين علت خونريزي بيني در كودكان ضربه مستقيم به بيني، خشك شدن مخاط بيني بر اثر هواي خشك محيط، عفونت دستگاه تنفسي فوقاني، جسم خارجي و آلرژي بيني است.

كودكان معمولاً بيني خود را دستكاري مي‌كنند كه علت بسياري از خونريزي‌هاي بيني محسوب مي‌شود. براي جلوگيري از اين اتفاق، ناخن‌هاي كودكتان را هميشه كوتاه نگه داريد.(جام جم - ضميمه سيب)

ندا اظهري