رئيس انجمن علمی اصول فقه حوزه علميه قم علم اصول را بومی‌ترين علم جهان اسلام خواند و اظهار كرد: در حقيقت مؤسس اين دانش «صادقين»(ع) بوده‌اند، اگرچه مايه‌های اوليه آن در عهد پيامبر(ص) شكل گرفته بود.

به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، حجت‌الاسلام والمسلمين علی‌اكبر صادقی رشاد، رئيس انجمن علمی اصول فقه حوزه علميه قم، در نشست مطبوعاتی تأسيس «انجمن علم اصول» كه ظهر امروز دوشنبه، اول خردادماه، در پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی برگزار شد، با اشاره به تاريخچه علم اصول در دنيای اسلام اظهاركرد: دانش اصول، دانش بسيار ديرينی است و سابقه‌ای به درازای دين ما دارد. اصول در واقع منطق استنباط يا فهم دين يا دستكم استنباط احكام است كه در واقع، در عهد حضرت رسول‌الله(ص) تأسيس شده است.

وی افزود: خود پيامبر(ص) برای تعليم اصحاب به همين شيوه اصولی برخی از فروع دين را استنباط می‌كردند؛ البته استنباط ايشان شيوه تعليمی داشته است، چراكه كلام، كردار و حتی سكوت پيامبر(ص) حجت بوده است. پيامبر(ص) در واقع شيوه اجتهاد را كه در قالب علم اصول صورت‌بندی شده بود، به اصحاب خويش ياد می‌دادند و اين شيوه بعدها توسط ائمه(ع)، به ويژه صادقين(ع)، بسط داده شد.

استاد دروس خارج فقه و اصول حوزه علميه قم تصريح كرد: در حقيقت مؤسس دانش اصول «صادقين» بوده‌اند، اگرچه مايه‌های اوليه آن در عهد پيامبر(ص) شكل گرفته بود. با اين حال ديگرانی چون شافعی نيز به مؤسس علم اصول مشهور شده‌اند، اما پرواضح است كه امام صادق(ع) دهه‌ها از وی مقدم بوده است و بنابراين نه شافعی و نه هيچ يك از ائمه اهل سنت نمی‌توانند مؤسس دانش اصول بوده باشند.

وی با اشاره به اين كه صادقين(ع) اجتهاد را بنياد نهاده و مكتب فقهی تأسيس كردند، ادامه داد: در واقع 13 قرن از عمر دانش اصول و 11 قرن از تدوين آن می‌گذرد و گرچه تك‌نگاری‌هايی درباره مباحث اصولی از سوی اصحاب ائمه(ع) نگارش شده است، اما نگارش كتاب‌های جامعی كه همه ابواب علم اصول را در خود جای داده باشند، برای نخستين بار از سوی شيخ مفيد، سيد مرتضی و شيخ طوسی انجام شده است.

حجت‌الاسلام صادقی رشاد در ادامه سخنان خود به دوران مختلف علم اصول اشاره و اظهار كرد: شيخ انصاری از بزرگترين نوابغ شيعه و جهان اسلام و می‌توان ادعا كرد كه بزرگترين دانشمند اصولی جهان تشيع است كه علم اصول با او تحول، عمق و اتقان خاصی يافت و وی با دو اثر مطارح‌الانظار و فرائدالاصول (رسائل) يك تاريخ اين علم را پيش برد و مرزهای آن را توسعه داد.

رئيس انجمن علم اصول فقه حوزه علميه قم ادامه داد: قبل از شيخ انصاری جريان اخباری‌گری توسعه يافته بود؛ اخباريون مخالف علم اصول و اجتهاد بودند و مبارزه دو عالم بزرگ شيعی يعنی مرحوم استرآبادی (نماينده اخباريون) و مرحوم بهبهانی (نماينده اجتهاديون) بسيار مشهور است كه اين مبارزه در پايان با غلبه اصوليين پايان يافت.

رئيس شورای حوزه‌های علميه استان تهران با بيان اين‌كه اين مبارزه نشانگر آن است كه كرسی آزادانديشی در تاريخ حوزه پيشينه چندصد ساله دارد، بيان كرد: اكنون علم اصول در اوج خود است و با ظهور اصوليين بزرگی چون آيت‌الله محقق اصفهانی (كمپانی)، آيت‌الله نايينی و سپس كسانی چون آيت‌الله خويی، امام خمينی(ره) و نيز شخصيت‌های نوآوری چون شهيدصدر، اصول در دوره ما اوج ديگری گرفت.

وی در بخش ديگری از سخنان خود علم اصول را بومی‌ترين علم جهان اسلام خواند و اظهار كرد: علمای ما در اين علم تأسيس اساس كردند و علمی را پديد آوردند كه پيش از آن وجود نداشت. علم اصول قطعاً دينی است؛ دانشی گسترده و دقيق كه خود مشتمل بر چندين دانش، از جمله زبان‌شناسی، نشانه‌شناسی، هرمنوتيك، فلسفه ذهن و... است.