پشت صحنه برنامه راديويي سايه‌بان آرامش
زندگي آرام در سايه شادماني
جام جم آنلاين: اين روزها برنامه‌هاي روان‌شناسي با عناوين مختلف از صدا و سيما پخش مي‌شود. يكي از آنها برنامه «سايه‌بان آرامش» است كه هر روز از ساعت 13 به مدت 45 دقيقه از راديو سلامت روي موج FM رديف 102 مگا هرتز پخش مي‌شود.
سيما غفاري، تهيه‌كننده برنامه سايه‌بان آرامش ـ كه از سال 80 وارد سازمان صدا و سيما شده است ـ مي‌گويد: حدود پنج سالي است تهيه‌كننده هستم. كار برنامه‌سازي را از راديو تهران شروع كردم. هم‌اكنون يك سال است در راديو سلامت فعاليت مي‌كنم.

غفاري درباره اين برنامه ـ كه از اواسط آبان امسال روي آنتن راديو سلامت رفته ـ مي‌گويد سايه‌بان آرامش تلاش دارد از زواياي گوناگون به مباحث روان‌شناسي نگاه كند.

به همين منظور با همكاري تيم اتاق فكر كه متشكل از مشاور، سردبير و كارشناسان اين حوزه است، به بررسي و تحليل موضوعاتي مانند شاد زيستن، دوست داشتن خود، غرور، قدرداني و تشكر كردن از ديگران... مي‌پردازيم.

هدف ما در اين برنامه، القاي حس شادي و نشاط به مخاطبان به صورت علمي و كاربردي است، زيرا دانش بشري با استفاده از روش‌هاي كاربردي و نوين در پي برآورده كردن نياز‌هاي انساني و رسيدن به مدارج متعالي در زندگي است.

برنامه سايه‌بان آرامش در سه روز اول هفته با همكاري و مشاوره پريسا گل‌كاريان، دانشجوي دكتري مشاوره خانواده ارائه مي‌شود.

پريسا گل‌كاريان هدف برنامه را چنين بيان مي‌كند: در اين برنامه مي‌كوشيم مثبت‌نگري را به مخاطبان برنامه بياموزيم. در واقع محتواي برنامه براساس روان‌شناسي مثبت تعريف شده است و به جاي آسيب ‌شناسي و مشكل ‌مداري سعي داريم مثبت‌انديشي و چگونه شاد زيستن، مورد ارزيابي و بررسي قرار گيرد.

راهكارهاي ساده و قابل دسترسي براي شاد كردن ديگران و در نتيجه شاد زيستن فردي و خانوادگي معرفي مي‌شود تا از دغدغه‌هاي فكري و استرس‌هاي مخاطب كاسته شود زيرا در برنامه‌هاي گوناگون به افسردگي و ناراحتي ‌هاي روحي و رواني بسيار پرداخته شده، ولي تيم برنامه‌ساز برنامه سايه‌بان آرامش تلاش مي‌كند در مورد مسائلي بحث كند كه كمتر به آنها در برنامه‌هاي گفت‌و‌گومحور توجه شده است.

در سه روز ديگر هفته، مينا‌السادات خضري ـ كه دانشجوي كارشناسي ارشد روان‌شناسي باليني است ـ كار مشاوره و سردبيري برنامه را به عهده دارد.

خضري مي‌گويد: سال 72 به عنوان نويسنده، كار خود را از راديو تهران در سازمان صدا و سيما شروع كردم و همزمان با فعاليت راديو سلامت به اين راديو آمدم.

وي درباره برنامه سايه‌بان آرامش مي‌افزايد: سعي داريم برنامه‌اي روان و ساده از لحاظ علمي براي گروه سني جوانان و بزرگسالان ارائه كنيم. براي نيل به اين هدف هر جايي كه فردي حضور داشته باشد، از خانواده كه كوچك‌ترين و بنيادي‌ترين بخش هر جامعه‌اي است تا مراكز شهري و روستايي و به طور كلي اجتماعي را كه در آن زندگي مي‌كنيم، مد نظر قرار مي‌دهيم.

در زمان پخش از كلام علمي، جذاب و شيواي كارشناسان برنامه براي رسيدن به اهداف‌مان بهره مي‌بريم تا از اين طريق، مسائل كاربردي و پيشگيرانه مطرح شود، زيرا هدف برنامه بازگو كردن بيماري‌هاي روحي و رواني نيست، بلكه معرفي الگوهاي سالم و پرداختن به بحث آرامش از چشم‌اندازي زيباست؛ مثلا يكي از مباحث، چگونگي كنترل خشم و استرس است.

بيان شادي با زباني ساده

دكتر جليل فتح‌آبادي، عضو هيات علمي گروه روا‌ن‌شناسي دانشگاه شهيد بهشتي و يكي از كارشناسان برنامه اظهار مي‌كند: توجه به ابعاد مختلف سلامت در جامعه يكي از اصول كارشناسي اين برنامه است. در بحث سلامت رواني خانواده و در پي آن جامعه كه بسيار اهميت دارد، با كمك ديگر همكاران تلاش داريم به موضوعات روحي و رواني به گونه‌اي متفاوت بپردازيم، زيرا بازنمايي مسائل و مشكلات خانواده‌ها در فضايي شاد و مفرح رويكرد بهتري دارد.

شادكامي و شاد زيستن نقش بسزايي در سلامت روان دارد، اما شاد زيستن داراي روش‌هايي است كه به آموزش نياز دارد.

در برنامه سايه‌بان آرامش راه‌حل‌هاي كاربردي براي پيشگيري از ناهنجاري‌ها و رسيدن به شادي و شعف با زباني ساده در محيطي شاد مطرح مي‌شود. در واقع به صورت غيرمستقيم در برنامه دانش‌افزايي داريم.

وجود مشكل در زندگي، امري طبيعي و اجتناب‌ناپذير است. افرادي كه در رويارويي با مشكلات دستپاچه نمي‌شوند و از راه‌حل‌هاي منطقي براي برطرف كردن مشكلات و مسائل خود استفاده مي‌كنند، انسان‌هاي آرامي هستند.

دكتر فتح‌آبادي در پايان به اين نكته اشاره مي‌كند: همان‌قدر كه توجه به مسائل جسمي اهميت دارد، مسائل روحي و رواني نيز داراي اهميت هستند.

مثبت‌انديشي

دكتر بدري‌السادات بهرامي، دكتراي روان‌شناسي سلامت دارد و حدود 10 سال است از طريق برنامه‌هاي مختلف تلويزيوني و راديويي به بررسي مسائل روان‌شناسي در حوزه سلامت روان مي‌پردازد.

دكتر بهرامي معتقد است: چون مخاطبان اين برنامه، عموم مردم هستند و بيشتر گروه‌هاي سني و اقشار جامعه را در بر مي‌گيرد، مفاهيم علمي بايد با ساده‌ترين زبان و كاربردي ترين شكل ارائه شود، چون مخاطبان برنامه از همه گروه‌هاي سني هستند، پس براي رسيدن به اهداف اصلي برنامه كه مبتني بر شاد زيستن و نگرش مثبت در زندگي است، توجه به خانواده و انسجام خانوادگي بسيار مهم و لازم به نظر مي‌رسد.

اعضاي خانواده منسجم با وجود تفاوت‌هاي جنسي، سني، فكري و شخصيتي‌شان همديگر را دوست دارند و همدل و يك‌زبان هستند. ديگر افراد خانواده از خانه‌گريزان نيستند و خانه برايشان خوابگاه نيست، بلكه مكاني امن و آرامش بخش است. در چنين شرايطي، افراد خانواده از با هم بودن لذت مي‌برند و به جاي اين كه تفاوت‌ها باعث تفرقه و تشتت بنيان خانواده شود، به شكوفايي، وحدت و انسجام اعضاي خانواده منجر مي‌شود.

ديگر كارشناس برنامه سعيده فرضي، دانشجوي دوره دكتراي روان‌شناسي سلامت است.

وي مي‌گويد: در اين برنامه به مسائل و موضوعات به شكلي نو نگاه مي‌كنيم. فقط به نقاط ضعف و منفي نمي ‌نگريم بلكه نقاط مثبت مورد ارزيابي قرار مي‌گيرد. سعي مي‌كنيم به گونه‌اي شيرين و قابل لمس با مخاطب صحبت كنيم. براي نمونه از استرس‌هاي خوب و مثبت مي‌گوييم.

در برنامه سايه‌بان آرامش راه‌حل‌هاي كاربردي براي پيشگيري از ناهنجاري‌ها و رسيدن به شادي و شعف با زباني ساده در محيطي شاد مطرح مي‌شود
از سعيده فرضي پرسيدم استرس خوب چه استرسي است. در جواب مي‌گويد: استرسي كه باعث پيشرفت شود و مسئوليت‌پذيري ما را در مقابل خود و محيط پيرامون ما افزايش دهد، استرس خوب است. در واقع نگراني‌هايي كه با برنامه‌ريزي به سراغ ما مي‌آيد. (همچون نگراني‌هاي ناشي از امتحان دادن) اگر ما براي امتحان مورد نظر، برنامه ‌ريزي مناسب و اطلاعات علمي كافي داشته باشيم، اين استرس مثبت به ما كمك مي‌كند براي قبولي در آن بيشتر درس بخوانيم و تلاش كنيم در نهايت نتيجه مطلوبي به دست آوريم... مثبت‌انديشي، قشنگ نگريستن و كاربردي انديشيدن يك هنر است.

پروين ناظمي، روان‌شناس و مدرس دانشگاه كه يكي ديگر از كارشناسان برنامه است، مي‌گويد: در برنامه سايه‌بان آرامش به بررسي رفتارها و ارتباط افراد خانواده مي‌پردازيم. اما به اين رفتارها از جنبه تنبيه و انضباطي نگاه نمي‌كنيم، بلكه تلاش مي‌شود به رفتارها و ارتباطات صحيح و عاطفي خانواده توجه شود تا با مستحكم شدن روابط عاطفي، شادي و شاد زيستن كنار يكديگر را تجربه كنيم.

در چنين شرايطي، خانواده يگانه پايگاه امن و آرامش بخشي براي اعضاي خانواده مي‌شود و در پي آن گذشت، مهرباني، همدلي، يك رنگي و مودت را مي‌توان مشاهده كرد كه در نتيجه جامعه‌اي سالم و فعال خواهيم داشت. همچنين آمار بزهكاري نيز كاهش مي‌يابد، زيرا بنيان و اساس هر جامعه‌اي بر خانواده استوار است.

انرژي مثبت بدهيم

مجري برنامه، معصومه نوازني مي‌گويد: 18 سال سابقه كار دارم و هشت سال است در راديو سلامت فعاليت مي‌كنم. سال 85 گوينده برتر (برنامه شكوفه‌هاي سلامت) راديو سلامت شدم. در حال حاضر تمام فعاليتم در راديو سلامت است. برنامه ايستگاه بامدادي و صبح و زندگي را نيز اجرا مي‌كنم.

او درباره اجراي برنامه‌هاي راديويي مي‌افزايد: صداي گوينده بايد نويدبخش باشد تا مخاطب برنامه از او انرژي مثبت بگيرد، همچنين بر موضوعات حيطه كاري خود اشراف داشته باشد. گوينده براساس برنامه‌اي كه اجرا مي‌كند، با مردم ارتباط برقرار مي‌كند. پس با توجه به نوع و محتواي برنامه همچنين رده سني مخاطب، خود را با برنامه تطبيق مي‌دهد.

گوينده بايد در لحظه اجرا، مسائل شخصي خود را فراموش كند و تمام دغدغه او اجراي برنامه باشد.در ضمن بايد با مهمان يا كارشناس برنامه، خود را هماهنگ كند.

نوازني در پايان مي‌گويد: اين برنامه با ريتم تند و شادش متفاوت از ديگر برنامه‌ها به مسائل و مشكلات جامعه نگاه مي‌كند و سعي مي‌كنيم شادي را به يكديگر هديه دهيم.

سيما پويا