خردمندان فرهنگ «تولتك» عقيده دارند كه انسان وقتی متولد می‌شود، يك ظرف تو خالی و فاقد هرگونه زمينه‌ پيشينی است، اين عبارت در حقيقت به‌ معنای نفی فطرت است.

به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، حجت‌الاسلام و المسلمين دكتر محمدتقی فعالی، مدرس حوزه و دانشگاه و نگارنده 9 جلد كتاب در باب جنبش‌های نوظهور معنوی، در يازدهمين نشست از سلسله نشست‌های «آسيب‌شناسی عرفان‌های كاذب» كه در سازمان فعاليت‌های قرآنی دانشجويان كشور برگزار شد، به ايراد سخنرانی پرداخت.

وی با اشاره به آموزه‌های عرفان تولتك عنوان كرد: بايد توجه داشت كه عرفان تولتك در ايران يك جريان جدی عرفانی به‌ حساب نمی‌آيد و هيچ‌گاه تبديل به فرقه نيز نشد، اگر چه روح آن كه همان فرهنگ جادوگران سرخ پوست است، در ايران بسيار شايع است، اما خود شخص دون ميگوئل روئيز و يا آئين و عرفان تولتك در ايران چندان برجسته نيست.

فعالی با اشاره به خلاصه آئين شمنيزم يا تولتك عنوان كرد: اولين نكته‌ كه در آئين شمنيزم يا تولتك بر آن بسيار تأكيد می‌شود، بحثی با عنوان رؤيابينی است. مبحث رؤيابينی در عرفان‌های ساحری سرچشمه بسياری از مسائل ديگر به حساب می‌آيد. البته بايد دقت داشت كه رؤيابينی در فرهنگ تولتك با آنچه كه در زبان فارسی مطرح می‌شود، كاملاً متفاوت است.

اين محقق و پژوهشگر با بيان اين‌كه روئيز و ديگر خردمندان فرهنگ تولتك عقيده دارند كه انسان وقتی متولد می‌شود يك ظرف توخالی و فاقد هرگونه زمينه‌ پيشينی است، خاطرنشان كرد: اين عبارت در حقيقت به‌معنای نفی فطرت است. البته بُعد ديگر اين سخن نيز اشاره به عقيده ماركس دارد كه وی عنوان می‌كند انسان‌ها در بدو تولد ظرف‌های توخالی هستند و به مرور زمان در جامعه آنچه كه لازم است در ظرف‌های ايشان ريخته می‌شود و به اين ترتيب وجود انسان شكل می‌گيرد.

اين مدرس حوزه و دانشگاه افزود: روئيز و ديگر شمن‌ها اين‌گونه اعلام می‌كنند كه هر انسانی در بدو تولد فاقد هر گونه دين، مذهب و آئين خاصی است و به‌ مرور كه در زندگی اجتماعی رشد پيدا می‌كند به اعتقادات مختلفی پای‌بند می‌شود. ايشان بيان می‌كنند كه انسان در اين مسير، سير خود را از خانواده شروع می‌كند و از تمامی دوستان و آشنايان تأثير می‌پذيرد، به‌طوری‌كه تك تك مربيان و معلمان حتی تبليغات در سطح جامعه به مرور زمان ظرف خالی وی را پر می‌كند.

فعالی تصريح كرد: بنابراين مجموعه آداب، سنن، رسوم، تكاليف، عقايد و ديگر مسائلی از اين دست، همان مطالبی هستند كه آهسته آهسته توسط معلمان و مربيان و هر عنصر ديگر در جامعه به مرور زمان در ذهن اين كودك جای‌گير می‌شود و او را رفته رفته بارورتر خواهند كرد.

وی با تأكيد بر اين‌كه روئيز عنوان می‌كند تحقق اين فرآيند رؤيابينی نام دارد، تصريح كرد: ر اين تعريف رؤيا يعنی مجموعه باورها، عقايد و آدابی كه به ذهن يك كودك خورانده می‌شود. روئيز اين پديده را رؤيابينی سياره زمين معرفی می‌كند؛ از ديدگاه وی رؤيابينی سياره زمين مجموعه‌ باورها، عقايد و آموزه‌هايی است كه جامعه از طريق يك پروسه طولانی مدت عميق و بسيار پيچيده، خوراك ذهنی، فكری، احساسی و عاطفی يك كودك و نوجوان را فراهم می‌كند.

اين محقق و پژوهشگر با اشاره به اصطلاح اهلی كردن انسان‌ها كه توسط روئيز مطرح شده است، ادامه داد: روئيز در اين زمينه اصطلاح ديگری را نيز بكار می‌برد. وی عنوان می‌كند پروسه رويابينی دقيقاً مشابه اهلی كردن حيوانات است كه به دست انسان‌ها صورت می‌گيرد، به‌عنوان مثال اگر شخصی با يك اسب چموش روبرو شود به مرور زمان می‌تواند او را اهلی سازد و از آن حيوان وحشی يك اسب راه‌وار تربيت كند.

فعالی با بيان اين‌كه از نگاه روئيز همين عمل را دقيقاً معلمان و مربيان در سطح جامعه انجام می‌دهند، اظهار كرد: مربيان و مسئولان تربيت در جامعه از طريق اهلی‌سازی انسان‌ها، يك سری آداب و رسوم را به‌عنوان خوراك ذهنی به خورد ايشان می‌دهند، بنابراين ما همان‌گونه كودك خويش را تربيت می‌كنيم‌ كه گربه‌ها، اسب‌ها، شيرها و ديگر حيوانات را اهلی می‌كنيم.

اين مدرس حوزه و دانشگاه ادامه داد: با اين ديدگاه هنگامی‌كه يك نوجوان باورها و عقايد خود را از جامعه دريافت كرد، درون وی يك كتابی محقق می‌شود كه نام اين كتاب «كتاب قانون» است. كتاب قانون يكی از مهم‌ترين كليدواژه‌های عرفان تولتك به‌شمار می‌آيد. كتاب قانون عبارت است از «مجموعه باورها و عقايدی كه شخص متربی از طريق روند اهلی سازی يك سری آداب، رسوم و تكاليف را در وجود خود می‌پذيرد».

وی گفت: از منظر عرفان تولتك كتاب قانون يك نقش و رويكرد بسيار جدی را نيز در درون شخص ايجاد می‌كند و آن عبارت است از اين‌كه هنگامی‌كه كتاب قانون در وجود شخصی شكل گرفت، آن شخص رفتارهای منعكس شده از سوی جامعه را با كتاب قانون درون خويش می‌سنجد و دائماً در حال ارزيابی درونی است.

اين محقق و پژوهشگر اظهار كرد: هر انسانی در اين سنجش‌ها به دو حالت برخورد می‌كند؛ يا آن عقايد موافق كتاب قانون وی است و يا اين‌كه برخوردهايی كه از جامعه مشاهده می‌كند، با كتاب قانون درون او سنخيت ندارد. در اين حالت است كه درون آن شخص عنصری نيرومند به ‌نام «قاضی درون» شكل می‌گيرد.

فعالی ادامه داد: بنابراين وظيفه قاضی درون اين است كه دائماً باورها و عقايد اين شخص را كه در كتاب قانون وجود وی است، با رويدادهای خارجی و آنچه از جامعه به وی می‌رسد مقايسه می‌كند. البته بايد دقت داشت كه سنجش رفتار ديگران با اين كتاب قانون به مراتب بيشتر از سنجش رفتار خود آن شخص با كتاب قانون است.

اين مدرس حوزه و دانشگاه با تأكيد بر اين‌كه اگر انسان هنگام سنجش رفتارهای خود با كتاب قانون به تعارضی برخورد كند، دائماً آن شخص خود را معذب می‌داند و سرزنش می‌كند، خاطرنشان كرد: در اين هنگام روئيز معتقد است كه مفهوم ديگری به‌نام عنصر قربانی در شخص شكل می‌گيرد، به‌طوری‌كه در اين هنگام وی اذعان می‌كند كه «من قربانی شده‌ام». روئيز در ادامه می‌گويد شخصی كه دارای كتاب قانون شود، دائماً اين ندای درونی را به خود می‌گويد كه «بيچاره من، بيچاره من».

فعالی با بيان اين‌كه اين روند، پيشامد مناسبی در يك شخص نيست و منجر به افسردگی‌های روحی در وی می‌شود، اظهار كرد: روئيز اعتقاد دارد كه مشكل انسان بايد از سرچشمه حل شود. وی می‌گويد ما با ارائه مكتب شمنيزم يا تولتك می‌خواهيم اين مشكل را از ابتدا برای انسان برطرف كنيم، بنابراين روئيز با ارائه تحليل‌های خود در رابطه با انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی و روانشناسی به دنبال جايگاهی برای طرح شمنيزم يا تولتك است.

وی عنوان كرد: روئيز در اعتقادات خود بيان می‌كند كه در اين فضا شمنيزم به كمك انسان‌ها می‌آيد و تلاش می‌كند تا رويابينی اشخاص را از بين ببرد و روند اهلی‌شدن را متوقف كند، لذا وی معتقد است كه عرفان تولتك روند جريان اهلی شدن انسان را متوقف می‌كند و به تعبير خود روئيز ارزش و جايگاه عرفان تولتك توقف گفتگوی درون است.

اين محقق و پژوهشگر با تأكيد بر اين‌كه روئيز عنوان می‌كند كه تنها نجات‌بخش آدميان استفاده از پيام‌ها، شعارها، آداب و مناسك عرفان تولتك خواهد بود، تصريح كرد: آداب و مناسك تولتك با عنوان «چهار ميثاق» شهرت دارد. روئيز چهار اصل را ارائه می‌دهد و خاطرنشان می‌كند كه هركس به اين چهار اصل پايبند باشد و به آن توجه كند، روند اهلی شدن وی از بين می‌رود و رويابينی سياره زمين در وی منتفی می‌شود. در اين هنگام است كه چنين انسانی به سمت فراطبيعت و عالم بالا پيش خواهد رفت.