وصيت‌نامه معاويه خطاب به يزيد كه به فرزندش هشدار می‌دهد كه برای ايجاد حكومت بايد چند نفر از جمله امام حسين(ع) را مدنظر داشته باشد و نظر موافق آنها را برای خود اخذ كند، نشان می‌دهد كه اباعبدالله(ع) پيش از امامت نيز در عرصه سياسی ـ اجتماعی حضور جدی داشته است.

حجت‌الاسلام محسن خوانين زاده، عضو هيئت علمی دانشگاه علامه طباطبايی، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، به بيان برخی از ويژگی‌های اباعبدالله الحسين(ع) پيش از واقعه عاشورا پرداخت و اظهار كرد: در هر دوره از ولايت و امامت شيعه، تمام آحاد بايد از آن امام تبعيت كنند و از او فرمانبر باشند.

خوانين‌زاده با اشاره به اين‌كه امام حسين(ع) از اين قاعده مستثنا نبوده است، افزود: ايشان در زمان امامت برادر خود امام مجتبی(ع) تابع محض ايشان بودند. اين به آن معنا نيست كه در مسائل سياسی آن دوره ورود نداشته باشند، بلكه به رغم ورود در مسائل اجتماعی و سياسی در عالم اسلام و تشيع آن روز، حرف اول با امام حسن مجتبی(ع) بوده است.

وی در بيان نشانه‌های ورود امام حسين(ع) به مسائل سياسی گفت: در اين خصوص فقط كافيست كه به نامه معاويه و وصيت‌نامه او خطاب به يزيد اشاره كنيم. وقتی معاويه می‌خواست برای سلطنت فرزندش يزيد اقداماتی را انجام بدهد، به او وصيت می‌كند كه تو بايد حتماً چند نفر را مدنظر داشته باشی و نظر موافق آنها را برای خود اخذ كنی، در غير اين صورت توفيقی نخواهی داشت و يكی از اين چند نفر امام حسين(ع) است.

امام حسين(ع) مطالب سياسی خود را كه باطل بودن حاكميت معاويه و برحق بودن ولايت و خلافت خود باشد، در مراسم حماسی آن روز برای شيعيان ايراد كردند و آن دعای مشهور عرفه را در حالی بيان كردند كه طبق گفته راوی، پهنای صورت وی پر از اشك بود

عضو هيئت علمی دانشگاه علامه طباطبايی ادامه داد: همين مطلب نشان می‌دهد كه اباعبدالله الحسين(ع) در دوره معاويه و در دوره امامت برادرش در صحنه سياسی آن روز حضور فعالی دارد كه دشمن او معاويه، چنين توصيه‌ای را به فرزندش يزيد می‌كند.

وی افزود: از مواردی كه معلوم می‌شود امام حسين(ع) در آن زمان بسيار تأثيرگذار بوده، اين است كه اباعبدالله الحسين دو سال قبل از واقعه عاشورا يعنی در سال 59 هجری در زمانی كه فعاليت ايشان جدی‌تر می‌شود، به تمام رؤسای تشيع نامه می‌نويسد كه به شيعيان اعلام كنند كه امسال عازم حج هستند و اگر كسی می‌خواهد ايشان را در آنجا ملاقات كند، به حج بيايد.

خوانين‌زاده دعای مشهور عرفه را كه اكنون بسيار مورد توجه است و بعدازظهر روز عرفه تلاوت می‌شود، حاصل آن اجتماع عظيم دانست و گفت: شيعيان در آن سال، همه به اتفاق در مراسم حج شركت كردند و در روز عرفه و در صحرای عرفات نزد امام حسين(ع) حاضر شدند.

وی افزود: امام حسين(ع) مطالب سياسی خود را كه باطل بودن حاكميت معاويه و برحق بودن ولايت و خلافت خود باشد، در مراسم حماسی آن روز برای شيعيان ايراد كردند و آن دعای مشهور عرفه را در حالی بيان كردند كه طبق گفته راوی، صورت و پهنای صورت وی پر از اشك بود.

عضو هيئت علمی دانشگاه علامه طباطبايی ادامه داد: نبايد غافل شويم كه تمام يارانی كه در روز عاشورا در كنار امام حسين(ع) حضور داشتند و با ايشان به شهادت رسيدند، فقط محصول عملكرد و پرورش ايشان نبودند، بلكه بخشی از ياران امام حسين(ع) در عاشورا كسانی بودند كه امام حسن(ع) آنها را پرورش داده بودند و برای عاشورای حسينی تربيت كرده بودند.

وی افزود: برخی از ياران امام حسين(ع)، ياران اميرالمؤمنين هستند، يعنی در ركاب حضرت امير در جنگ‌ها حضور داشتند، در كنار حضرت مجتبی(ع) حاضر بودند و با انتقال به دوره امامت امام حسين(ع) در ركاب ايشان به شهادت رسيدند و اين اشخاص به اين دليل در دوره امام حسن(ع) اقدامی صورت ندادند كه بخشی از آنها در زندان بودند.

خوانين‌زاده با تأكيد بر ضرورت آماده بودن شرايط سياسی و اجتماعی در ايجاد حركت‌های انقلابی، اظهار كرد: نكته اساسی و مهم ديگر اين است كه مادامی كه شرايط سياسی و اجتماعی برای تشكيل نهضت، مهيا نشود، امام معصوم(ع) كه رهبری را به عهده دارد، نهضتی را طراحی نمی‌كند و وارد قيام نمی‌شود.

وی افزود: عقل حكم می‌كند كه تا شما نيرو و امكانات كافی برای يك عمليات و نهضت نداشته باشيد، شروع يك عمليات محكوم به شكست است و نبايد اين اتفاق رخ دهد و راز اين‌كه ائمه معصومين(ع) به رغم برخورداری از حقانيت و اظهار آن به افراد جامعه، به انقلاب در حركت اجتماعی دست نمی‌زنند، همين است كه تا ظرفيت‌های كافی در جامعه وجود نداشته باشد، نبايد امامی در اين راستا قدمی بردارد.