در بخشی از گفتار حضرت فاطمه(س) در خطبه فدكيه آمده است: آگاه باشيد گفتنی‌ها را گفتم؛ يقين دارم خواری شما را فرا گرفته و گفتن حقيقت با شما سودی ندارد، ولی چه كنم اندوه طغيان كرد، سينه‌ام تنگ شد و اتمام حجت كردم.

با آنكه معنای اهل سنت به كسانی كه از سنت پيامبراكرم(ص) پيروی می كنند تعبير شده، با اين وجود واقعه بنی‌ساعده نشانگر عدول جامعه آن روزگار(اهل سنت) از گفتار پيامبر(ص) است. جامعه اسلامی با رويگردانی از غدير، خويشتن را از موهبات نظام سياسی ولايت و امامت محروم ساخت. نتيجه رويگردانی جامعه اسلامی از ساختار سياسی ولايت و امامت، روی كار آمدن امويان و عباسيان به عنوان خليفه رسول الله بود.

خاندان اهل بيت(ع) در سطح خُرد نيز دچار اجحافاتی شدند؛ واقعه فدك گويای چنين امری است. فدك، آبادی از اطراف شهر مدينه بود. اين آبادی و ساكنان يهودی آن در قرن هفتم هجری به همراه يهوديان قلعه خيبر به دشمنی با پيامبر(ص) پرداختند و از اين رهگذر قلعه خيبر با جانفشانی‌های حضرت علی(ع) فتح شد. اما ساكنان فدك، با پيشنهاد واگذاری نيمی از اراضی خويش به پيامبر(ص) تقاضای صلح كردند، امری كه پذيرفته شد. اراضی فدك، بدون نبرد به دست مسلمانان افتاد و حكم اراضی خالصه پيامبر(فئ) يافت.

فدك، نمادی از مظلوميت اهل بيت(ع) است. فرياد حضرت زهرا(س) در ماجرای فدك، ادامه اعتراضات آن حضرت و اهل بيت(ع) به انحرافات ايجاد شده در جهان اسلام نيز بود؛ انحرافاتی كه اگرچه با سقيفه بنی ساعده آغاز شد اما به فدك خاتمه نيافت.

حضرت زهرا(س) در ماجرای فدك به همراه زنان بنی هاشم به مسجد آمدند تا با خليفه اول به گفت‌وگو بپردازند. آن حضرت با ستايش پروردگار و گواهی به رسالت پيامبر(ص) آغاز كردند. نقش مهم حضرت علی(ع) در دفاع از اسلام و پيامبر اكرم را يادآور شدند و در انتقاد از بی وفايی مردم فرمودند: شما آن‌قدر صبر نكرديد كه بحران فروكش كند و اندكی از مصيبت بگذرد. شتابان فتنه را دامن زديد، شعله‌های اخلال و فساد را برافروختيد، احكام و سنن پيامبر(ص) را ترك كرديد و به اهل بيت(ع) و خانواده‌اش ستم و خيانت روا داشتيد.

استدلال آن حضرت درباره فدك چنين بود: ای پسر ابوقحافه، آيا در قرآن كريم آمده كه شما از پدرتان ارث ببری ولی من از پدرم ارث نبرم. «لقد جئت شيئاً فریّاً» آيا به عمد، كتاب خدا را ترك كرده و احكام آسمانی‌اش را پشت سر می‌اندازيد؟ خداوند می‌فرمايد: «وَوَرِثَ سُلَیْمَانُ دَاوُودَ»(نمل/16) در داستان حضرت يحيی بن زكريا(ع) نيز می‌فرمايد: «فَهَبْ لِی مِن لَّدُنكَ وَلِیًّا یَرِثُنِی وَیَرِثُ مِنْ آلِ یَعْقُوبَ»(مريم/5و6) و نيز: «إِن تَرَكَ خَیْرًا الْوَصِیَّةُ لِلْوَالِدَیْنِ وَالأقْرَبِينَ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِينَ»(بقره/180)

آيا خداوند متعال در اين آيات همه مردم را به طور عموم در نظر نگرفته، همه طبقات شامل اين آيات نيستند؟ آيا شما در تشخيص عموم و خصوص و دلالت آيات از پدرم آگاه‌تريد؟ آگاه باشيد گفتنی‌ها را گفتم. يقين دارم خواری شما را فرا گرفته و گفتن حقيقت با شما سودی ندارد ولی چه كنم اندوه، طغيان كرد، سينه‌ام تنگ شد و اتمام حجت كردم.

در ماجرای فدك، با آنكه حق حضرت زهرا(س) را غصب كردند ولی حكايت و روايت آن برای پيروان آن حضرت به ارث رسيد تا نمادی از حقانيت اهل بيت(ع) و مظلوميت حضرت زهرا(س) باشد.

علی منصوری