ادعيه فاطميه(س) سند قطعی در حقانيت اهل بيت(ع) است و اين ادعيه در بررسی روايات مربوط به آن حضرت، ملاك وزينی محسوب می‌شود كه مكمل رويكرد قرآن كريم در تكريم شخصيت الهی آن حضرت است.
كاظم حاج‌رجبعلی، پژوهشگر علوم قرآنی و مدرس مدرسه دانشجويی دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا) اظهار كرد: شايد پيچيده‌ترين و فنی‌ترين تحليل مربوط به روايات، تحليل رواياتی باشد كه به بررسی موضوعات مرتبط با زندگی فاطمه(س) و يا هر چيزی كه به نوعی با نام و يا موضوع حضرت فاطمه(س) باشند، می‌پردازند. علت مسئله هم بسيار روشن است، در واقع حساسيتی كه به جهت تاريخی، نام فاطمه(س) ايجاد كننده آن بوده است.

وی ادامه داد: برای دو طيف، انگيزه دامن‌زدن به ابهامات در روايات مذكور وجود داشته است. دسته اول كسانی هستند كه به هر حال در زمان حيات دختر رسول خدا(ص) با او چالش داشته‌اند و به شهادت تاريخ، مورد غضب معنادار حضرت فاطمه(س) قرار گرفتند؛ لذا چاره‌ای جز طرح تهمت‌ها و نقطه‌نظراتی كه دست‌مايه تحريفات وسيع و يا دست‌كم خطا در تحليل هر متنی كه به نوعی با نام حضرت فاطمه(س) در ارتباط است، نديدند.

اين محقق و پژوهشگر قرآنی در ادامه به تبيين دسته دوم روايات ناظر به اين مطلب پرداخت و عنوان كرد: گروه دوم، دوستان بی‌توجهی هستند كه ناآگاهانه به تبليغ رواياتی دست می‌زنند كه ظاهر آن مدح و ستايش از حضرت فاطمه(س) است، اما در باطن و به طرز زيركانه‌ای، قصد خدشه‌دار كردن موضع‌‌گيری‌های حضرت و يا شخصيت ايشان را دارد.

حاج‌رجبعلی با اشاره به روايات به دسته‌بندی آنان پرداخت و بيان كرد: اگرچه در اينجا مجال طرح اين دست روايات نيست، اما مطرح كردن چند نكته به عنوان بخشی از شاخصه‌های بررسی در تحليل روايات مربوط به حضرت فاطمه(س) می‌تواند بسيار مفيد و راهگشا باشد. نخست بايد توجه داشت كه عمده روايات مذكور سعی دارند به طرق مختلف سخط و خشم حضرت زهرا(س) را يك امر عادی و معمولی جلوه دهند.

وی در توضيح اين مطلب عنوان كرد: اين دسته از روايات بيشتر سعی دارند با طرح داستان‌های ساختگی كه حكايت از ميل حضرت زهرا(س) به دنيا و دنياگرايی دارد، تصويری از يك بانوی عادی كه طبعاً خشم و غضب او هم چندان قابل استناد و اهميت نخواهد بود، ارائه دهند. هرچند پايان مدح‌گونه‌ای از حضرت فاطمه(س) در اين داستان‌ها ترسيم شود، لكن اين تمجيدها در بطن خود، تخريب و تحقير به همراه دارند.

مؤلف كتاب «جهاد نرم» افزود: روايت مشهوری كه مربوط به برخی همسران پيامبر(ص) بوده است و بعدها به حضرت فاطمه(س) نسبت داده شده است، نظير آويختن پرده و استفاده از زيورآلاتی كه در ايام عسرت و سختی به ايشان نسبت داده شده است و طبق روايت موجب آزرده شدن پيامبر(ص) شد و يا روايتی كه خواست و ميل غيرعادی حضرت فاطمه(س) را به انگشتر ترسيم می‌كند، همگی جزء اين دسته از روايات هستند.

وی بيان كرد: دسته ديگری از روايات هستند كه به طرز ماهرانه‌ای قصد تحت‌الشعاع قرار دادن خشم و غضب حضرت فاطمه(س) را با داخل كردن اميرالمؤمنين(ع) در زمره كسانی دارند كه به نوعی مورد خشم فاطمه(س) قرار گرفته‌اند، دارد. از جمله آن، هرگونه روايتی است كه قصد دارد اختلافات زناشويی نظير آنچه را كه ميان افراد عادی جاری است به حضرت فاطمه(س) و امام علی(ع) نسبت دهند.

وی ادامه داد: نظير آنچه كه به دروغ درخصوص ازدواج اميرالمؤمنين(ع) و دختر ابوجهل جعل شده است و نيز رواياتی كه لقب ابوتراب را به امام علی(ع) ناشی از اختلاف ايشان با حضرت فاطمه(س) عنوان می‌كند و نيز رواياتی كه حكايت از خشم و اعتراض در قبال سكوت اميرالمؤمنين(ع) دارد، از اين دسته‌اند. در واقع جاعل يا جاعلان اين دست از روايات با داخل كردن امام علی(ع) در زمره كسانی كه مورد خشم حضرت فاطمه(س) قرار گرفته، قصد دارند يا خشم ايشان را در حدّ خشم‌های عرفی كه انسان‌های عادی، دچار آن می‌شوند تنزّل دهد و يا امام علی(ع) را مغضوب حضرت زهرا(س) معرفی كند.

حاج‌رجبعلی عنوان كرد: ثالثاً دسته‌ای از روايات هستند كه به انگيزه تحت‌الشعاع قرار دادن نحوه شهادت حضرت فاطمه(س) جعل شده‌اند و ممكن است برخی از دوستان بی‌خبر، بدون توجه به اهداف موذيانه از جعل آنها، به ظاهرِ قابل پذيرش آن استناد كنند، در حالی كه نتيجه پذيرش اين دست از روايات، تحريف تاريخ است.

وی با اشاره به رواياتی كه اصرار بر اندوه و بی‌تابی غير عادی حضرت زهرا(س) از رحلت پيامبر(ص) دارند، گفت: در صورتی كه اين روايات به گونه غلوآميزی مطرح شوند، ممكن است تداعی اين نكته را كنند كه علت فوت حضرت فاطمه(س) شهادت نبوده است، بلكه ايشان از اندوه و تأثّر شديد و به مرگ طبيعی از دنيا رفته‌اند و به قول معروف دقّ كرده‌اند.

اين محقق و پژوهشگر عنوان كرد: رابعاً دسته‌ای از روايات هستند كه با بی‌شرمی تمام، توجه حضرت فاطمه(س) به حجاب و يا معاشرت با اشخاص را سست و يا عادی جلوه می‌دهند، كه اين دست از روايات نيز نمی‌توانند مبنای درستی داشته باشند و هدف از جعل آنها زير سؤال بردن شخصيت حضرت فاطمه(س) در سطح يك فرد عادی است.

وی با بيان اينكه هركدام از روايات ياد شده به استناد آيات مختلف قرآنی رد می‌شوند، اظهار كرد: اين در حالی است كه برخی از دوستان ناآگاه اين آيات را هم ناديده می‌گيرند؛ مثلاً آيه تطهير در سوره مباركه احزاب حجت مناسبی برای دسته اخير روايات است. همين آيه و آيات قبل از آن، ميل به دنياگرايی را از حضرت فاطمه(س) و اهل بيت(ع) نفی می‌كند، در حالی كه دنياگرايی را برای برخی از همسران رسول خدا(ص) كه افرادی عادی بودند، اثبات می‌كند.

عضو هيئت علمی مدرسه دانشجويی دانشگاه تهران اظهار كرد: به عنوان شاخصه، روايات محكمی نيز كه با آيات قرآن هماهنگ باشند و بتوان آنها را معيار محك روايات ديگر قرار داد نيز وجود دارد، از جمله روايت معروفی كه ماجرای آموختن تسبيحات حضرت فاطمه(س) را از جانب رسول خدا(ص) به زهرا(س) نقل می‌كند و يا روايتی كه حكايت از رعايت حجاب حضرت فاطمه(س) از نابينا دارد و نيز بخشی از روايتی كه به ماجرای آموختن دعای نور توسط حضرت فاطمه(س) به سلمان می‌پردازد و نفی هرگونه بی‌تابی غيرعادی از حضرت فاطمه(س) می‌كند و آيات و روايات بی‌شمار ديگری كه بخشی از آنها و يا همه آنها قابليت استناد به آيات قرآن را دارند.

اين نويسنده و پژوهشگر قرآنی اظهار كرد: آنچه كه در خاتمه بايد به آن اشاره شود، اين است كه علاوه بر روايات مربوط به زندگی حضرت فاطمه(س) كه توجه و دقت فنی را در بررسی می‌طلبد، ادعيه‌ای از آن حضرت باقی مانده است كه توجه به آنها بسيار راهگشا بوده و ضمن ايجاد پيوند ميان مؤمنين با مادر مظلومه‌شان، مزيت‌های ويژه‌ای را حائز هستند كه ازجمله آن دور بودن ساحت آنها از كمترين دخل و تصرف و تحريف است.

وی در تشريح علت اين مسئله گفت: يكی سطح بالا و دور از دسترس كلمات و عباراتی است كه در قالب دعا از معصومين(ع) به دست ما رسيده است. توضيح اينكه، اصولاً جاعلان دستشان از تحريف ادعيه تا حد قابل توجهی كوتاه است؛ زيرا معارف بلندی كه واگويه مناجات انسان كامل با خداست، قرآن صاعد است و دست بردن در همه آن مهارت و معرفتی فوق بشری می‌طلبد.

حاج رجبعلی خاطرنشان كرد: مزيت ديگر ادعيه حس و حال و طراوتی است كه شهد مناجات با معشوق را با خود دارد و اين حلاوت تأثير عميق‌تری نيز خواهد داشت. سوم اينكه ادعيه به انسان نوعی جهان‌بينی می‌دهد و انسان را تا حدّ زيادی با معصومين(ع) هم افق می‌كند.

وی در پايان سخنان خود افزود: چهارم اينكه ادعيه تجلّی‌گاه پرواز طبع و ذوق يك معصوم است و به اعتبار عصمت گوينده‌اش عرفانی عالی و در نهايتِ مطابقت با استانداردهای قرآنی ارائه خواهد داد و اين يعنی فرصت پرواز دادن به روح با اطمينان از امنيت مسير و نهايتاً اين‌كه كتاب ادعيه فاطميه(س) را كه حاوی برخی از دعاهای حضرت فاطمه(س) است، به همه دوستداران آن حضرت توصيه می‌كنيم. اين كتاب توسط مرحوم محمد دشتی و در قطع جيبی گردآوری شده و انتشارات مؤسسه تحقيقاتی اميرالمؤمنين(ع) نيز آن را نشر داده است.