1- در موارد ذيل معتكف مى‏تواند از مسجد خارج شود:

* براى گواهى دادن در دادگاه.

* براى تشييع جنازه، در صورتى كه ميت يك نحو وابستگى به معتكف داشته باشد به طورى كه شركت در(1) تشييع جنازه او از ضرورتهاى عرفى او به حساب آيد.

* و براى انجام ساير كارهاى ضرورى عرفى يا شرعى، خواه واجب باشد يا مستحب ، مربوط به امور دنيوى باشد يا اخروى ولى مصلحتى در آن نهفته باشد.(2)

2- و در اين موارد ، بر معتكف واجب است از مسجد خارج شود:

* براى انجام غسل جنابت.

* براى پرداخت طلب ديگران ، در صورتى كه نتواند در مسجد آن را بپردازد.

* براى انجام كار واجب ديگرى كه لازم باشد از مسجد خارج شود.

3- كسى كه خارج شدن از مسجد بر او واجب شده باشد ولى تخلف كند و خارج نشود، هر چند گناه كرده است ولى اعتكاف باطل نيست، مگر كسى كه با حال جنابت در مسجد توقف كند.

5- اگر به جهت ضرورت از مسجد خارج شد، اين امور را بايد مراعات كند:

* بيش از مقدار ضرورت و نياز بيرون مسجد نماند.

* در صورت امكان زير سايه ننشيند. (3)

* بلكه مطلقاً ننشيند،مگر در حال ضرورت.

* بنابراين احتياط واجب نزديكترين راه را انتخاب كند. (4)

6- اگر به جهت ضرورت از مسجد خارج شود و به قدرى طول بكشد كه صورت اعتكاف بر هم بخورد، اعتكاف باطل است .

7- اگر به سبب فراموشى از مسجد خارج شود، اعتكافش باطل نيست . (5)

8- س: اگر كسى از روى فراموشى محل اعتكاف را ترك كند، اعتكافش چه حكمى دارد؟

آيت الله تبريزى :ظاهر اين است كه اعتكافش باطل مى شود.

9- س : در چه مواردى خروج از مسجد مبطل اعتكاف است؟ و در چه مواردى مبطل نيست؟

آيت الله صافى: اگر عمداً و اختياراً بدون ضرورت عقلى يا شرعى يا عادى خارج شود، اعتكاف باطل مى‏شود و اگر براى امورى كه ذكر شد بيرون رود يا او را اكراه بر بيرون رفتن نمايند باطل نمى‏شود، ولى اگر نسياناً از راه فراموشى بيرون رفت اگر اتمام آن واجب شده باشد، تمام كند و اگر اعاده واجب باشد اعاده نمايد.

آيت الله بهجت: خروج از مسجد با عمد و اختيار مبطل است.

آيت الله مكارم : عمداً و اختياراً نبايد از مسجد خارج شود ولى در مواردى كه ضرورت شرعى يا عرفى داشته باشد مانعى ندارد؛مانند بيرون رفتن براى قضاى حاجت و غسل جنابت و مانند آن يا امثال تشييع جنازه نزديكانى كه اگر در آن شركت نكند امر شايسته‏اى نيست.

10- س: در مواردى كه مى‏توان از مسجد خارج شد آيا مى‏توان نشست يا در سايه رفت يا در جماعت حاضر شد؟

آيت الله صافى: جواز بيرون رفتن براى جماعت مورد اشكال است.

2- س : خارج شدن معتكف از مسجد در موارد ذيل چه حكمى دارد؟

الف : براى وضو و غسل مستحبى و مسواك زدن.

ب : جهت تلفن زدن به خانواده در موارد غير ضرورى و امور متعارف.

ج : جهت ديدار با خانواده در بيرون و در حياط.

آيت الله خامنه‏اى: الف - جايز است اما زياد معطل نشود.

ب - در موارد ضرورى اشكالى ندارد و در موارد غير ضرورى اگر امور مستحبى را در بر بگيرد و طول هم نكشد اشكالى ندارد.

ج - در بعضى موارد اشكالى ندارد، مثل رسيدگى امور خانواده و ديدن فرزندان كه عدم ديدار باعث مفسده و اشكالاتى مى‏شود.

آيت الله بهجت: ضابطه كلى در موارد جواز خروج نيست، هر كارى كه خروج براى آن عقلاً يا شرعاً يا عادتاً لازم است از امورواجبه باشد يا راجحه چه متعلق به امور دنيا باشد يا امور آخرت ولى بايد اقرب طرق را مراعات نمايد و اقتصار كند بر مقدار حاجت و ضرورت، البته خروج هم به قدرى طول نكشد كه محو صورت اعتكاف شود.

آيت الله سيستانى: به احتياط واجب جايز نيست،مگر در مورد حاجت ضرورى باشد.

آيت الله تبريزى : خارج شدن معتكف از مسجد در موارد مذكور جايز نيست.

آيت الله فاضل: مانعى ندارد، ولى تلاش كنند اين امور با سرعت انجام شده و هر چه سريعتر به مسجد برگردند.

 

آيت الله مكارم: الف - براى وضو و غسل مستحبى اشكالى ندارد و براى مسواك كه مقدمه آن باشد نيز اشكالى ندارد.

ب - اشكال ندارد.

ج - اشكال دارد.

 

--------------------------------------------------------------------------------

1- آيات عظام اراكى، گلپايگانى ، خويى: خارج شدن ازمسجد براى شركت در تشييع جنازه مطلقاً جايز است.

2- آيت الله اراكى، آيت الله خويى: براى شركت در نماز جماعت نيزمى تواند از مسجد خارج شود.

آيت الله سيستانى: در صورتى كه ناچار باشد بيرون رود.

3- آيات عظام، خويى ، گلپايگانى ، اراكى: و زير سايه راه نرود.

آيت الله صافى : بنابر احتياط واجب زير سايه راه نرود و مطلقاً زير سايه ننشيند.

4- آيت الله مكارم : انتخاب نزديكترين راه واجب نيست، مگر آنكه اختلاف دو راه بسيار زياد باشد. P} 5- آيت الله خويى ، آيت الله سيستانى : باطل است .

آيت الله گلپايگانى: بنابر احتياط واجب باطل است.