خونريزي گوارشي
جام جم آنلاين: يكي از دلايل مراجعه به اورژانسهاي داخلي و جراحي، خونريزي از دستگاه گوارش است. زماني كه فرد دچار استفراغ خوني ميشود تشخيص آسان است.
مشكل زماني بروز ميكند كه فرد دچار خونريزي ميشود، اما نشانهها واضح و آشكار نيست. تصور كنيد كه مرد مسني را به اورژانس آوردهاند كه دچار سنكوپ شده است.
در بررسي بيمار مشكلي در قلب و مغز وي پيدا نميشود، اما در آزمايش خون متوجه كمخوني شديد بيمار ميشوند. در حين شرح حالي كه از بيمار گرفته ميشود، عنوان ميكند كه مدفوعش از دو هفته قبل به رنگ سياه و به مانند قير شده است.
در بررسي نمونه ارسالي به آزمايشگاه از نظر بررسي خون در مدفوع پاسخ مثبت گزارش ميشود. اگر بيمار مطلع بود كه رنگ مدفوع سياه به معناي خونريزي است هيچگاه دچار سنكوپ نميشد.
هميشه خونريزي گوارشي با دفع خون روشن همراه نيست. گاهي فرد دچار استفراغي به رنگ قهوهاي ميشود كه به اشتباه آن را به غذاي مانده در معده ارتباط ميدهد.
بعضي افراد به دليل خونريزي آهسته و تدريجي، علامتي مثل تغيير رنگ مدفوع ندارند و ممكن است با علائمي به پزشك مراجعه كنند كه از تشخيص خونريزي بسيار به دور باشد.
بسياري از افراد مسن دچار سنكوپ، سرگيجه و حتي درد قفسه سينه ميشوند. ممكن است اين افراد با سرگيجه به پزشك مراجعه كنند و تنها يافته در معاينه آنها فشار خون پايين باشد. در اين شرايط معمولا فشار خون پايين با ضربان قلب بالا و تپش همراه است.
علل بروز خونريزي گوارشي شامل زخم يا التهاب در لوله گوارشي، تورم و پرخوني در مبتلايان به نارسايي كبد(سيروز)، استفراغ مكرر و شديد، مصرف الكل يا داروهاي مسكني همچون بروفن، مفناميك اسيد، پيروكسيكام و آسپيرين است.
شناسايي علت خونريزي: اگر پزشك به خونريزي شك كند بايد محل خونريزي را تشخيص داده و درمان را بر اساس محل خونريزي تعيين كند. براي شناسايي محل خونريزي بهترين روش استفاده از دستگاه براي مشاهده دستگاه گوارش است.
براي مشاهده بخش فوقاني دستگاه گوارش از دستگاه آندوسكوپ و براي مشاهده بخش انتهايي دستگاه گوارش از كولونوسكوپ استفاده ميشود. گاهي اين وسايل علاوه بر امكان تشخيص، توانايي درمان علت مولد را هم دارند. برفرض در بيماران با نارسايي كبدي علاوه بر شناسايي محل خونريزي در مري، خونريزي عروقي را توسط آندوسكوپ كنترل ميكنند.
درمان: مهمترين نكته در درمان خونريزي گوارشي احياي فوري بيماران با مايعات تزريقي و حتي در موارد شديد با خون است. بسياري از بيماران به دليل خونريزي شديد و يا مداوم نيازمند تجويز فوري خون هستند. اين بيماران بايد فورا تحت بررسي جهت تشخيص محل خونريزي قرار بگيرند.
پس از تشخيص و درمان اوليه جهت پايدار سازي بيمار و جبران خون از دست رفته بايد درمان دارويي يا جراحي براي بيمار شروع شود. بسياري از بيماران نيازمند درمان با چندين دارو هستند كه عدم رعايت دقيق دارويي ميتواند به عود بيماري منجر شود. افرادي كه از داروهاي مسكني كه نامبرده شد استفاده ميكنند يا افرادي كه مصرف الكل دارند بايد مصرف اين داروها و الكل را قطع كنند.
دكتر بهروز هاشمي - متخصص طب اورژانس