جام جم آنلاين: پنج سال قبل بود كه دو شركت خودرو ساز از كشورهاي هند و فرانسه پاي امضاي قراردادي نشستند كه از توليد خودرويي متفاوت حكايت داشت.
شركت هندي، ماشيني مي‌خواست كه بتواند با هواي فشرده كار كند و حالا آنها پس از پنج سال از آزمايش دو ماشين جديد خبر مي‌دهند كه از چنين موتورهايي سود مي‌جويد. از قرار معلوم ايده شركت هندي براي ساخت ماشيني كه با هواي فشرده كار مي‌كند واقعا باد هوا نبوده است.

حالا كه مايه اصلي كار بالقوه موجود است، برنامه بعدي هندي‌ها راه‌اندازي كارخانجات و خط توليد صنعتي براي ساخت بالفعل چنين خودرويي است.

البته موتورهاي هواي فشرده ايده تازه‌اي به حساب نمي‌آيد و سابقه حضور نخستين مدل اين نوع موتورها به بيش از يك قرن پيش بازمي‌گردد.

قبل از رواج موتورهاي الكتريكي تا چند دهه از اين موتورها در صنعت معدنكاري استفاده مي‌شد. حتي همين حالا نيز توان طيف وسيعي از ابزارآلات بويژه ابزارهاي بادي مورد استفاده در مكانيكي‌ها و خدمات بدنه خودرويي از هواي فشرده تامين مي‌شود.

طرز كار يك موتور ماشين از نوع هواي فشرده شبيه موتور احتراق داخلي يا همان درون‌سوز است كه طي آن سوخت باعث انبساط گاز و در نتيجه راندن پيستون‌ها و چرخش ميل‌لنگ شده و نيروي محركه ماشين تامين مي‌شود. اما وجه تمايز و اختلاف اين دو نوع موتور از همان اول كار و با سوخت شروع مي‌شود؛ آنچه در يك موتور هواي فشرده باعث حركت پيستون‌ها و نهايتا حركت ماشين مي‌شود هواست و نه انفجار بنزين.

محققان سوئدي آزمايش‌هايي را با موتورهاي تك‌سيلندري از همين نوع موتورهاي هواي فشرده انجام داده‌اند. اما تنها مشكلي كه بر سر راه خودروهايي با موتور هواي فشرده وجود دارد تامين قدرت و توان حركت موتور است.

جريان از اين قرار است كه فشردگي هوا به تنهايي مي‌تواند سرعتي حدود 50 تا 55 كيلومتر در ساعت براي ماشين به ارمغان آورد بنابراين چنين ماشيني براي تامين توان مكمل مي‌تواند هواي بيشتري را به فراخور سرعت بيشتر از طريق يك كمپرسور هواي الحاقي جذب كند.

اين كمپرسور هوا مي‌تواند برقي يا به احتمال زياد بنزيني باشد، ولي باز هم به ميزان زيادي از انتشار گازهاي سمي كاسته مي‌شود، چون موتور بنزين‌سوز در سرعت‌هاي پايين وارد عمل نخواهد شد.

برد مسافتي نيز مسأله ديگر اين قبيل ماشين‌ها به حساب مي‌آيد. مثل همه وسايل نقليه، يك ماشين از نوع موتور هواي فشرده فقط تا جايي سواري مي‌دهد كه سوخت در باكش داشته باشد.

اين در حالي است كه ذخيره هواي فشرده نيازمند باك‌هاي سوختي محكم‌تر از فولاد يا مواد كامپوزيت است تا از پس نگهداري چند هزار كيلوگرم بر سانتي‌متر مكعب هواي لازم برآيد البته بخش اميدواركننده قضيه آن است كه خطر فشرده ساختن هوا در چنين مخزني به مراتب كمتر از گاز طبيعي يا هيدروژن است.

مساله بعدي ماشين‌هاي هواي فشرده پر كردن باك است، چرا كه اكثر كمپرسورهاي هوا دست‌كم چند ساعتي زمان براي اين كار مي‌برد.

با اين اوصاف به نظر مي‌رسد شركت هندي تنها توليدكننده‌اي باشد كه واقعا و عملا دست به كار ساختن ماشيني با توان هواي فشرده شده است.

دو سال پيش شركت هوندا يك خودروي مفهومي را از نوع هواي فشرده رونمايي كرد و همان زمان شركت ديگري نيز قول تحويل يك نمونه از آن را براي آمريكا داده بود كه هنوز خبري نشده است. اگر شركت هندي در كارش موفق شود گام بزرگي در كاهش انتشار گازهاي گلخانه‌اي در هند و چه بسا عاري شدن كامل خودروها از سوخت‌هاي فسيلي در كل جهان برخواهد داشت.

Diacovery - مترجم: مهريار ميرنيا