جام جم آنلاين: رابطه بين هنر و پول شگفت‌آور است. عاشقان هنر هر ساله ميليون‌ها دلار براي هنرهاي ناياب خرج مي‌كنند. در واقع شايد بتوان گفت كه خريد آثار هنري براي ميليونرها از اين جهت ارزشمند است كه مي‌توانند ابهت خود را نشان دهند. شايد اگر آنها آثار هنري را نمي‌خريدند، بسياري از آنها در موزه‌ها بود يا عاشقان هنر آنها را در خانه‌شان نگهداري مي‌كردند و ما امروز به ركورد گران‌ترين‌ نقاشي‌هاي دنيا دست پيدا نمي‌كرديم.

نكته‌اي كه وجود دارد، اين است كه معروف‌ترين نقاشي‌هاي جهان بخصوص شاهكارهاي قديمي قبل از سال 1800 ميلادي معمولا متعلق به موزه‌هاست و در اين مكان‌ها تحت حفاظت هستند. موزه‌ها به ندرت آنها را به فروش مي‌رسانند و اين تابلوها تقريبا قابل قيمت‌گذاري نيستند.

ركوردهاي گينس نشان مي‌دهد تابلوي «مونا ليزا» اثر داوینچي گران‌ترين بيمه را به دليل ارزش تاريخي نقاشي دارد.

اين تابلو قبل از انتقال به آمريكا براي چند ماه به قيمت 200 ميليون دلار در سال 1962 قيمت‌گذاري شد، هر چند موزه لوور اختصاص پول براي حق بيمه و امنيت اين تابلو را به جاي فروش آن انتخاب كرد، اما با توجه به تورم، اين تابلو امروز مي‌تواند 768 ميليون دلار قيمت داشته باشد.

در ميان تابلوهاي گران دنيا، ونگوگ هميشه جايگاه رفيعي داشته است. يكي از نقاشي‌هاي او «زنبق‌ها» نام دارد كه اين تابلو تا سال گذشته با قيمت 105 ميليون دلار در صدر تابلوهاي گران‌قيمت بود. سال 1889 ونگوگ بعد از بريدن گوشش در تيمارستاني در فرانسه بستري شد، در مدت بستري بودن در تيمارستان او حدود 130 نقاشي كه موضوع اصلي‌اش باغي محصور و كلينيك بود خلق كرد كه در ميان آنها شب‌هاي پرستاره و زنبق‌ها معروف شدند.

او تابلوي زنبق‌هارا در هفته اول اقامتش در تيمارستان خلق كرد. در اين اثر ونگوگ مانند بسياري از هنرمندان زمانش تحت تاثير كارهاي ژاپني قرار دارد. اين تابلو براي اولين بار در سال 1987 به قيمت 54 ميليون دلار فروخته شد و آخرين قيمت فروخته شده آن 105 ميليون دلار است و در حال حاضر در مركز گتي لس‌آنجلس قرار دارد.

اما «زنبق‌ها»ی ونگوگ گران‌ترين تابلوي نقاشي دنيا نيست؛ در آخرين حراجي كه امسال انجام شد نقاشي «جيغ» ادوارد مونك تمام ركوردها را شكست و با قيمت نزديك به 120 ميليون دلار از سوي يك خريدار ناشناس خريده شد.

اين نقاشي بيش از صد سال پيش توسط مونك خلق شده است. اين نقاشي در حراج ساتبي نيويورك در سال جاري فروخته شد و خريدار ناشناس زحمت آمدن به حراج را هم حتي به خود نداد و از پاي تلفن در كمتر از 12 دقيقه از شروع حراج، تابلو را از آن خود كرد.

اين نقاشي از سوي تاجري كه پدرش هنرمند شناخته‌شده نروژي است، فروخته شد. مونك چهار شيوه از جيغ را خلق كرد كه سه نقاشي ديگر در موزه‌ها نگهداري مي‌شوند، اما نقاشي‌اي كه در ساتبي فروخته شده، ارزشمندترين نقاشي در ميان سه اثر ديگر است، چراكه شعري با دستخط اين هنرمند روي قاب نقاشي با اين مضمون نوشته شده است: «در كنار جاده با دو دوست قدم مي‌زدم، خورشيد در حال غروب كردن بود و آسمان به سرخي مي‌گراييد و وزش غم را حس كردم، ايستادم، هنوز به طرز مرگ‌آوري خسته‌ام بر فراز تيرگي‌ها، ساحل و شهر مي‌جوشند و زبانه مي‌كشند از آتش، دوستانم مي‌روند و من باقي مي‌مانم، دلواپسي به ارتعاشم درمي‌آورد و احساس جيغي بلند در طبيعت مي‌كنم.»

اين نقاشي وقتي به عنوان يكي از آثار جهاني شناخته شد، بيشترين تقليد از آن براي خلق آثار هنري صورت گرفت. از اندي وارهول تا كارتون سيمپسون‌ها. همچنين ثابت شده است كه اين اثر نقطه آغاز فيلم‌هاي با ژانر وحشت بوده است.

تابلو ی شماره 5/1948 اثر جكسون پولاك نيز يكي از گران‌‌قيمت‌ترين تابلوهاي نقاشي دنياست كه قيمت آن حتي از نقاشي جيغ مونك نيز بالاتر است. اين نقاشي در سبك اكسپرسيونيسم در سال 2006 با قيمت پايه 140 ميليون دلار به‌فروش رسید.

اين اثر در ابعاد 204 در 102 سانتي‌متر خلق شده است.شيوه‌اي كه پولاك براي خلق اين اثر به كار برده، استفاده از رنگ مايع است. او تصميم گرفت روش سنتي استفاده از رنگ روي بوم را كنار بگذارد. در اين نقاشي مي‌توان مقدار زيادي رنگ زرد و قهوه‌اي را ديد كه به شكل‌ريزي در نقاشي منتشر شده‌اند.

در اين تابلو غير از بافت رنگ‌ها سوژه‌اي وجود ندارد. پولاك 38 طرح داشت كه طي جلسات روانكاوي به وجود آمده بودند.

او عميقا از ناراحتي‌هاي الكلي رنج مي‌برد و پزشك روانكاوش از او مي‌خواست براي تشخيص مشكلات روحي و رواني‌اش خط خطي كند؛ او در ابتدا شكل‌هايي مي‌كشيد.

روانكاو مي‌گفت هيچ چيز نكش، فقط خط خطي كن تا من براساس آنها بتوانم به مشكلات تو پي ببرم. بعد از آن پولاك دريافت كه خط خطي‌هاي او عميق‌تر، پرمعناتر و حقيقي‌تر از نقاشي‌هايش هستند.

تابلو نقاشي زن سوم اثر ويليام دكونينگ در سال 2006 به قيمت 137 ميليون دلار فروخته شد. اين نقاشي يكي از شش نقاشي است كه طي سال‌هاي 1951 تا 1953 با محوريت زن خلق شده است. اين نقاشي از اواخر دهه50 شمسي تا 1375 در اختيار موزه هنرهاي معاصر تهران بود، اما بعدها اين نقاشي به دليل سوژه‌اش كه يك زن بود، قابل نمايش دادن نبود بنابراين اين تابلو با نسخه خطي شاهنامه طهماسبي متعلق به قرن شانزدهم در موزه لوور معاوضه شد.

تابلو نقاشي پرتره «آدل بلاوخ بائر» اثر گوستاو كليمت نيز يكي از آثاري است كه در فهرست گران‌قيمت‌ترين نقاشي‌ها جاي دارد.

اين اثر كه سال 1907 توسط گوستاو كليمت كشيده شده، با قيمت پايه 135 ميليون دلار در حراجي كريستي سال گذشته فروخته شد.

اين اثر پرتره‌اي از آدل بلاوخ همسر يكي از توليدكنندگان شكر در اتريش است كه يكي از علاقه‌مندان سبك اكسپرسيونيست بود و دوبار از كليمت خواست كه از همسرش آدل پرتره‌اي بكشد. اين نقاشي تركيبي از ناتوراليسم در نقاشي صورت و دست و تزئين لباس به شكل فانتزي است. بسيار سخت است كه نگاهي روان‌شناسانه براي گسيختگي سر و بدن در اين نقاشي نداشت.

همسر آدل دو پرتره او و چهار اثر ديگر كليمت را خريداري كرد، اما آدل وصيت كرد كه اين تابلوها بعد از مرگش به يك گالري در اتريش اهدا شود، اما با شروع جنگ جهاني دوم، فردينان بلاوخ مجبور شد بگريزد و تابلو‌ها در اتريش باقي ماند كه آلماني‌ها آن را به كشورشان بردند.

سال‌ها ميان دولت اتريش و آلمان بحث سر اين بود كه اين پنج اثر كليمت توسط نازي‌ها در طول جنگ جهاني دوم ربوده شده است، در نهايت پنج اثر اين نقاش به خواهرزاده آقاي بلاوخ بائر رسيد.

تابلو نقاشي پرتره «دكتر گجت» اثر ونسان ونگوگ نقاش مشهور هلندي يكي از آثار گران‌قیمت است كه در حراجي كريستي نيويورك در سال 1990 به قيمت پايه 5‌/‌82 ميليون دلار به حراج رفت و توسط كلكسيونر مشهور رايوئي سايتو خريداري شد.

دو نسخه از اين پرتره در سال 1890 به دست آمد كه در هر دو، دكتر گچت نشسته و سرش را به دستانش تكيه داده است.

شايد اهميت اثر در اين است كه اين نقاشي در آخرين ماه‌هاي حيات اين نقاش كشيده شده و ونگوگ درنامه‌اي به برادرش درباره اين اثر نوشته است كه او بيمارتر از من است.

تابلوي «ورق‌ بازها» اثر پل سزان، نقاشي گران‌قيمت ديگري است كه آل ثاني خانواده حاكم بر قطر به قيمت بالایی آن را خريداري كرد.

اين نقاشي يكي از آثار مورد علاقه پل سزان و يكي از پنج اثري است كه او از چند روستايي فرانسوي در حال بازي كشيده است و خانواده‌ سلطنتي قطر براي خريد آن، دو دلال بين‌المللي آثار هنري را ناكام گذاشت.

اين نقاشي، روستايياني را به تصوير كشيده است كه در حين بازي همچنان پيپ مي‌كشند. تمام اين مردان جديت‌شان را در بازي به نمايش گذاشته‌اند. سزان در اين اثر ژانر نقاشي هلندي‌ها و فرانسوي‌ها را كه اغلب به شكل پرهياهو ترسيم مي‌شد، تعديل كرده است.

اين نقاشي يكي از سري نقاشي‌هاي سزان با موضوع بازي است. او اوايل 1890 پنج نقاشي با اين موضوع خلق كرده است. يكي از ورژن‌هاي اين دست تابلوهاي او در سال 2011 به قيمت 250 تا 300 ميليون دلار تخمين زده شد.

تابلو نقاشي «رقص در لامولن دلا گالت» اثر پير آگوست رنوار، « پسري با پيپ» و تابلونقاشي «برگ‌هاي عريان سبز و مجسمه» اثر پيكاسو، تابلو نقاشي پرتره «جوزف رولين» ونگوگ، تابلو نقاشي «دورا مار و گربه‌اش» نقاشي‌هاي ديگري هستند كه در فهرست گران‌ قيمت‌ترين تابلوهاي نقاشي جهان جاي دارند.

اعظم راستي / جام جم