عضو هيئت علمی دانشگاه علامه طباطبايی با اشاره به ابعاد شخصيتی علمی و تبليغی حضرت زينب(س)، فضائلی چون سخنوری، موقعشناسی، بصيرتبخشی و مخاطبشناسی را از بارزترين عناصر تبليغی ايشان برشمرد.
حجتالاسلام والمسلمين عنايتالله شريفی، عضو هيئت علمی دانشگاه علامه طباطبايی، در گفتوگو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، به بيان ابعاد شخصيتی حضرت زينب(س)، شامل فضايل، شخصيت علمی و ابعاد تبليغی ايشان پرداخت و ويژگیهای سخنوری، موقعشناسی، بصيرتبخشی و مخاطبشناسی را از عناصر محوری تبليغی حضرت زينب(س) دانست.
وی با بيان اينكه در منابع اسلامی، فضايل بیشماری برای حضرت زينب(س) ذكر شده است، افزود: عبارت «فإنّ فضائلها و خصالها و جلالها و علمها و عملها و عفتها و نورها و ضيائها و شرفها تالیۀ امّها(س)» يكی از اين توصيفات است كه به معنای همانندی ويژگیهای شخصيتی، اخلاقی و علمی و عمل حضرت زينب(س) با خصال مادر گرامی ايشان، حضرت زهرا(س) است.
عضو هيئت علمی دانشگاه علامه طباطبايی با اشاره به شخصيت علمی حضرت زينب(س) اظهار كرد: گفته شده است كه ايشان زنی دانشمند، فاضل، سخنور، فصيح و بليغ بوده است و از لحاظ علمی نايب خاص امام حسين(ع) در بيان حلال و حرام الهی بوده است و امام سجاد(ع) در مورد آن حضرت میفرمايد: «يا عمّة انت بحمدالله عالمة غيرمتعلّمة؛ ای عمه! تو استادی هستی كه معلم نديدهای».
كاربرد اصول روانشناسی در فعاليت تبليغی حضرت زينب(س) بسيار بارز است و رعايت مقتضای حال و تحقير شخصيت ابن زياد و معرفی شايسته خود و اهل بيت(س) از مصاديق اين رويكرد است كه ايشان به خوبی از آن بهره میگيرد و تأثير زيادی بر مسائل پيرامونی میگذارد
وی در ادامه با بيان اينكه حضرت زينب(س) پيامرسان نهضت عاشورا بوده است، گفت: هر انقلابی دو چهره دارد. يك چهره آن جهاد و جانفشانی است و چهره دوم آن پيامرسانی است. وظيفه پيامرسانی نهضت عاشورا بر دوش امام سجاد(ع)، حضرت زينب(س) و اسرای اهل بيت بوده است.
شريفی با اشاره به اين عبارت رايج كه اگر حسينابن علی(ع) در جنگيدن و شهادت نيكوست، جهاد خواهر او تبليغ كردن و ابلاغ پيام شهيدان كربلا بوده است، افزود: اگر رسالت امام حسين(ع) تن ندادن به ذلت بوده است، رسالت زينب(س) اين بوده است كه پيام «هيهات منّا الذّلة» را به گوش جهانيان برساند.
وی ويژگی نخست تبليغی حضرت زينب(س) را خطابه و سخنوری ايشان دانست و اظهار كرد: معروف است كه ايشان بليغ سخن میگفت و پس از واقعه عاشورا همواره میكوشيد كه پيام عاشورا را با استفاده از بيان شيوا و استناد به آيات الهی و احاديث پيامبر منتقل كند كه نمونهای از اين ويژگی را میتوان در سخنرانی آن حضرت در كوفه مشاهده كرد.
اين پژوهشگر افزود: ايشان در ابتدای ورود به شهر، با اشاره جمعيت را متوجه كرد و سپس فرمود: «الحمدالله و الصلوة علی ابی، محمد و آله الطيبين الطاهرين» و با منتسب كردن خود به پيامبر، شرايط و جو غالب را دگرگون میسازد و با مهارت تمام، تبليغات سوء مبنی بر خارجی بودن اهل بيت(س) را بیاعتبار میكند و با منقلب كردن شرايط، حتی موجب خشم عمومی نسبت به حكومت میشود.
عبارت «فإنّ فضائلها و خصالها و جلالها و علمها و عملها و عفتها و نورها و ضيائها و شرفها تالیۀ امّها(س)» يكی از اين توصيفات وارده درباره حضرت زينب(س)است كه به معنای همانندی ويژگیهای شخصيتی، اخلاقی و علمی و عمل حضرت زينب(س) با خصال مادر گرامی ايشان، حضرت زهرا(س) است
وی بصيرتبخشی را از ديگر ويژگیهای تبليغی حضرت زينب(س) دانست كه مردم جاهل و منحرف از حق را با خط اصيل ولايت و آل امامت آشنا میكند.
شريفی ادامه داد: حضرت زينب(س) از پيش از واقعه عاشورا مشهور به «عقيله بنی هاشم» بود كه معنای آن تدبير و مراتب عقلی ايشان است. يكی از مهارتهای ايشان، استفاده از تدبير و موقعسنجی در پيامرسانی است كه به واسطه شناخت مخاطب و شرايط موجود، تأثيرگذارترين مطالب را مطرح كند و ذهنها را نسبت به مسائل آگاه كند.
وی افزود: يكی از نمونههای استفاده از اين مهارت، برگزاری مراسم عزاداری برای گراميداشت شهدای كربلا در هنگام ورود به شام است. ايشان عزاداری را موكول به مدينه نكرد و از همان آغاز با برگزاری مراسم عزاداری، به پيامرسانی پرداخت و بستری فراهم كرد كه موجب انگيزشهايی جهت قيام عليه دستگاه ظلم شد.
عضو هيئت علمی دانشگاه با اشاره به اينكه كاربرد اصول روانشناسی در فعاليت تبليغی حضرت زينب(س) بسيار بارز است، گفت: رعايت مقتضای حال و تحقير شخصيت ابن زياد و معرفی شايسته خود و اهل بيت(س) از مصاديق اين رويكرد است كه ايشان به خوبی از آن بهره میگيرد و تأثير زيادی بر مسائل پيرامونی میگذارد.
وی دعا و عبادت را يكی ديگر از روشهای مهم حضرت زينب(س) در بيان پيام و رسالت نهضت عاشورا دانست و گفت: وقتی حضرت در روز يازدهم از كنار پيكر مبارك امام حسين(ع) میگذرد، روی به آسمان میكند و میگويد: «اللهم تقبّل منّا...» و معروف است كه ايشان همه شب به نماز شب مشغول بود و از اين طريق هويت ايمانی و خدايی نهضت عاشورا را هرچه بيشتر به نمايش میگذارد.