جام جم آنلاين: مدتي است كه در برخي مكان‌ها افرادي غيرمتخصص، بدون داشتن مجوز به صورت مخفيانه نحوه تزريق برخي داروها را به افراد علاقه‌مند آموزش مي‌دهند و در قبال آن مبلغي به جيب مي‌زنند.
بازار كار اين افراد با شروع فصل تابستان و تعطيلي مدارس و دانشگاه‌ها داغ‌تر شده و علاقه‌مندان زيادي را به خود جذب مي‌كند. اين در حالي است كه چنين تزريق‌هايي تاثير نامطلوب بر سلامت افراد مي‌گذارد.

بيشتر افرادي كه كار تزريق در مكان‌هاي بدون مجوز را انجام مي‌دهند، ناآگاه به دانش پزشكي هستند و خود نيز به صورت تجربي در مراكز غيررسمي در دوره‌هاي كوتاه‌مدت، تزريقات را آموزش ديده‌اند.

جالب است بدانيد اين افراد براي آموزش تزريقات، وسايل و تجهيزات كاملي هم ندارند و تنها از بدن مراجعان براي آموزش آنها استفاده مي‌كنند.

به طور مثال براي آموزش تزريق عضلاني از مراجعه‌كنندگان مي‌خواهند كه انواعي از ويتامين‌ها را به سرنگ كشيده و براي آموزش، قرباني يكديگر شوند.

اين موضوع براي بيشتر كساني كه براي يادگيري مراجعه مي‌كنند، بسيار هيجان‌انگيز و خالي از اشكال است. وقتي هم كه هدف آنها از مراجعه به اين مكان‌ها پرسيده مي‌شود با نگاهي پرشور و هيجان‌زده خود را يك بهيار يا پرستار خانگي جازده و هدف از آموزش را استفاده كاربردي از اين حرفه مي‌دانند.

غافل از آن كه اگر اين مراجعه‌كنندگان عوارض و زيان‌هاي ناشي از تزريقات غيراصولي را بشناسند و پيگردهاي قانوني آن را بدانند، هيچ گاه گذرشان به اين مكان‌ها نخواهد افتاد.

بنا به گفته پزشكان، تزريقات بايد در بيمارستان يا درمانگاه‌هاي مجهز به فوريت‌هاي پزشكي انجام شود. در خيلي از مواقع ورود يك ماده شيميايي به بدن، مي‌تواند همراه با عوارض باشد و به شوك يا تشنج بينجامد.

در صورت بروز اين حالات و نبود تجهيزات و پزشك متخصص، خطر جاني بيمار را تهديد خواهد كرد كه براي شخص تزريق‌كننده يك عمر پشيماني و ندامت به همراه داشته و كسي كه آموزش و مجوز قانوني لازم براي اين كار را ندارد بايد در مقابل قانون پاسخگو باشد.

بيشتر متخصصان بر اين باورند كه تزريقات و مهم‌تر از آن شناسايي داروها وعوارض آن ازجمله اصولي است كه يك پزشك يا پرستار، طي دوران چند ساله تحصيلات آكادميك خود به تدريج و به صورت تئوري و البته كاربردي به دفعات زياد زير نظر استادان مربوطه آموزش مي‌بيند و يك فرد عادي نمي‌تواند طي چند روز با اين اصول آشنا شود و راه‌هاي رويارويي با عوارض، اين داروها را بشناسد.

گذشته از عوارض داروها شناسايي داروي تزريقي، نوع و نحوه تزريق آن، دوز تجويز شده، نحوه آگاهي از تاريخ مصرف دارو و... ازجمله مواردي است كه دانستن آن نياز به دانش پزشكي داشته و نمي‌توان به اين راحتي از كنار آن گذشت.

انواع تزريق

استعمال داروها از راه‌هاي مختلف (خوراكي، ركتوم، تزريقي و...) بسته به نوع بيماري با نظر پزشك تجويز مي‌شود.

در روش تزريقي از سوزن استفاده مي‌شود و داراي انواع تزريق عضلاني، زيرجلدي، داخل جلدي و وريدي است. در تزريق عضلاني، دارو وارد عمق عضلات بزرگ بدن همچون بازو يا ران مي‌شود مانند پني‌سيلين.

در تزريق زير جلدي دارو در لايه چربي زير پوست بازو يا سطح داخلي ران تزريق مي‌شود. معمولا بيشتر داروهايي كه از راه خوراكي در دستگاه گوارش تجزيه مي‌شوند و بي‌اثر مي‌گردند از اين راه تزريق مي‌شوند مانند انسولين. در تزريق داخل جلدي دارو بين لايه‌هاي پوست تزريق مي‌شود، مانند تست پني‌سيلين.

در تزريق وريدي هم، دارو از راه رگ با سرعت در تمام بدن منتشر شده و آثار آن بلافاصله آشكار مي‌شود. مانند انواع سرم قندي يا نمكي.

عوارض تزريق غيراصولي

از عوارض تزريق عضلاني غيراصولي مي‌توان به عفونت و آبسه و درد درمحل تزريق، انقباض غيرطبيعي عضلاني ـ اسكلتي، شكسته‌شدن سوزن در داخل بدن، ورود سوزن به داخل استخوان يا عروق اصلي و از همه خطرناك‌تر ورود سوزن به داخل عصب و فلج و ناكارآمدي هميشگي عضو اشاره كرد.

از عوارض تزريق وريدي هم مي‌توان به التهاب وريد و عفونت محل تزريق، خونريزي زير پوستي، بروز حساسيت‌هاي ناگهاني دارويي و از همه خطرناك‌تر ادم ريوي كه بر اثر نبود تنظيم سرعت ورود مايعاتي همچون سرم به داخل رگ است و به نوعي موجب حبس بيش از حد آب در عروق مي‌شود، اشاره كرد.

اشتباه در شناسايي نوع تزريق و ناآگاهي در نحوه اختلاط داروهاي تزريقي تركيبي مي‌تواند منجر به شوك و در نهايت مرگ بيمار شود.

هنگام تزريق دارو به اين نكات توجه كنيد

1 ـ‌ براي تزريق دارو به بيمارستان يا درمانگاه‌هاي مجهز مراجعه كنيد تا در صورت بروز عوارض احتمالي دارو فوريت‌هاي پزشكي در دسترس باشد.

2 ـ قبل از تزريق از تاريخ مصرف آمپول يا سرنگ مطمئن شويد.آمپول ظرف شيشه‌اي استريلي است كه جهت نگهداري دوز مشخصي از دارو تهيه مي‌شود.

3 ـ فرد تزريق‌كننده بايد لباس سفيد و تميز به تن داشته و هنگام تزريق دست‌هاي خود را با آب و صابون شسته و دستكش بپوشد.

4 ـ براي استريل محل تزريق از پنبه يا پد الكلي استفاده شود و هرگز پنبه الكل از قبل آماده شده استفاده نشود. به كار بردن عطرهاي الكل‌دار يا تركيبات اين چنيني منع مصرف دارد.

5 ـ براي كاهش درد ناشي از تزريق عضلاني حتما روي تخت دراز كشيده و كامل به روي شكم بخوابيد و از خم‌كردن پاها خودداري كنيد و با يك نفس عميق، عضلات‌تان را شل كنيد.

فرو بردن و بيرون كشيدن سوزن بايد با سرعت انجام شود، اما تزريق محلول به آرامي انجام گيرد.

6 ـ قبل از تزريق بهتر است استحمام كنيد. پوست تميز عفونت‌هاي احتمالي ناشي از تزريق را به حداقل مي‌رساند.

7 ـ محل تزريق را بعد از هر بار تزريق تغيير دهيد. بهتر است محل تزريق را ماساژ ندهيد چراكه دارو سريع‌تر از حد معمول جذب مي‌شود.

8 ـ هيچ گاه كودكان را از تزريق نترسانيد. با آنها صادقانه رفتار كنيد تا به شما اعتماد كنند.

فاخره بهبهاني - گروه سلامت