جام جم آنلاين: مهرماه سال قبل و زماني كه سازمان بهداشت جهاني نخستين گزارش جهاني خود را درباره وضعيت آلودگي هواي شهرهاي مهم دنيا منتشر كرد، مشخص شد كه متاسفانه شهرهاي ايران، هندوستان، پاكستان و مغولستان شرايط وخيمي را تجربه مي‌كنند.
در همان زمان، شهرهاي كانادا بالعكس در نقطه مقابل اين شرايط قرار داشتند و هواي پاكي را به شهروندان مقيم خود هديه مي‌كردند.

شهر اهواز واقع در جنوب غربي ايران در اين ميان، بخت مساعدي نداشته و تحقيقات سازمان بهداشت جهاني نشان مي‌دهد كه بيشترين سطح ذرات معلق در هوا در اين شهر وجود دارند.

متاسفانه در روزهاي ابتدايي خرداد امسال تشكيل مجدد چشمه گرد و غبار در كشورهاي همسايه ايران باعث تيره‌‌كردن آسمان اين شهر شد.

ريزگردها و ذرات معلق بسيار متفاوت هستند، اما ذرات معلقي كه بسيار كوچك‌تر از ده ميكرومتر هستند، در سطح گسترده‌اي هواي اين شهر را آلوده كرده‌اند.

هدف سازمان بهداشت جهاني از ارائه اين گزارش، الزام به اقدام هر چه سريع‌تر براي كاهش آلودگي هواست. آلودگي هوا سالانه باعث مرگ زودرس 1.34 ميليون نفر در سطح جهان مي‌شود.

جامعه جهاني بايد هر چه سريع‌تر براي كاهش ميزان آلودگي هوا سرمايه‌گذاري كند چراكه تنها به اين واسطه است كه از ميزان مرگ و مير كاسته خواهد شد و در عين حال، هزينه‌هاي كمتري نيز صرف ارائه خدمات و مراقبت‌هاي بهداشتي مي‌شود.

گزارش سازمان بهداشت جهاني بر مبناي داده‌هايي است كه هر كشور طي چند سال گذشته به اين سازمان ارائه كرده. تقريبا در 1100 شهر از سراسر جهان ميزان ذرات معلق كوچك‌تر از 10 ميكرومتر اندازه‌گيري شده و در نهايت داده‌ها جمع‌بندي شده‌اند.

سازمان بهداشت جهاني برآورد كرده كه اين ذرات مي‌توانند مشكلات حاد تنفسي در انسان ايجاد كنند. اين ذرات خاص اغلب از جنس دي‌اكسيد سولفور و دي‌اكسيد نيتروژن هستند و منبع توليد اين مواد نيز اتومبيل‌ها، صنايع و كارخانجات است.

در گزارش سازمان بهداشت جهاني چنين مطرح شده كه متوسط ميزان ذرات معلق كوچك‌تر از 10 ميكرومتر در اهواز، سالانه حدود 372 ميكروگرم در هر مترمكعب بوده در پايتخت كشور مغولستان ـ شهر اولان‌باتور ـ نيز تراكم متوسط ذرات معلق كوچك‌تر از 10 ميكرومتر سالانه حدود 279 ميكروگرم به ازاي هر مترمكعب بوده است.

شهرهاي پاكستان و هند نظير كويته مركز استان بلوچستان كشور پاكستان، خوانپور ـ شهري واقع در ايالت پنجاب ـ و بعلاوه گابورون پايتخت جمهوري بوتسوانا ـ كشوري واقع در جنوب آفريقا ـ نيز از نظر مقياس آلودگي هوا شرايط حادي را تجربه مي‌كنند. سازمان بهداشت جهاني اعلام كرده كه دلايل افزايش سطوح آلودگي بسيار متنوع است.

در پايان اين فهرست، شهرهاي كانادايي قرار دارند كه از تراكم بسيار پايين آلودگي برخوردارند. شهرهاي كشور كانادا به دليل مقررات بسيار سختگيرانه در زمينه آلودگي هوا تاكنون شرايط مناسبي داشته‌اند.

از ساير آمارهايي از اين دست مي‌توان به ناحيه يوكان، كوچك‌ترين و غربي‌ترين قلمرو از سه قلمرو كشور كانادا اشاره كرد كه در آنجا سالانه تنها كمتر از سه ميكروگرم از اين ذرات در هر مترمكعب گزارش شده.

در شهر سانتافه واقع در ايالت نيومكزيكو نيز در هر متر مكعب سالانه شش ميكروگرم ذرات معلق گزارش شده است. در شهر واشنگتن اين رقم به 18 ميكروگرم افزايش يافته، در توكيو و پاريس نيز به ترتيب به 23 و 38 ميكروگرم در هر مترمكعب رسيده است.

در عين حال، سازمان بهداشت جهاني فهرستي كوتاه از ذرات فوق‌العاده ريز را نيز ارائه كرده است. اين ذرات معلق كه ابعادشان كوچك‌تر از 2.5 ميكرومتر است ذرات معلق بسيار خطرناكي هستند كه جمع‌شدن تنها 10 ميكروگرم از آنها در بدن مي‌تواند بسيار مشكل‌ساز باشد.

در اين فهرست هيچ برآوردي از كشورهاي آسيايي ارائه نشده بجز شهر اولان باتور پايتخت مغولستان كه از اين لحاظ نيز ابعاد آلودگي در آن بالاتر از حد معمول است بنابراين مي‌توان انتظار داشت كه وضع شهرهاي ايراني در اين زمينه نيز اصلا مناسب نباشد.

usatoday - مترجم: فرناز حيدري